اگر چه قیمت برنج ایرانی از ابتدای سال چندین بار دستخوش تغییرات جزیی شده بود، اما شاید بتوان گفت جهش اصلی قیمت آن در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ و در پاییز و زمستان اتفاق افتاد؛ به طوری که بر اساس مشاهدات میدانی ایسنا از بازار، قیمت برنج در پاییز امسال از کیلویی حدودا ۴۰ هزار تومان به ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان و در زمستان نیز به کیلویی حدودا ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان رسید.
افزایش قیمتی که منجر به حذف این کالای استراتژیک از سفره برخی خانواده‌ها شد و این نگرانی را در میان مردم ایجاد کرد که چگونه قرار است برنج مورد نیاز خود را با قیمت هر کیلو ۸۰ هزار تومان خریداری کنند، در حالی که حتی یارانه ۴۵هزار و۵۰۰ تومانی آنها کفاف خرید یک کیلو برنج را هم نمی‌دهد.
اگر چه طی این مدت کارشناسان دلایل متعددی برای افزایش قیمت برنج مطرح کرده‌اند، مثلا اینکه خشکسالی باعث کاهش ۲۰ درصدی تولید برنج شده است و دلالان از شرایط پیش آمده سو استفاده می‌کنند و یا اینکه به دلیل کمبود برنج خارجی در بازار، قیمت برنج ایرانی بالا رفته است، اما در نهایت سوال اصلی که در اینجا مطرح می شود این است که چطور به برنج ۸۰ هزارتومانی رسیدیم و اگر قرار است خشکسالی و دلالان و... به راحتی بازار را تغییر دهند و تهدیدی برای قوت غالب مردم باشند، پس اساسا نقش دستگاه‌های متولی در این میان کجاست؟
برنج خارجی تهدیدی برای برنج ایرانی نبود
مسیح کشاورز_ دبیرانجمن واردکنندگان برنج _ در پاسخ به این سوال که علت افزایش چشمگیر قیمت برنج در نیمه دوم سال چیست؟ به ایسنا گفت: به دولت سیزدهم اعلام کردیم که اگر قرار است دوره ممنوعیت واردات برنج در کشور با هدف حمایت از تولید داخل برقرار شود دقیقا مشخص شود که آیا برنج ایرانی نیاز به حمایت دارد یا خیر. اگر ضرورت دارد و برنج خارجی تهدیدی برای برنج ایرانی است واردات ممنوع شود و اگر تهدیدی نیست لزومی به اجرا ندارد.
وی ادامه داد: در حال حاضر در شرایطی هستیم که نه از نظر وزنی و نه ارزشی برنج خارجی تهدیدی برای برنج ایرانی به حساب نمی آید. بنابراین اعلام کردیم که نیازی به ممنوعیت واردات نیست، ولی این ممنوعیت اجرا شد. از طرفی ذخایر برنج بخش خصوصی هم کافی نبود. همین امر سبب شد که برنج خارجی در بازار کم و قیمت آن افزایش یابد و به تبع آن قیمت برنج ایرانی هم بالا برود.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج تصریح کرد:بعد از اتمام دوره ممنوعیت واردات، برنج وارد کشور شد، ولی این واردات زمانی بود که برنج ایرانی دچار ۱۰۰ درصد افزایش قیمت شده بود و دیگر در کاهش قیمت ها تاثیری نداشت.
کشاورز همچنین به موضوع احتکار و دلالی نیز اشاره کرد و گفت: وقتی بازار به هم می ریزد کشاورز نیز اقدام به فروش برنج نمی کند و دلالان نیز از شرایط استفاده و اقدام به احتکار برنج می کنند. متاسفانه در برنج موضوع احتکار داخلی هم پیش آمده است.
