باشگاه خبرنگاران جوان؛ محبوبه کباری - توسعه بنادر و دریانوردی در کشور یکی از مهم ترین بخش های حمل ونقل در کشور به شمار می رود که توجه به به این بخش در قالب توسعه دریا محور همواره مورد تاکید رهبر معظم انقلاب و همچنین رئیس جمهور بوده که در همین راستا برنامه ریزی های لازم برای توسعه و تقویت این طرح در تمامی بخش ها در دستور کار قرار گرفته است.
ایران به عنوان کشوری که در موقعیت استراتژیک جغرافیایی قرار دارد و از طریق خلیج‌فارس و دریای عمان به آب‌های آزاد متصل است، پتانسیل‌های قابل‌توجهی برای توسعه اقتصاد دریامحور دارد. این موقعیت نه‌تنها امکان بهره‌برداری از تجارت بین‌المللی را فراهم می‌کند بلکه ایران را به یکی از کلیدی‌ترین مسیرهای حمل‌ونقل دریایی در جهان تبدیل کرده است. با توجه به افزایش تقاضای جهانی برای حمل‌ونقل دریایی و اهمیت روزافزون اقتصاد دریا محور، تمرکز بر این حوزه می‌تواند به توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی منجر شود.
اقتصاد دریامحور، یک مدل اقتصادی است که براساس بهره‌برداری از منابع طبیعی دریایی، توسعه بنادر، حمل‌ونقل دریایی، صنایع وابسته به دریا و استفاده از مسیرهای آبی برای تجارت استوار است. این نوع اقتصاد شامل حوزه‌های مختلفی از جمله حمل‌ونقل کالا، گردشگری دریایی، استخراج منابع دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر دریا و خدمات بندری است.
ایران با دسترسی به حدود ۵هزار و۸۰۰ کیلومتر خط ساحلی در شمال و جنوب کشور، ظرفیت‌های بی‌نظیری برای توسعه اقتصاد دریامحور دارد که در همین راستا مقام معظم رهبری با ابلاغ سیاست های توسعه دریا محور خواستار توسعه و استفاده کامل از تمامی ظرفیت های این بخش شده است.
این در حالی است که مسعود پزشکیان رئیس جمهور در جلسه اخیر هئیت دولت با اشاره به اینکه سواحل مکران مهمترین بستر توسعه پایدار و بلندمدت ایران بوده و به تعبیری آینده ایران در گرو توسعه این منطقه است، تصریح‌کرد: پس از تهیه این طرح کلان بر اساس مطالعات و ارزیابی‌های دقیق از ظرفیت‌ها و فرصت‌های منطقه مکران، وظایف هر دستگاه و بخشی مشخص شده و با پیگیری‌های جدی اقدامات آنها به شکل هماهنگ و هم‌افزا پیش خواهد رفت.
رشد ۱۱ عملیات کانتیری در ۱۰ ماهه گذشته
یکی از مهم ترین بخش ها در حوزه حمل ونقل دریایی افزایش حجم ترانزیت و همچنین نوسازی شناورهای مسافری است که در همین زمینه علی اکبر صفایی مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی پیش از این در نشست خبری با بیان اینکه سیاست های توسعه دریا محور در دولت چهاردهم به شکل جدی توسط رئیس جمهور و معاون اول و وزیر راه و شهرسازی پیگیری می‌شود و تهیه طرح جامع توسعه مکران با محوریت توسعه سواحل در دست اقدام دارد که یک شورای ملی نیز برای آن تشکیل شده است.
صفایی با اشاره به عملکرد ۱۰ ماهه بندری و دریایی کشور اظهار کرد: در این مدت ۲ میلیون و ۲۲۵ هزار TEU عملیات کانتینری با رشد ۱۱ درصدی، نزدیک به ۱۷۲ میلیون تن عملیات تخلیه و بارگیری، و در بحث کالاهای غیر نفتی رشد ۳ درصدی و در حوزه ترانزیت ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تن عملکرد ترانزیت داشتیم که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۷ درصد رشد داشته است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره اقدامات انجام شده در حوزه نوسازی تجهیزات بندری بیان کرد: ۴۸ فروند شناور در دست ساخت و ۱۲۵ دستگاه و شناور و تجهیزات بندری در دست تعمیر است و ۷۱ دستگاه تا کنون به بهره برداری رسیده است. همچنین ساخت ۳۶ دستگاه آغاز می شود و بیش از ۳۰ دستگاه به بهره برداری می رسد.
وی بیان کرد: توسعه ناوگان دریایی کشور در دریای خزر رشد قابل توجهی داشته و ظرفیت ناوگان ما از نظر تناژ با ناوگان روسیه برابر است. در جنوب هم ظرفیت ناوگان بسیار مناسب است. در واقع با توجه به اینکه برخی از ناوگان ما با پرچم ایران تردد نمی کنند، با این حال ما جزو ۵ ناوگان بزرگ دنیا هستیم.
صفایی همچنین پیش از این در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: سازمان بنادر و دریانوردی در طی چند سال گذشته چندین بندر کوچک را ساخته و به بهره برداری رسانده که تحویل این بنادر در اقتصاد کشور و منطقه بسیار حائز اهمیت بوده است و برخی دیگر از بنادر کوچک هم در دست ساخت است که به زودی به بهره برداری می رسد.
