به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، تولید نفت برای اقتصاد جمهوری آذربایجان حیاتی است. تقریباً نیمی از صادرات این کشور را فروش نفت خام تشکیل می‌دهد. میدان «آذری-چراغ-گونشلی» (AÇG)، واقع در حدود 100 کیلومتری شرق باکو، بزرگترین میدان نفتی در بخش آذربایجان در حوزه خزر است.
اکثریت مطلق درآمد بخش انرژی این کشور مربوط به این میدان است. بر اساس اطلاعات وزارت نیروی آذربایجان، از زمان بهره‌برداری از میادین AÇG تا اول سپتامبر سال جاری تاکنون 579 میلیون تن نفت و بیش از 212 میلیارد مترمکعب گاز استخراج شده است. از سال 2001 تا اول سپتامبر سال جاری میزان درآمد حاصل از فروش نفت سود از AÇG بالغ بر 168.6 میلیارد دلار بوده است. تنها در 9 ماهه سال جاری 4 میلیارد و 728 میلیون دلار از محل این ذخایر درآمد حاصل شده است.
از پیش‌بینی‌های اتاق محاسبات آذربایجان درباره تولید و درآمدهای نفت و گاز در سال 2024 مشخص است که AÇG همچنان امید اصلی اقتصاد آذربایجان در سال‌های آینده خواهد بود.
شاخص‌های کلیدی سود نفت و گاز صندوق نفت آذربایجان برای سال 2024 عبارتند از:
آذری-چراغ-گونشلی: 4 میلیارد و 89 میلیون دلار شامل 70.8 درصد
شاه دنیز: 596 میلیون دلار شامل 5.6 درصد
آبشرون: 77.4 میلیون دلار شامل 0.81 درصد
بالاخانی-سابونچو-رامانا و کردخانی: 7.1 میلیون دلار شامل 0.12 درصد
بیناقدی: 6.7 میلیون دلار شامل 0.16 درصد
کوروفداغ: 6.2 میلیون دلار شامل 0.11 درصد
سوراخانی و قاراچوخور: 2.2 میلیون دلار شامل 0.04 درصد
زیغ هوسان: 1.7 میلیون دلار شامل 0.03 درصد
کورسنگی و قاراباغلی: 1.7 میلیون دلار شامل 0.03 درصد
قوم-دنیز و بهار: 1.4 میلیون دلار شامل 0.01 درصد
میشوداغ و کمال الدین: 1.3 میلیون دلار شامل 0.02 درصد
نفتچالا و خللی: 0.5 میلیون دلار شامل 0.02 درصد
مجموع میادین: 4 میلیارد و 792 میلیون دلار شامل 78.6 درصد تولید دولتی
همان‌طور که از جدول مشخص است، 4 میلیارد و 89 میلیون تا 85.3 درصد از 4 میلیارد و 792 میلیون دلار پیش‌بینی‌شده برای ورود به صندوق نفت کشوری در سال آینده با هزینه میادین «آذری-چراغ-گونشلی» تأمین می‌شود.
چگونه میزان تولید در AÇG تغییر کرده است؟
میادین «آذری-چراغ-گونشلی» اگرچه نقش مهمی در اقتصاد جمهوری آذربایجان ایفا می‌کند، اما تولید در AÇG سال به سال کاهش می‌یابد. اثرات این کاهش در حال حاضر در رشد اقتصادی منعکس شده است.
در 11 ماهه سال 2023، اقتصاد آذربایجان تنها 0.8 درصد رشد داشته است. دلیل اصلی چنین رشد کمی، کاهش تولید نفت است. از ارقام منتشر شده توسط اتاق محاسبات این کشور می‌توان دریافت که از سال 2015، کاهش مداوم تولید نفت در AÇG وجود داشته است.
در سال 2015، 232 میلیون بشکه نفت از این میادین تولید شد. این شاخص تا پایان سال 2023 به 134 میلیون بشکه خواهد رسید. این بدان معناست که از سال 2015، تولید نفت در AÇG 42 درصد کاهش یافته است. کاهش تولید در سال‌های اخیر سرعت گرفته است.
تولید نفت در میادین «آذری-چراغ-گونشلی» از سال 2015 الی 2023 عبارتند از:
2015: 232 میلیون بشکه
2016: 231 میلیون بشکه
2017: 215 میلیون بشکه
2018: 214 میلیون بشکه
2019: 195 میلیون بشکه
2020: 175 میلیون بشکه
2021: 167 میلیون بشکه
2022: 152 میلیون بشکه
2023: 134 میلیون بشکه
پیش‌بینی اتاق محاسبات جمهوری آذربایجان این است که این کاهش در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود در سال 2026 میلادی 119 میلیون بشکه نفت در AÇG تولید شود. این تقریباً نصف در 10 سال است.
خطرات ناشی از کاهش تولید نفت
کاهش شدید قیمت نفت و تداوم درازمدت پایین بودن قیمت‌ها و همچنین کاهش تولید باعث کاهش درآمدهای صندوق دولتی نفت در میان‌مدت خواهد شد. در این صورت، دارایی‌های دولت آذربایجان می‌تواند به سرعت تخلیه شود.
پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی نفت خام در سال آینده افزایش یابد. کشورهای اوپک پلاس با کاهش تولید موافقت کردند. این امر همچنین منجر به افزایش پیش‌بینی قیمت نفت شده است.
بر اساس داده‌های منتشر شده از سوی سازمان‌های مختلف بین‌المللی، متوسط قیمت سالانه یک بشکه نفت خام در سال 2024 ممکن است حدود 80 تا 90 دلار آمریکا باشد. درست است که در سال‌های اخیر، اغلب نوسانات غیرمنتظره در بازارهای انرژی رخ داده است.
در این زمینه، کاهش تولید نفت در جمهوری آذربایجان خطرات بیشتری را برای این کشور ایجاد می‌کند. در این خصوص نظر اتاق محاسبات این کشور در خصوص بودجه آتی صندوق نفت دولتی حاکی از آن است که ممکن است در میان‌مدت با افت شدید قیمت نفت و درازمدت پایین بودن قیمت و همچنین کاهش تولید، درآمدهای صندوق نفت کاهش یابد. بنابراین، امکان تخلیه سریع دارایی‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت.
سازمان‌های بین‌المللی نیز خطراتی را که تولید نفت می‌تواند برای اقتصاد آذربایجان ایجاد کند، به عنوان یک عامل خطر می‌دانند. بر اساس شبیه‌سازی بلندمدت رشد اقتصاد آذربایجان توسط بانک جهانی، در آذربایجان نرخ رشد جمعیت رو به کاهش است و جمعیت رو به پیری است؛ این کشور با کاهش ذخایر هیدروکربنی مواجه است؛ تنوع دارایی کافی نیست و سهم بخش غیرنفتی/گاز در رشد محدود است.
از این شبیه‌سازی نتیجه می‌شود که اگر دولت آذربایجان مشکلات فوق را حل نکند، متوسط رشد اقتصادی سالانه این کشور در سال‌های 2024-2050 میلادی 0.5 درصد خواهد بود. این بدان معناست که اقتصاد جمهوری آذربایجان در بهترین حالت ثابت می ماند و رشد نخواهد داشت.
چه هزینه‌هایی برای مردم جمهوری آذربایجان در سال 2024 افزایش می‌یابد؟سال 2023 از نظر اقتصادی برای جمهوری آذربایجان چگونه بود؟احتمال کاهش درآمد صندوق نفت دولتی جمهوری آذربایجان