باید قیمت مصوب برای برنج تعیین می شد
در این راستا سید تقی جعفریان _رئیس اتحادیه شالیکوبی داران استان مازندران - نیز به ایسنا، گفت: وقتی دولت می‌دانست که با کسری برنج مواجه است چرا دوره ممنوعیت واردات برنج خارجی را برنداشت که با واردات برنج بازار به تعادل برسد؟
وی ادامه داد: بازار باید رصد و کنترل و قیمت مصوب برای برنج تعیین می‌شد تا هر کس با هر قیمت دلخواه اقدام به خرید و فروش آن نکند. ولی متاسفانه این اتفاق نیفتاد.
جعفریان با بیان اینکه وقتی بازار به هم می ریزد عده ای از شرایط استفاده و اقدام به احتکار می کنند، گفت: متولی بحث برنج در کشور چه کسی است؟ دقیقا چه کاری انجام می دهد؟ چرا نظارتی در این بخش صورت نمی گیرد؟ ما از شهریورماه هشدار دادیم ولی متاسفانه به حرف‌های بخش خصوصی توجهی نمی شود.
۳۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل واردات برنج بیشتر شده
در پاسخ به این چرایی افزایش قیمت برنج در بازار، ابراهیم زارع_مدیرکل دفتر بازرگانی داخلی کالاهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی - نیز به ایسنا، گفت:بهتر است نگوییم قیمت برنج به ۸۰ هزار تومان رسیده، بلکه بگوییم قیمت مرغوب ترین نوع برنج ۸۰ هزار تومان است. زیرا در حال حاضر برنج با قیمت‌های پایین تر در سطح بازار و در مغازه ها وجود دارد و این قیمت ها مربوط به انواع درجه یک و مرغوب این کالاست.
وی ادامه داد: نرخ ارز، قیمت‌های جهانی و هزینه‌های تولید کشاورزان امسال افزایشی بوده است. از طرفی امسال به دلیل خشکسالی در شمال و مناطق مرکزی کاهش تولید داشتیم.
زارع اضافه کرد: دولت تاکنون۳۸۰هزار تن برنج خارجی با قیمت های ۱۲هزار و۵۰۰ تا ۱۸ هزار و۵۰۰ تومان در کشور توزیع کرده است. همچنین در نظر دارد تا پایان سال ۲۰۰ هزار تن دیگر برنج خارجی نیز توزیع کند. در بحث کاهش هزینه های بازاررسانی نیز اقداماتی انجام داده است؛ به طوری که در حال حاضر برنج از طریق استارت اپ ها به صورت هوشمند توزیع می شود. از طرفی امسال نسبت به سال های قبل برنج بیشتری وارد کرده‌ایم و تاکنون نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد افزایش واردات داشتیم.
مدیرکل دفتر بازرگانی داخلی کالاهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد:اینکه قیمت برنج افزایش یافته است غیرقابل انکار نیست. ولی دولت هم در این بین منفعل نبوده است. یعنی هر کالایی که در بازار دچار نوسان شود دولت وارد می‌شود و اقدامات لازم را انجام می‌دهد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر برنج از دست کشاورزان خارج شده است، گفت: بحث نظارت و بازرسی در دستور کار است و قطعا بیشتر از گذشته به این بخش ورود خواهیم کرد. اگر تخلف و احتکاری هم باشد، قطعا با آن برخورد خواهد شد. البته در حال حاضر دستگاه‌های نظارتی هم در بازار حضور دارند و رصد می‌کنند.
زارع در پاسخ به این سوال که گفته می شود ممنوعیت واردت برنج خارجی به افزایش قیمت برنج داخلی دامن زده است و آیا چنین موضوعی صحت دارد یا خیر؟ گفت: اگر ممنوعیت چهارماهه باعث کاهش واردات شده بوده این حرف درست بود. اما قبل از ممنوعیت و بعد از آن آنقدر برنج وارد شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل تاکنون حتی ۳۰ درصد هم بیشتر بوده است. از طرفی این دوره ممنوعیت واردات برنج، قانون است و قانونگذار باید در خصوص حذف یا کاهش دوره آن تصمیم بگیرد.
انتهای پیام