صفایی بیان کرد: در حوزه توسعه ناوگان اقدامات بسیار خوبی انجام شده است و با وجود آنکه برای نوسازی و ساخت ناوگان جدید نیاز به یک سرمایه گذاری عظیم و فاینانس های بين المللی و تسهیلات بین المللی است که با وجود تحریم های بین المللی امکان آن وجود ندارد. اما طبق آخرین برنامه ریزی های صورت گرفته تا به امروز متوسط عمر ناوگان دریایی در حال حاضر ۲۰ سال است و ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل دریایی در حال حاضر به ۲۲ میلیون تن رسیده است.
صفایی بیان کرد: بسیاری از ناوگان متعلق به ایران است اما به دلیل تحریم ها تحت پرچم ما نیستند و در حال فعالیت هستند همچنین بندرگاه نخل ناخدا در بندر عباس در جهت افزایش تعداد جابه‌جایی مسافران بسیار حائز اهمیت است. همچنين فاز دوم توسعه بندر چابهار و بخش عظیمی تجهیزات بندری و دریایی در حال ساخت است که ۲۴ فروند آن در ایام ۲۲ بهمن به بهره برداری می رسد.
در همین زمینه علی اکبر مرزبان معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران با بیان اینکه در خلیج فارس دارای جزایر و بنادر متعددی هستیم که در سراسر این خلیج زیبا قرار گرفته اند ،اظهار کرد: یکی از سیاست های توسعه دریامحور، گسترش خطوط مسافری دریایی به میزان مورد نیاز برای جابجایی مسافران اعم از ساکنان و بومیان نوار ساحلی و گردشگران داخلی و خارجی است که در اولویت سازمان بنادر استفاده از ظرفیت های تولید داخل است که در همین راستا هم گام های مهم و بلندی برداشته است.
استفاده از تسهیلات از محل وجوه اداره شده سازمان بنادر برای بخش خصوصی
معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با تاکید بر اینکه گام های بسیار خوبی در این راستا برداشته شده که از دو طریق دنبال می شود، بیان کرد: نوسازی ناوگان حمل و نقل مسافری دریایی مدنظر قرار گرفته است و سازمان بنادر و دریانوردی با اعلام عمومی از علاقمندان سرمایه گذاری در این حوزه درخواست کرده پای کار بیایند و از تسهیلات ارائه شده از محل وجوه اداره شده این سازمان به منظور اخذ وام های بلندمدت و بدون بهره تا حداکثر ۸۰ درصد قیمت کشتی، بهره‌مند شوند.
راه‌اندازی خط مسافری دریایی لنگه-کیش
مرزبان ادامه داد: توسعه و گسترش خطوط مسافری دریایی از دیگر برنامه های سازمان بنادر و دریا نوردی به شمار می رود که در همین راستا خط مسافری دریایی بندر لنگه به جزیره زیبای کیش راه اندازی شده است و تردد آن صبح ها از بندر لنگه به سمت بندر کیش خواهد بود و سفر مذکور ۳.۵ ساعت به طول می‌انجامد و بعدظهر نیز حرکت شناور از کیش به لنگه انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه کشتی مسافری اختصاص یافته ۲۵۰ نفره است و به صورت روزانه فعالیت خواهد کرد، گفت: امیدواریم با راه اندازی این خط مسافری دریایی، شاهد استقبال هموطنان عزیزی باشیم که بین جزیره کیش و بندر لنگه به تجارت و کسب و کار می پردازند یا به عنوان گردشگر علاقمند هستند از زیبایی های کیش و لنگه دیدن کنند.
نرخ رشد سالانه سرمایه گذاری در بنادر کشور
نوسازی ناوگان مسافری وهمچنین استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی و سرمایه گذاری آنها در این بخش خود نقش بسیار موثری در رونق توسعه اقتصاد دریا محور دارد که طبق آخرین آمارهای اعلام شده هم تاکنون با ایجاد زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری از سوی سازمان بنادر و دریانوردی منجر به تحقق جذب سرمایه گذاری به ارزش روز بالغ بر ۲۲۰۰ هزار میلیارد ریال در قالب انعقاد ۳۶۲ فقره قرارداد فعال با بخش غیردولتی تا آذر ماه ۱۴۰۳ شده است که طبق اعلام یدالهی مدیرکل امور اقتصادی و مناطق سازمان بنادر و دریانوردی بالغ بر ۲۳۳ میلیون تن ظرفیت انبارش انواع کالاها از طریق بخش غیردولتی داخلی و خارجی در بنادر تجاری کشور ایجاد شده یا در حال تکمیل است آمارها هم حاکی از آن است که متوسط نرخ رشد سالانه سرمایه گذاری در بنادر کشور حدود ۲۴ درصد بوده است،
گفتنی است اجرای تحقق سیاست های توسعه دریا محور با همکاری بخش خصوصی و افزایش سرمایه گذاری می تواند یک گام موثر در جهت بهبود و رونق بنادر کشور باشد که در این زمینه همکاری دستگاها بسیار حائز اهمیت است.
