کشاورزی در کشورمان همیشه با چالش های متعددی روبرو بوده که همین مسائل شکوفایی در این صنعت را با مشکل مواجه کرده و روز به روز انگیزه کشاورزان را برای فعالیت در این عرصه کمتر کرده است. همه ما کم و بیش با مشکلات بخش کشاورزی آشنایی داریم، مشکلاتی اعم از تامین آب، نوسانات قیمت ادوات و نهاده های کشاورزی، قیمت ناعادلانه محصولات کشاورزی و دست درازی دلالان به این حوزه بیش از پیش کشاورزان را خسته و مأیوس کرده است. اما در میان همه مشکلات بخش کشاورزی، برگشت محموله های تولیدی کشورمان توسط کشورهای دیگر بیش از پیش بر نگرانی مردم به ویژه کشاورزان افزود.
در مدت اخیر برگشت خوردن محموله های سیب زمینی از کشور ازبکستان، فلفل دلمه ای از کشور روسیه و محموله های کیوی از کشور هند در اخبار منتشر شد و پس از آن نیز کشور ترکمنستان واردات سیب زمینی ایران را ممنوع اعلام کرد. بسیاری از کارشناسان مصرف بیش از حد سموم و کودهای شیمیایی در تولیدات زراعی و باغی را علت برگشت محصولات تولیدی کشورمان عنوان می کنند و معتقدند عدم رعایت پروتکل های بهداشتی و نبود هماهنگی با استانداردهای کشور هدف چنین اتفاقی را رقم زده و چالش دیگری را به چالش های بخش کشاورزی اضافه کرده است.
معمولاً کشورهای مختلف برای سلامت محصولات غذایی وارداتی استانداردهایی را تعریف کرده و محصولات وارداتی را مطابق با آن استانداردها وارد می کنند از جمله این استاندارد ها میزان مجاز باقیمانده سموم، آفت و ارگانیسم های مضر و همچنین گواهی بهداشتی و گواهی سلامت است که به نظر می رسد محصولات صادراتی کشورمان فقدان استانداردهای مورد تأکید کشورهای هدف صادرات بوده است.
برگشت محصول از روسیه به دلیل تفاوت در استانداردها بود نه آلودگی آن
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان گلستان در خصوص برگشت خوردن برخی از محصولات کشاورزی توسط کشورهای هدف صادرات گفت: محصولاتی که به هر دلیل برگشت می خورند پروسه محصول واردی روی آنها اعمال می شود و همکاران دولتی ما در قرنطینه خارجی مجدداً محصول مورد نظر را آنالیز می کنند و محصولات براساس استانداردهای کشور ایران مورد بررسی قرار می گیرد و سپس دستور امحاء یا ورود آن به کشور صادر می شود.
کیانوش حق نما افزود: در صورتی که بر همگان محرز شود که محصول برگشت خورده خارج از استانداردها بوده کشور مقصد می تواند حتی همه محموله را امحاء کند اما برگشت خوردن محصول کشاورزی از روسیه به دلیل تفاوت در استانداردهای این کشور بوده است و اگر آلودگی محصولات محرز بود کشور روسیه محصولات را برگشت نمی داد بلکه آن را امحاء می کرد.
وی دلیل کشور روسیه برای برگشت محصولات کشاورزی را وجود چهار الی هفت سم دانست و گفت: در محصولات برگشت خورده از کشور روسیه چهار الی هفت سم وجود داشت که استفاده از این سموم در این کشور غیرمجاز بوده است.
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان گلستان تأکید کرد: سموم موجود در محصولات صادراتی ما که کشور روسیه اعلام کرده از آن در محصولات کشاورزی خود استفاده نمی کند از استانداردهای اروپا برخوردار بوده و اینطور نبوده که سموم بی کیفیتی بوده باشد بلکه سمومی که در کشور روسیه غیرمجاز بود در فلفل دلمه ای تولیدی ما وجود داشت و به همین دلیل این محصول برگشت خورده است.
حق نما با بیان اینکه اخیرا نشستی را با گلخانه داران گلستانی که در حوزه صادرات فعالیت می کنند برگزار کردیم و نکات لازم را به آنها یادآور شدیم، بیان کرد: کسی که مایل به صادرات محصول به کشور روسیه است از یکم بهمن ماه باید شرایط این کشور را رعایت کند و از سموم موردنظر روسیه استفاده کند و از استفاده از سمومی که در این کشور ثبت نشده، بپرهیزد.
وجود خاک علت برگشت سیب زمینی از ازبکستان!
وی به علت برگشت خوردن سیب زمینی از کشور ازبکستان نیز اشاره کرد و توضیح داد: استان گلستان در فصل پاییز ۱۷ هزار تن محصول به هفت کشور هدف صادر کرده که هیچ کدام از محموله های ارسالی برگشت نخورده است، تنها دو محموله ارسالی سیب زمینی به ازبکستان برگشت خورده که آن را هم بنده به نمایندگی از سازمان حفظ نباتات جهاد کشاورزی شخصاً برگشت دادم و علت آن وجود خاک بیش از استاندارد تعیین شده بود. متاسفانه درون محموله های سیب زمینی بیش از 10 درصد خاک بود لذا ما از صادرات سیب زمینی به کشور هدف جلوگیری کردیم.
