گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "باجِ باجه"؛ بخش 192 ـ در بخش‌های قبل از این پرونده، ضمن نام بردن از یکصد نوبت تغییر پول ملی کشورها، به بررسی یک‌به‌یک آن موارد پرداختیم. در این رهگذر، چند مورد از تغییر پول ملی آذربایجان و آرژانتین به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه، به بررسی زمینه‌ها و دلایل و اثرات تغییر یکای پول ملی آرژانتین در سال 1992 خواهیم پرداخت.
در همین زمینه بیشتر بخوانید
+ «حذف 4 صفر پول ملی» در ایران و تجربه 48 کشور+تجربه حذف صفر از پول ملی جمهوری آذربایجان در 2 زمان متفاوت+بررسی سیاست تغییر پول ملی آرژانتین در سال 1826+ تغییر پول ملی آرژانتین در سال 1881+بررسی زمینه‌ها و نتایج تغییر پول ملی آرژانتین در سال 1970+ دو تغییر پیاپی پول ملی آرژانتین در 1983 و 1985سال 1992 در تاریخ اقتصادی آرژانتین به‌عنوان یکی از دوره‌های کلیدی و مهم شناخته می‌شود. در ژوئن 1989، تورم فزایندۀ آرژانتین از رقم بی‌سابقۀ «1000درصد» عبور کرد. اما این روند به اینجا ختم نشد، و با افزایش پلکانی تورم، در مارس 1990، تورم سالانۀ آرژانتین به رقم سرسام‌آور «20هزاردرصد» رسید. آرژانتین که طی یک سده پیش از آنها بارها دوران‌های متلاطم اقتصادی را از سر گذرانده بود، اکنون در حال تجربۀ دوران تازه‌ای از مشکلات ساختاری بود.
متعاقب این شرایط، دولت با اتخاذ سیاست‌های جسورانه، اصلاحات اقتصادی گسترده‌ای را به اجرا گذاشت که هدف اصلی آن، کنترل تورم و بازگرداندن ثبات اقتصادی بود. در ژانویه 1991، تورم به زیر 1000درصد بازگشت و در اکتبر همان سال، به زیر 100درصد رسید. چندی بعد، در ژوئن 1992 تورم حتی به سطح زیر 20درصد کاهش یافت، که تا سال 2002 در همین سطح باقی ماند، و حتی گاهی به زیر 5درصد هم رسید.
تورم آرژانتین در یک مقطع به بیش از 20هزاردرصد رسید
پس از اصلاحات، و در پی آرام شدن اقتصاد آرژانتین دولت مجدداً به فکر تغییر پول ملی و حذف صفرهای اضافی از واحد پولی پزو افتاد. این دوران، نقطه عطفی در تاریخ پولی آرژانتین به شمار می‌رود که تأثیرات گسترده‌ای بر ساختار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور بر جای گذاشت.
زمینه‌های تغییر پول ملی در سال 1992
دولت آرژانتین در اوایل دهه 1990 با مجموعه‌ای از چالش‌های اقتصادی روبه‌رو بود که ریشه در سیاست‌های ناکارآمد گذشته داشت. دهه‌های پیشین، به ویژه دهه 1980، با تورم‌های افسارگسیخته و بحران‌های اقتصادی متوالی همراه بود. تورم سه‌رقمی و حتی چهاررقمی، ارزش پول ملی را به‌شدت کاهش داده و موجب کاهش اعتماد عمومی به نظام مالی شده بود. علاوه بر این، رکود اقتصادی جهانی و بحران‌های مالی در بازارهای بین‌المللی، شرایط اقتصادی آرژانتین را پیچیده‌تر کرد.
در این دوره، ذخایر ارزی آرژانتین به‌شدت کاهش یافته و بدهی‌های خارجی کشور به سطح بحرانی رسیده بود. دولت برای بازپرداخت این بدهی‌ها، نیازمند اجرای اصلاحات ساختاری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی بود. در عین حال، نظام بانکی کشور نیز با مشکلات عمده‌ای از جمله فرار سرمایه و کاهش اعتماد عمومی مواجه بود. این عوامل، زمینه‌ساز تصمیم دولت برای اجرای اصلاحات ساختاری شد.
اقدامات دولت در سال 1992
یکی از اقدامات دولت آرژانتین در سال 1992، پس از اصلاحات اقتصادی، حذف صفرهای اضافی از واحد پولی پزو و معرفی «پزوی جدید» بود. این تغییر پولی، بخشی از برنامه اصلاحات گسترده اقتصادی بود که با هدف بازسازی اعتماد عمومی به نظام پولی و کاهش اثرات منفی تورم اجرا شد. در این برنامه، هر 10,000 واحد از پزو قدیمی با یک واحد پزوی جدید جایگزین شد. این اقدام، همراه با سایر اصلاحات اقتصادی از جمله خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی، کاهش تعرفه‌های گمرکی، و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، به عنوان بخشی از برنامه بزرگ‌تر آزادسازی اقتصادی اجرا شد. دولت همچنین تلاش کرد از طریق تقویت ذخایر ارزی و تثبیت نرخ ارز، ثبات بیشتری به اقتصاد کشور ببخشد. علاوه بر تغییر پولی، دولت اقداماتی را برای اصلاح نظام مالیاتی و کاهش کسری بودجه به اجرا گذاشت. این اقدامات شامل افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق بهینه‌سازی نظام جمع‌آوری مالیات و کاهش هزینه‌های عمومی بود. در همین راستا، سیاست‌های پولی انقباضی نیز با هدف کاهش نقدینگی و کنترل تورم اجرا شد.
