به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، تجارت خارجی از مولفه‌های مهم رشد و توسعه اقتصاد کشور محسوب می‌شود. مدیریت اقتصاد در دنیای امروز بدون مبادلات تجاری با کشورهای خارجی و سهم یافتن و سهم دادن در بازار متقابل کشورها امری غیرممکن و دست نیافتنی ست. علی رغم شعارهای توخالی دولت بنفش مبنی بر فهم زبان دنیا و تعامل سازنده با کشورها، این دولت مردمی بود که توانست در سال 1401 حجم تجارت خارجی خود را به ارزش 113 میلیارد دلار رسانده و روند رشد آن را برای سال جاری نیز نگه دارد؛ به طوریکه ارزش تجارت خارجی ایران در نیمه نخست سال 1402 به حدود 54.6 میلیارد دلار رسیده است.
افزایش حجم تجارت خارجی نشان دهنده کاهش اتکای دولت به درآمدهای نفتی و امیدبخش توسعه سیاست‌های درست کلان اقتصادی است. بررسی آمارها نشان می‌دهد، تجارت خارجی کشور در نیمه نخست سال جاری با 4.84 درصد رشد به حدود 54.6 میلیارد دلار رسیده و میزان وزنی آن نیز در همین مدت، 85 میلیون و 300 هزار تن بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 23.78 درصد افزایش داشته و نشانگر اقدامات مثبت دولت در بخش اقتصادی کشور می‌باشد.
کاهش سهم صادرات نفتی کلید خورد
یکی از اقدامات مهم دولت در راستای ارزآوری به کشور، کاهش سهم درآمدهای نفتی بوده است. در واقع دولت با اتکای‌بر افزایش حجم تولید و بازارسازی مناسب برای آن‌ها توانست میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور را به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی را کنترل کند. این موضوع در حالی است که در نیمه نخست سال جاری بیش از 67 میلیون و 700 هزار تن از انواع کالاهای غیرنفتی به ارزش 24 میلیارد و 144 میلیون دلار صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از نظر وزنی حدود 30 درصد افزایش یافته است.
همچنین در بحث واردات نیز در نیمسال نخست سال 1402، میزان 17 میلیون و 600 هزار تن واردات به کشور انجام شده است که ارزشی معادل 30 میلیارد و 443 میلیون دلار دارد. بر همین اساس حجم واردات در این مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته، از نظر وزنی 6.89 درصد و از نظر ارزش نیز حدود 11.62 درصد رشد داشته است.
حجم تجارت خارجی در سال گذشته
روند تجارت خارجی پس از آغاز فعالیت دولت سیزدهم تغییر کرد. این موضوع در حالی بود که دولت سیاست‌های حاکم‌بر تجارت کشور را تغییر داد و بر همین اساس تجارت غیر نفتی کشور توانست رشد 11 میلیارد و 380 میلیون دلاری را نسبت به سال 1400 تجربه کند. در واقع آمارها نشان می‌دهد تجارت غیرنفتی در سال گذشته از لحاظ وزنی به 159 میلیون و 236 هزار تن و از نظر ارزش به 112 میلیارد و 821 میلیون دلار رسید که با رشد 11.2 درصدی روبه‌رو بود.
گفتنی‌ست از کل حجم بیان شده، 122 میلیون و 56 هزار تن به ارزش 53 میلیارد و 166 میلیون دلار، سهم صادرات کشور بوده است. این میزان خبر از رشد 10 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته می‌دهد که رکورد تاریخی را از نظر ارزش به ثبت رسانده است. قابل بیان است که بالاترین میزان صادرات تا پیش از سال گذشته، مربوط به سال 93 با ارزش 50 میلیارد و 561 میلیون دلار بوده است که از تفاوت 3 میلیارد دلاری خبر می‌دهد.
عمده کالاهای صادراتی و وارداتی چه بوده‌اند؟
بر اساس بررسی‌های انجام شده در 6 ماهه نخست سال جاری 3 قلم عمده کالاهای صادراتی شامل گاز طبیعی مایع شده با ارزش 2 میلیارد و 200 میلیون دلار، پروپان مایع شده با ارزش یک میلیارد و 600 میلیون دلار و بوتان مایع شده با ارزش یک میلیارد و 200 میلیون دلار بوده است. متوسط ارزش هر تن کالای صادراتی در این مدت نیز 256 دلار برآورد شده است.
در بین اقلام عمده کالاهای صادراتی بیشترین افزایش به لحاظ ارزش در این مدت به گاز طبیعی مایع شده با میزان 124.79 درصد، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده با 49.27 درصد و اوره با 41.12 درصد و بیشترین کاهش در ارزش کالاهای صادراتی به متانول با میزان 23.53 درصد، پروپان مایع شده با 18.84 درصد و میلگرد با 12.57 درصد، اختصاص داشته است.
همچنین بررسی کالاهای وارداتی به کشور در همین بازه زمانی حاکی از آن است که ذرت دامی با ارزش یک میلیارد و 700 میلیون دلار، گوشی تلفن همراه با ارزش یک میلیارد و 200 میلیون دلار و دانه سویا با ارزش یک میلیارد دلار، 3 قلم عمده کالاهای وارداتی بوده‌اند. گفتنی است متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی نیز 1729 دلار بوده است.
در بین اقلام وارداتی نیز بیشترین افزایش ارزش کالاهای وارداتی در بین 10 قلم عمده به ترتیب شامل روغن خام سویا با رشد 188.53 درصدی، جو با رشد 1374.74 درصدی و گوشی‌های تلفن همراه با رشد 134.94 درصدی بوده است. همچنین بیشترین کاهش ارزش کالاهای وارداتی در بین 10 قلم عمده در نیمه نخست امسال، برنج با میزان 49.78 درصد، گندم با میزان 49.23 درصد و روغن پالم با میزان 12.70 درصد، بیشترین کاهش را دارا بودند.
