به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، بازار فناوری نانو در ایران در سالیان اخیر رشد پرشتاب و قابل توجهی داشته و همه حوزه‌های صنعتی را در بر گرفته است. یکی از الزامات پیشرفت فناوری نانو در کشور، پایش مداوم مسیر تجاری‌سازی فناوری‌های نانو در بستر بنگاه‌های اقتصادی است. لذا از سال 1395 اندازه‌گیری بازار محصولات نانو به یکی از برنامه‌های جدی و مهم ستاد نانو تبدیل شد. در این سال با همکاری پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست‌جمهوری و مرکز ملی آمار، مطالعاتی برای طراحی سامانه اطلاعات اقتصادی و صنعتی نانو در دستور کار قرار گرفت.
حضور 5 شرکت نانویی در رویداد نانو فناوری چیندر این طرح مطالعاتی، با نگاهی به نظام‌های آمار اقتصادی و تجربیات داخلی و بین‌المللی محاسبه اقتصاد بخشی، چارچوبی برای تهیه آمارهای اقتصادی نانو تدوین و ارائه شد. از سال 1395 تاکنون، 8 دورۀ پایش بازار محصولات نانو با هدف تحلیل اقتصادی بازار محصولات و خدمات شرکتهای نانو، اندازه‌گیری شاخص‌های اقتصادی سند توسعه فناوری نانو و تحلیل وضعیت صادرات محصولات این حوزه اجرا شده است که نتایج هشتمین دوره آن به طور خلاصه به شرح ذیل است:
تا پایان سال 1402 تعداد 1577 محصول نانو به‌وسیله 359 شرکت فعال در این حوزه تجاری شده و از واحد ارزیابی و نظارت ستاد فناوری نانو، گواهی نانومقیاس دریافت کرده‌اند.مجموع بازار فروش این محصولات در سال 1402 نزدیک به 620 هزار میلیارد ریال (62 همت) بوده که نسبت به سال قبل بیش از 100 درصد رشد داشته است. همچنین بیش از 9 درصد از این بازار یعنی معادل 145 میلیون دلار را صادرات این محصولات تشکیل می‌دهد.معادل ارزی بازار فروش محصولات نانوی ساخت ایران بر اساس متوسط روزانه نرخ دلار سال 1402 از سایت sanarate.ir برابر 1620 میلیون دلار ارزیابی شد.در دورۀ چهار سالۀ گذشته، بازار محصولات نانو ساخت داخل از 116 هزار میلیارد ریال در سال 1399 به حدود 620 هزار میلیارد ریال در سال 1402 رسیده که متوسط رشد سالانه 97 درصد را در این دوره نشان می‌دهد که حدود 56 درصد بیشتر از متوسط نرخ تورم سالانه کشور در این دوره ، بر اساس اعلام رسمی مرکز آمار ایران، بوده است.سه حوزه صنعتی عمران و ساختمان، حمل و نقل و خودرو و مواد شیمیایی به ترتیب بیشترین سهم را از بازار محصولات نانو در سال 1402 داشته‌اند. بیش از یک سوم از بازار فناوری نانوی کشور مربوط به حوزه عمران است. همچنین بیش از 90 درصد بازار صنعت نفت و پتروشیمی و یک سوم بازار حوزه خودرو را نانوکاتالیست‌ها تشکیل می‌دهند.سه فناوری نانوپوشش، نانوکامپوزیت و نانوکاتالیست، بیشترین سهم را در تولید محصولات نانوی ساخت ایران دارند.بیش از 100 شرکت با حجم فروش نانوی بالای 100 میلیارد تومان در سال در کشور فعال هستند که 80 درصد از حجم بازار فناوری نانو ایران را در اختیار دارند.در سال 1402 بیش از 145 میلیون دلار از محصولات نانوی ساخت ایران به 50 کشور دنیا صادر شده است که عراق، سوریه، هند، چین و ترکیه، به ترتیب بیشترین سهم را داشتند و بیش از 40 درصد از کل صادرات محصولات نانو به این کشورها بوده است.تحلیل چند محصول
محصولات نانوداروی ضدسرطان ایران در 8 سال گذشته حدود 12 میلیون دلار صادرات داشته‌اند و در همین مدت با تولید این داروها از خروج 126 میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری شده است.با تولید این نانوداروها و کاهش واردات آنها، کاهش هزینه شرکتهای بیمه‌گذار نزدیک به دو برابر مجموع فروش داخلی این داروها در سال‌های گذشته بوده است.با تولید انواع مختلف کاتالیست‌های نانویی از جمله کاتالیست آلومینای فعال، کاتالیست بازیابی سولفور، کاتالیست ریفرمینگ نفتا، متاناسیون و ... نیاز به واردات آنها از خارج تا حد زیادی رفع شده است. ضمن اینکه در سال 1402 بیش از 8 میلیون دلار از نانوکاتالیست‌های حوزه نفت و پتروشیمی ساخت ایران به کشورهای روسیه، ترکیه، ونزوئلا و عراق صادر شده است.در حوزه نانوپوشش در سال‌های اخیر چهار شرکت در تولید تجهیزات پوشش‌دهی صنعتی نانو فعال بوده‌اند که با تولید این تجهیزات بیش از 100 برابر مجموع فروش این شرکت‌ها، بازار ثانویه محصولات نانوپوشش از قبیل شیرالات بهداشتی، کاشی، یراق آلات، چینی و بلورجات و مصنوعات فلزی توسعه پیدا کرده است.
