سید روح اله لطیفی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به سوالی در خصوص چالش‌های تجارت با آفریقا گفت: در سه دهه اخیر و در دولت های مختلف، توسعه روابط با قاره آفریقا یکی از اهداف اعلام شده، این موضوع در دولت قبل به اوج خود رسیده بود، اما در سال پایانی دولت سیزدهم با وجود به کارگیری امکانات و توجه ویژه رئیس جمهور، با وجود افزایش واردات با شیبی ملایم و با وجود دو سال پی درپی در رشد صادرات و دو برابر شدن آن نسبت به دولت دوازدهم، اما در سال 1402 میزان صادرات مستقیم کشور از حدود یک میلیارد و 150 میلیون دلار سال 1401 به حدود 700 میلیون دلار رسید که همان روند در 6 ماهه نخست امسال با وجود تغییر دولت تکرار شد و صادرات کشور بدون تغییر نسبت به نیمه نخست سال قبل مانده است. در صورتی که صادرات 5 و 10 میلیارد دلاری هدف گذاری کوتاه مدت کشور اعلام شده و دولت چهاردهم نیز بر توسعه روابط تجاری با کشورها به ویژه همسایگان، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین تاکید کرده است.
آفریقا 54 کشور را در خود جای داده است و به واسطه بازار بزرگ، معادن با ارزش، نیاز به سرمایه گذاری در صنعت، امور زیربنایی، سوخت، خدمات فنی و مهندسی، مواد غذایی و کشاورزی، قاره فرصت ها نام گرفته است، بسیاری از کشورها را در قرون مختلف به این قاره با خوی استعماری و چپاول منابع کشانده است مانند فرانسه ، انگلستان ، ایتالیا و .. و برخی در سال های اخیر به دنبال تقویت مناسبات تجاری با کشورهای این قاره و سرعت بخشیدن به روابط اقتصادی و تجاری با آن هستند .
ترکیه برای صادرات به آفریقا یارانه می‌دهد
وی با اشاره به اینکه کشورهایی نظیر چین، آمریکا، ترکیه، امارات وهند شروع پرشتاب را برای حضور در این قاره داشته‌اند، گفت: این کشورها خدمات ویژه ای نیز به فعالان اقتصادی خود برای حضور و مشارکت در آفریقا می دهند. خدماتی از قبیل حمل و نقل مستمر با سوبسید، وام های کم بهره، برگزاری نمایشگاه های متعدد، انجام مطالعات تجاری و ... که جمیع اقدامات باعث شده است کشورهای همسایه ما امارات و ترکیه درمجموع تجارت 50 میلیارد دلاری با آفریقایی ها داشته باشند در صورتی که این میزان تا چند سال گذشته به کمتر از 5 میلیارد دلار هم نمی رسید.
لطیفی ادامه داد: قاره آفریقا که دومین قاره بزرگ جهان است با دارا بودن معادن بزرگ طلا ، الماس ، مس ، آلومینیوم و .....خاک حاصلخیز ، سالانه بیش از هزار و 200 میلیارد دلار تجارت دارد که بیش از نیمی از آن واردات و کمی کمتر از آن هم صادرات دارد و کشورها برای به دست آوردن سهم بیشتری از این کیک تلاش می کنند.
و از مواد خام این قاره در معادن تولید ثروت می کنند و از نیروی انسانی تحصیلکرده ، فعال و جوان هم در پروژه های زیر ساختی بهره می گیرند ، اما با وجود توان بالای تامین نیازهای تجاری کشورمان در بازار آفریقا ، متخصصین ، توان راه اندازی یا اورهال پالایشگاه ها و پتروشیمی ، استخراج معادن و فرآوری، کشاورزی مدرن و ... و اراده حاکمیت به معنی عام و روسای جمهور به عنوان بالاترین مقام اجرایی، به جز سال های 1400 و 1401 که شاهد جهش در این امر بودیم، حضورمان در آفریقا بسیار ناچیز است؟
ضرورت ایجاد خط کشتی رانی اقتصادی و پرتکرار برای گسترش تجارت با آفریقا
این کارشناس تجارت خارجی تاکید کرد: به دلیل استعمار و زمینه منفی ذهنی مردم آفریقا از کشورهای استعمارگر در قرون گذشته و تاریخ همراه با احترام ایرانیان در آفریقا ، نگاهی مثبت نسبت به تجار، صنعت گران و سرمایه گذاران ایرانی در بیم مردم کشورهای مختلف آفریقایی وجود دارد ، کشور ما نیز در زمینه های مختلف توانمندی تکنولوژیکی و تجربیات کافی دارد و بازار آفریقا نیز در اکثر موارد کالای ایرانی را در سبد محصولات مصرفی خود ، نیاز دارد.
وی با بیان اینکه با وجود این ظرفیت‌ها و زمینه گسترش تجارت اما الزماتی وجود دارد که مانع افزایش تجارت با آفریقا شده است، گفت: راه اندازی خطوط منظم ، اقتصادی ، پر تکرار و مستمر به کشورهای آفریقایی ، از شمال ، غرب ، شرق و جنوب این قاره ، معرفی کالاهای ایرانی و آفریقایی به هم با برگزاری رویدادها ، راه اندازی مسیرهای اطلاع رسانی موثر ، دادن سوبسید برای صادرات به آفریقا برای مدتی محدود تا شناخته شدن کالا در بازار، راه اندازی مسیرهای جابجایی پول ، معرفی و پیگیری انجام پروژه ها در آفریقا به صورت BOT یا BOO، سرمایه گذاری مشترک ، راه اندازی برند مشترک و تولید مشترک ، راه اندازی پالایشگاه ، خطوط CNG ، تولید دارو ، گردشگری، استخراج معادن با مگاه منافع مشترک ، تقویت دیپلماسی اقتصادی، به گونه ای که تاجر ما که عادت کرده کالای خود را درب کارخانه یا به صورت FOB در بنادر ما بفروشد ، منافع خود را در فروش در مقصد و در بازارهای هدف ببیند که این موضوع می تواند در زنجیره تامین سودآوری داشته باشد و به سمت زنجیره ارزش، تجار را با تقویت بسته بندی و توجه به ذائقه مشتری و کشش بازار سوق دهد .
لطیفی تاکید کرد: بازار آفریقا ، بازاری است که دارو، مواد غذایی ، سوخت ، خودور ، صنایع نیروگاهی، صنایع دریایی. مشتقات نفتی ، کاشی و سرامیک و مصالح ساختمانی، فرآوری طلا، جواهر سازی، شیرآلات، لوازم خانگی، پوشاک و کفش، لوازم الکتریکی، ظروف پلاستیکی و شیشه ای و ...علاوه بر آهن و فولاد، قیر و اوره نیز خریدار و خواهان دارد و اتفاقا سایر کشورها بر آن متمرکز شده اند و ما نیز تا دیر نشده باید بر آن تمرکز کنیم و تجارت صنعتگران ما نقش آفرینی جدی و با سرعت و شتاب چندین برابری داشته باشند تا به صادرات بیش از 20 میلیاردی با این قاره برسیم.