تغییر واحد پول ملی در سال 1992، تأثیرات مثبتی بر اقتصاد آرژانتین داشت. در کوتاه‌مدت، این اقدام موجب بازسازی نسبی اعتماد عمومی به نظام پولی شد. تورمی که چند نوبت در دهه‌های 1980 و 1990 به سطحی بی‌سابقه رسیده بود، پس از این تغییر پولی کاهش یافت و ثبات نسبی در بازارهای مالی ایجاد شد.
یکی از نتایج مثبت این تغییر، افزایش جذابیت آرژانتین برای سرمایه‌گذاران خارجی بود. با کاهش نرخ تورم و تثبیت نرخ ارز، محیط اقتصادی کشور برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مناسب‌تر شد. این سرمایه‌گذاری‌ها، نقش مهمی در تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و ایجاد فرصت‌های شغلی ایفا کردند.
با این حال، این نتایج مثبت بیش از یک دهه پایدار نماند. یکی از دلایل اصلی این مسئله، «عدم توجه کافی به مشکلات ساختاری اقتصاد» بود. دولت آرژانتین در این دوره، تمرکز خود را بر سیاست‌های پولی و مالی کوتاه‌مدت معطوف کرد و از اصلاحات ساختاری بلندمدت غافل شد. این مسئله موجب شد که مشکلات اقتصادی، از جمله نوسانات ارزی و افزایش بدهی‌های خارجی، در سال‌های بعدی دوباره ظهور کنند.
چالش‌های سیاست‌گذاری اقتصادی در سال 1992
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دولت آرژانتین در این دوره، ناتوانی در ایجاد تعادل میان سیاست‌های پولی و مالی بود. اگرچه تغییر پول ملی و سیاست‌های انقباضی موجب کاهش تورم شدند، اما این سیاست‌ها منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری نیز شدند. این مسئله، نارضایتی عمومی را افزایش داد و موجب شد که دولت در اجرای سایر اصلاحات اقتصادی با محدودیت‌های سیاسی مواجه شود.
علاوه بر این، فشارهای خارجی، از جمله کاهش قیمت کالاهای صادراتی آرژانتین و افزایش نرخ بهره در بازارهای بین‌المللی، مشکلات اقتصادی کشور را تشدید کردند. این شرایط، دولت را در بازپرداخت بدهی‌های خارجی و تأمین منابع مالی جدید با چالش‌های بیشتری مواجه ساخت.
یکی دیگر از چالش‌های مهم، ضعف نظام بانکی و ناتوانی آن در تأمین اعتبار برای بخش خصوصی بود. این مسئله، سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی را محدود کرد و باعث شد که رشد اقتصادی کمتر از سطح مورد انتظار باشد. علاوه بر این، فساد اداری و ضعف نهادهای نظارتی نیز به مشکلات اقتصادی دامن زد.
درس‌هایی از تجربه تغییر پول ملی در سال 1992
تجربه آرژانتین در سال 1992 نشان می‌دهد که تغییر پول ملی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات ساختاری اقتصاد را حل کند. برای موفقیت در اصلاحات اقتصادی، هماهنگی میان سیاست‌های پولی، مالی و ارزی ضروری است. همچنین، شفافیت و اعتمادسازی در مدیریت اقتصادی نقش مهمی در موفقیت این اصلاحات ایفا می‌کند.
یکی دیگر از درس‌های مهم این دوره، اهمیت مدیریت بدهی‌های خارجی است. آرژانتین در سال‌های پس از تغییر پول ملی نتوانست بدهی‌های خود را بطور مؤثر مدیریت کند که این مسئله منجر به بحران‌های اقتصادی بیشتر در دهه‌های بعدی شد. همچنین، تقویت نهادهای دموکراتیک و افزایش شفافیت در فرآیندهای تصمیم‌گیری اقتصادی، نقش مهمی در بهبود وضعیت اقتصادی ایفا می‌کند.
جمع‌بندی
ابتدای دهه 1990 یکی از نقاط عطف در تاریخ اقتصادی آرژانتین است. اصلاحات اقتصادی گسترده‌ای که در این زمان اجرا شد، از جمله تغییر پول ملی، نشان‌دهنده تلاش دولت برای کاهش تورم و بازگرداندن ثبات اقتصادی بود. این اقدامات، علی‌رغم دستاوردهای کوتاه‌مدت، نتوانستند مشکلات ساختاری اقتصاد آرژانتین را بطور کامل حل کنند. تجربه آرژانتین در این دوره، درس‌های مهمی برای کشورهای دیگر در شرایط مشابه دارد. اصلاحات اقتصادی، به‌ویژه تغییر پول ملی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی در سیاست‌ها و تقویت نهادهای دموکراتیک است تا بتواند به نتایج پایدار منجر شود. آرژانتین در سال 1992 گامی مهم در جهت اصلاحات اقتصادی برداشت، اما برای رسیدن به ثبات و رشد پایدار، نیازمند اصلاحات عمیق‌تر و بلندمدت‌تر بود.
در بخش بعدی این پرونده، به تغییر واحد پول ملی آلمان نگاهی خواهیم داشت.