مقاصد عمده کالاهای صادراتی و وارداتی
دولت سیزدهم با تغییر رویکرد خود از تک‌جانبه‌گری به چندجانبه‌گری توانست ارتباطات دیپلماسی خود با سایر کشورها را گسترش دهد. همین امر نیز موجب شد تا بتواند حجم مبادلات تجاری خود با کشورهای مختلف را افزایش داده و اقتصاد داخلی کشور را معطل تصمیم‌های آمریکا و مذاکرات با غرب نگه ندارد.
بر همین اساس مقاصد عمده کالاهای صادراتی ایران در مدت 6 ماهه نخست سال جاری، به ترتیب چین با ارزش 6.9 میلیارد دلار، عراق با ارزش 4.5 میلیارد دلار، امارات متحده عربی با ارزش 3 میلیارد دلار، ترکیه با ارزش 2.4 میلیارد دلار و هند نیز با ارزش 1.1 میلیارد دلار بوده‌اند.
همچنین 5 کشور عمده مبدأ کالاهای وارداتی نیز به ترتیب امارات متحده عربی با ارزش 9 میلیارد دلار، چین با ارزش 8.8 میلیارد دلار، ترکیه با ارزش 3.3 میلیارد دلار، آلمان با ارزش 1.1 میلیارد دلار و هند با ارزش 987 میلیون دلار بوده‌اند.
تامین کالاهای اساسی با واردات
محمد رضوانی‌فر، رئیس کل گمرک، در گفت‌وگویی با اشاره به واردات کالاهای اساسی در نیمسال نخست سال جاری، گفت: در این مدت 11 میلیون تن انواع کالاهای اساسی به ارزش 9 میلیارد و 100 میلیون دلار وارد کشور شد که با اختصاص 62.47 درصد از وزن و 29.95 درصد از ارزش کل واردات در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افزایش 1.5 درصدی در وزن و کاهش 6.14 درصدی در ارزش داشته است.
بررسی‌ها حاکی از آن است که ذرت، دانه سویا، روغن دانه آفتاب‌گردان، برنج، گندم، روغن خام سویا، جو و پالم اویل اقلام عمده کالاهای اساسی وارداتی به کشور بودند که درمجموع از نظر وزنی 55.23 درصد و از نظر ارزشی 19.73 درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص دادند.
میزان رشد تجارت ایران و اوراسیا
بررسی دقیق‌تر میزان تجارت خارجی ایران نشان می‌دهد که مبادلات جمهوری اسلامی ایران با اوراسیا، از ابتدای سال جاری تا پایان آبان، 5 میلیون و 168 هزار تن کالا به ارزش 2 میلیارد و 344 میلیون و 100 هزار دلار بین ایران و 5 پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا تبادل شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد 33.5 درصدی در وزن و رشد 14 درصدی در ارزش را به همراه داشته است.
یک موضوع مهم دیگر، میزان صادرات ایران به این 5 کشور بوده که مطابق بررسی ها، 2 میلیون و 778 هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و 74 میلیون دلار از ایران به این کشورها صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حاکی از رشد 45 درصدی در وزن و رشد 20 درصدی در ارزش را می‌باشد.
همچنین 2 میلیون و 390 هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و 270 میلیون و 400 هزار دلار نیز از این میزان تجارت مربوط به واردات ایران از کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که نسبت به 8 ماه نخست سال گذشته با رشد 22 درصدی در وزن و 10 درصدی در ارزش همراه بوده است.
میزان صادرات و واردات
بررسی‌ها نشان می‌دهد در این مدت 8 ماهه، روسیه با خرید یک میلیون و 495 هزار تن کالای ایرانی به ارزش 616 میلیون و 246 هزار و 210 دلار در رتبه اول مقصد صادراتی محصولات ایرانی قرار گرفته است. که نشان دهنده‌ی رشد 32 درصدی می‌باشد. پس از روسیه، ارمنستان با 929.5 هزار تن کالا به ارزش 271 میلیون و 535 هزار و 282 دلار در رتبه دوم قرار گرفته و رشد 3 درصدی را رقم زده است. قزاقستان با میزان 305 هزار تن به ارزش 123 میلیون و 854 هزار و 32 دلار و با رشد 10 درصدی، در جایگاه سوم این رقابت قرار گرفته است. همچنین قرقیزستان با 36 هزار تن به ارزش 49.7 میلیون دلار و با رشد 12 درصدی در جایگاه چهارم و بلاروس با 12.3 هزار تن کالا به ارزش 12 میلیون و 355 میلیون و 261 دلار در رتبه پنجم قرار گرفته‌اند.
همچنین در رابطه با میزان واردات نیز روسیه با فروش 2 میلیون و 235 هزار و 655 تن کالا به ارزش یک میلیارد و 139 میلیون و 844 هزار و 75 دلار و رشد 12 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، در رتبه اول کشورهای صادرکننده به ایران قرار گرفته است. پس از روسیه، قزاقستان با 106 هزار و 371 تن به ارزش 47 میلیون و 616 هزار دلار در رتبه دوم، بلاروس با 19 هزار و 416 تن به ارزش 43 میلیون و 992 هزار دلار (رشد 66 درصدی) در رتبه سوم و ارمنستان با 8 هزار و 657 تن کالا به ارزش 34 میلیون و 506 هزار و 289 دلار (رشد 283 درصدی) در رتبه چهارم قرار گرفته‌اند. همچنین قرقیزستان با هزار و 943 تن کالا به ارزش چهار میلیون و 442 هزار و 464 دلار (رشد 4 درصدی) در رتبه پنجم این رتبه‌بندی قرار گرفته است.
منبع: رجانیوز
