به گزارش ایران اکونا به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و دارایی در سومین همایش اقتصاد پنهان با بیان اینکه اقتصاد پنهان محصول نظام انگیزشی است که فعالان اقتصادی را به سمت فعالیت غیر رسمی سوق می‌دهد، گفت: این پدیده محصول فرایندهایی است که امکان دسترسی شفاف حاکمیت به اطلاعات را نمی‌دهد. این موارد دو بال اقتصاد پنهان هستند. اگر یک فعال اقتصادی حس کند که مسیر رسمی سهل تر است و از سوی اگر دیگر ساختار به نحوی باشد که بیرون رفتن از آن ضمن دشواری هزینه زیادی داشته باشد، می‌توانیم امیدوار باشیم پدیده اقتصاد پنهان تا حد بسیار کوچکی محدود شود.
وی افزود: یکی از مصادیق اقتصاد پنهان قاچاق است اما دامنه آن بسیار بزرگ است. واقعیت این است که شاید کمترین جرم در اقتصاد پنهان فرار مالیاتی باشد. ما بسیاری از امکانات مدیریت در بازارها را با گسترش اقتصاد پنهان از دست می‌دهیم. امروز بخشی از مشکل در بازار ارز به علت بزرگ بودن بخش پنهان این حوزه است. اگر دولت مقرره تصویب می‌کند باید به پیامدهای آن توجه داشته باشد.
خاندوزی تاکید کرد: یکی از عواملی که انگیزه فعالان اقتصادی را دچار تخریب می‌کند، قیمت های علامت دهنده‌ای هستند که فعالان خرد را تشویق به ورود به اقتصاد پنهان می‌کند. امروز می‌بینیم افراد صف می‌بندند تا از یک امتیاز ارزی استفاده کنند. در بحث حذف ارز ترجیحی دولت از افزایش قیمت ها اطلاع داشت اما دولت می‌دانست این نوع قیمت گذاری خود سبب رشد اقتصاد پنهان می‌شود. آیا حذف ارز ترجیحی سبب تضعیف اقتصاد پنهان شد؟
وی با اشاره به اینکه حذف سیاست ارز ترجیحی در جلوگیری از رشد اقتصاد پنهان تأثیر داشت است، گفت: در مدت مشابه سال گذشته (تا 15 آذر) شاهد کاهش 15 درصدی واردات روغن، 28 درصد گندم، 16 درصد واردات ذرت و 10 درصد روغن پالم کاهش یافته است. این سیاست سبب شده بود تا بیش از نیاز واردات انجام شود. وقتی سیاست اصلاح می‌شود.
وی با اشاره به کاهش مصرف در نتیجه افزایش قیمت گفت: قطعا این اتفاق رخ می‌دهد اما وقتی به اعدادی نظیر کاهش واردات گندم نگاه می‌کنیم باید بگوییم که این میزان بیش از کاهش مصرف است.
تصمیم شورای عالی مبارزه با پولشویی برای امکان افتتاح حساب اتباع غیرمجاز
خاندوزی گفت: اقتصاد پنهان دارای مراودات مالی است. در همه دنیا به این حوزه توجه می‌کنند و می‌گویند اگر بتوانیم حکمرانی پول ملی را به خوبی انجام دهیم، کسی حاضر نخواهد شد که محموله‌ای را وارد کند بدون اینکه منافع مالی آن را دریافت کند. ما در کشور به این نقطه کانونی بیش از تقویت گمرک و مرزبانی نیاز داریم.
وی افزود: اگر داده‌های اقتصادی امکان رصد کولبری، قاچاق سوخت و ته‌لنجی را فراهم کند، اقتصاد پنهان نیز کاهش خواهد یافت. یکی از اقداماتی که در شورای عالی مبارزه با پولشویی انجام شد این بود که وزارت کشور موظف شد با همکاری سایر دستگاه‌های اطلاعاتی امکان ایجاد حساب برای تمام اتباع غیر مجاز فراهم شود. ما باید برای تمام حساب‌های بانکی شفافیت را ایجاد کنیم. در این شرایط دولت امکان رصد و پیگیری تراکنش‌ها را خواهد داشت.
تسهیل مسیر رسمی لازمه مقابله با اقتصاد پنهان است
وزیر اقتصاد در مورد مسئله تسهیل و جذابیت مسیرهای مولد در برابر مسیرهای غیر مولد گفت: در کشور وقتی برای فعالیت های قانونی بتوانیم مسیر های سهلی فراهم کنیم، به این معنا که امکان ثبت شرکت و دریافت مجوز وجود داشته باشد، فعال اقتصادی مسیر رسمی را خواهد رفت. گله ما از دستگاه ها در صدور مجوزها این است که اولا این موضوع یک فرد را از سرمایه‌گذاری ناامید می‌کند و دوم اینکه تصویری را از مجموعه اقتصاد کشور ارائه می‌کند که می‌گوید مسیر رسمی پر هزینه است. در نتیجه فرد تصمیم می‌گیرد مسیر غیررسمی را برود. وقتی فرد می‌خواهد ارز و طلا وارد کشور دچار موانع زیادی می‌شود اما با توجه به تصمیم ویژه ای که اتخاذ شد، واردات هر گونه ارز و طلا به شرط اظهار از پرداخت هر گونه مالیات و عوارض معاف است. تغییر رفتار دولت تنها راه تغییر موازنه اقتصاد به ضرر اقتصاد پنهان امیدوار هستیم با مجموعه تلاش‌هایی مانند تسهیل مجوزهای و انتشار اطلاعات شرکت‌ها و بانک‌ها که در حال انجام است، فعالیت های اقتصادی را شفاف کنیم. ما برای سفته بازی ارز و مسکن هزینه ایجاد نمی‌کنیم اما برای کسی که از مسیر رسمی واردات انجام می‌دهد مانع ایجاد می‌کنیم. اگر به سراغ تغییر رفتار برویم حتما موازنه نامطلوبی که به نفع اقتصاد پنهان وجود دارد تغییر خواهد کرد.
تولید زیر سایه سنگین فعالیت های غیر مولد/ فعال اقتصادی شفاف را جریمه می‌کنیم
شافعی رییس اتاق بازرگانی در این همایش گفت: قاچاق کالا بخش کوچکی از اقتصاد پنهان است. فعالیت های اقتصادی که قانونی انجام می‌شود اما به عللی در اقتصاد کشور محاسبه نمی‌شود و در حساب‌های ملی نمی‌گنجد نیز جزو اقتصاد پنهان است. این موضوع نتیجه سیاست گذاری های ما در اقتصاد را مخدوش کرده است.
وی افزود: صحبت از فرار مالیاتی کردن در بخش عظیم اقتصاد که در حساب‌های ملی نمی‌گنجد مطرح است. اقتصاد پنهان رشد می‌کند چرا که اصولاً در اقتصاد ما شفافیت جریمه دارد و غیر شفاف جایزه عظیمی را می‌برد. تولید کننده با خطر بزرگی از نظر امنیت اقتصادی مواجه است چرا که از فردای خود در اقتصاد شفاف خبر ندارد.
شافعی ادامه داد: اقتصاد پنهان شود تضمین شده خود را دریافت می‌کند. به همین دلیل کار مولد توسعه پیدا نمی‌کند. در اینجا سوال این است که مخاطب شما کیست؟ در مورد قاچاق و تعرفه ها ندیدیم هیچ جای دنیا حمایت از تولید داخلی به شکلی باشد که در کشور ما انجام می‌شود. حمایت مادام‌العمر از یک کار به اقتصاد کشور صدمه می‌زند.