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان گلستان در ادامه با اشاره به علت برگشت خوردن کیوی از هندوستان، افزود: ما هر محموله ای را براساس استاندارد کشور مقصد ارسال می کنیم، به عنوان مثال کشور امارات هیچ گونه استانداردی ندارد و ما می توانیم هر محموله ای را به امارات ارسال کنیم اما بازرگانان اماراتی کیوی های وارداتی از ایران را به کشور هندوستان صادر کردند و طبیعی است که این میوه صادراتی که مقصد آن امارات بود استانداردهای کشور هندوستان را نداشت.
آنالیز سموم محصولات صادراتی یک هفته قبل از صادرات
حق نما ابراز داشت: براساس تفاهم نامه منعقد شده با غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مقرر شد از این پس آنالیز سموم تمامی محصولات صادراتی یک هفته قبل از صادرات انجام شود و اگر آنالیز سموم مشکلی نداشت گواهی بهداشت قرتطینه ای صادر خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه براساس آمار فائو در سال ۲۰۲۱، استاندارد مصرف سموم در ۱۰ کشور اعم از چین، برزیل، کره، ژاپن و غیره بیش از ۱۰ کیلوگرم است، یادآور شد: این در حالی است که استاندارد کل دنیا 1.7کیلوگرم در هکتار است و استاندارد کشور ما براساس ماده موثره ۴۰۰ گرم الی یک کلیوگرم است.
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان گلستان با بیان اینکه مبارزه بیولوژیک و استفاده از روش های غیرشیمیایی برای مبارزه با آفات در دستور کار ما قرار دارد، تأکید کرد: در سه ماه اخیر مانور سراسری اجرا کردیم و تمامی محصولات کشاورزی موجود در کارخانه، بازار و نزد کشاورز را به صورت تصادفی جمع آوری کرده آن را برای آنالیز سموم به تهران ارسال کردیم و تا میزان کیفیت آن بررسی شود.
استفاده غیرمجاز از علل کاهش کارایی سموم کشاورزی
برخی از کشاورزان معتقدند که طی سال های اخیر کیفیت سموم کشاورزی کاهش یافته و برای مبارزه با آفات و کارایی بهتر آن مجبور به استفاده بیشتر از سموم هستند.
حق نما درباره کاهش کیفیت سموم کشاورزی گفت: به عنوان مثال در آفت مگس مدیترانه ای وظیفه ما پیش آگاهی و کنترل است و در سال گذشته نخستین شکار مگس مدیترانه را در ۲۷ خرداد ماه داشتیم و این مهم امسال در یکم مرداد ماه اتفاق افتاد، در واقع شرایط زیست شناسی آفت با حدود ۴۰ روز اختلاف همراه بود که این مهم به دلیل انجام سم پاشی های تخمینی توسط برخی از کشاورزان بوده است، از طرفی کشت های دیرهنگام موجب تداخل نسل در شهریورماه می شود و با بروز تداخل نسل کیفیت سموم کاهش می یابد.
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان گلستان با بیان اینکه هدف ما از برگزاری کلاس های آموزشی و اطلاعیه های ترویجی استفاده مجاز از سموم است، یادآور شد: یکی از علل ایجاد نظام پهنه بندی، آموزش و ترویج در آموزش کشاورزان است و در این بخش یک کارشناس مسئولیت چند روستا را برعهده می گیرد.
در حالی که در کشورهای دیگر کشاورز باید سموم کشاورزی را با تایید کارشناس تهیه کند حال آنکه در کشورمان چنین شرایطی وجود ندارد و هر کشاورز طبق سلیقه خود می تواند برای خرید سموم کشاورزی اقدام کند.
به گفته مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان؛ با وجود ۴۲ کلینیک گیاه پزشکی در استان گلستان، کشاورزان رغبتی برای مشورت با کارشناسان ندارند و در این زمینه باید فرهنگ سازی بیشتری صورت بگیرد.
استفاده از سموم تکراری موجب مقاومت آفات به سم می شود
مدیر غذا معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گلستان نیز در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش دفعات سم پاشی محصولات کشاورزی به سلامت مصرف کننده آسیب نمی زند، پاسخ داد: به طور قطع این مسئله برای مصرف کننده آسیب زا خواهد بود، متاسفانه کشاورزان به صورت سنتی عادت کردند سمومی که در ۱۰ سال گذشته برای محصول آنها کارایی خوبی را داشته به طور مکرر هر سال استفاده کنند حال آنکه این مسئله موجب مقاومت آفت ها به سموم می شود.
مجتبی رئیسی با تاکید بر اینکه تجویز سموم باید توسط کارشناس و گیاه پزشک مربوطه انجام شود و نوع سموم به صورت چرخشی تغییر کند، تصریح کرد: وقتی کشاورزان از یک سم طی چند سال استفاده می کنند به تدریج آفت ها نسبت به سم موردنظر مقاومت پیدا می کنند و در نتیجه سم‌پاشی کیفیت لازم را نخواهد داشت.
به گزارش ایسنا، برگشت محصولات کشاورزی صادراتی بار دیگر ضعف ترویج در آموزش کشاورزی را به رخ کشاند.
متاسفانه بسیاری از کشاورزان و باغداران از استانداردهای تعریف شده در بخش کشاورزی و باغداری بی‌اطلاع هستند و یا رغبتی برای رعایت این استانداردها ندارند که بخش ترویج سازمان جهاد کشاورزی باید برای فرهنگ سازی در این بخش تلاش کند و در راستای ارتقاء سطح سواد کشاورزان گام بردارد.
انتهای پیام
