آیفون تراپی بازار

به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، در شرایطی که بیش از 3 ماه از آغاز به کار دولت چهاردهم می‌گذرد، زمان مناسبی است تا به بررسی برخی جهت‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دولت بپردازیم.

یکی از اقدامات دولت چهاردهم که این روزها به عنوان دستاورد توسط برخی رسانه‌ها و دولتمردان مطرح می‌شود، آزادسازی واردات آیفون‌های جدید و کاهش سود بازرگانی این برند از تلفن‌های همراه است.

در روزهای اخیر علی احمدنیا، مسؤول اطلاع‌رسانی دولت با اشاره به آزادسازی و کاهش تعرفه واردات آیفون گفت: تعرفه 96 درصدی واردات آیفون که مربوط به مصوبات قبلی بود، اصلاح و مشخص شد دولت چهاردهم بنا ندارد دست در جیب مردم کند. با مصوبه جدید دولت، واردات با 15 و 30 درصد برای تجاری و مسافری انجام می‌پذیرد. وی خاطرنشان کرد: از دیدگاه دولت چهاردهم در تمام امور، مردم حق دارند به تکنولوژی روز با قیمت مناسب دسترسی داشته باشند.

ماجرای ممنوعیت واردات آیفون 14 به بالا چه بود؟

از ابتدای پاییز 1401 واردات آیفون 14 به بالا به شکل تجاری و مسافری به کشور ممنوع شد. این تصمیم باعث شد قیمت آیفون 13 به دلیل داشتن رجیستری و گارانتی از آیفون 14 و 15 قاچاق  گران‌تر شود. عده‌ای ترجیح دادند با پول کمتر، از آخرین تکنولوژی موجود استفاده کنند و در کنار آن، با یک موبایل ارزان‌قیمت، سیمکارت خود را فعال کنند و جدیدترین مدل آیفون را به اینترنت متصل کنند.

اما در خردادماه امسال، تصویب‌نامه هیات وزیران منتشر شد که بر اساس آن، در صورت لغو ممنوعیت واردات تلفن همراه هوشمند اپل توسط مراجع ذی‌صلاح، سود بازرگانی آن به میزان 96 درصد پیش‌بینی خواهد شد.

اوایل شهریورماه، سیدستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد تصمیم‌گیری درباره رجیستری آیفون 14 و 15 در حوزه وزارت صنعت، معدن و تجارت است و پیگیری‌ها ادامه دارد.

لازم به توضیح است تصمیم گرفته شده بر این اساس بود که در هفته اخیر واردکنندگان و فعالان اقتصادی تلفن همراه بارها تاکید کردند واردات آیفون با تعرفه 96 درصدی نه به سود دولت و نه به سود مصرف‌کننده، بلکه به سود قاچاقچیان خواهد بود.

مدیریت منابع ارزی یعنی صیانت از جیب مردم

اولین نکته‌ای که درباره ممنوعیت واردات آیفون‌های جدید در سال‌های گذشته مطرح می‌شد، حجم بالای ارزبری این کالا با توجه به مقیاس مصرفی آن در جامعه بود. به بیانی ساده‌تر، در شرایطی که کشور درگیر تحریم و جنگ اقتصادی همه‌جانبه است و دولت در بودجه سال آتی 3 میلیارد دلار ارز ترجیحی کالای اساسی را کاهش می‌دهد، از دیدگاه اقتصاددانان منابع ارزی کشور نباید صرف واردات کالای مصرفی لوکسی به نام آیفون شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که به‌رغم ممنوعیت آیفون سری 14 به بعد، مجموعا حدود 650 هزار دستگاه آیفون 14 و 15 به طور غیررسمی و قاچاق وارد کشور شده که ارزشی حدود 650 میلیون دلار دارد اما نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که اگر این ممنوعیت صورت نمی‌گرفت، با توجه به روند صعودی واردات آیفون قبل از سال 1400، هم‌اکنون شاهد واردات 2.5 میلیارد دلاری این تلفن همراه بودیم؟

لازم به ذکر است یکی از دلایلی که به واردات غیرقانونی آیفون‌های ممنوع شده دامن زد، تخطی برخی اپراتورها در ارائه آنتن به این تلفن‌های همراه بود و همین امر بود که منجر به جذابیت برای واردات غیرقانونی این تلفن‌های همراه شده بود.

در شرایط کنونی اقتصاد ایران واردات خودرو ضروری‌تر  است یا آزادسازی آیفون؟

یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه کرد، چالش واردات خودرو در سال‌های گذشته است. در 2 سال گذشته، تنها دلیل مختل شدن واردات خودرو و ناکامی دولت وقت در این تعهد، محدودیت منابع ارزی بود.

در شرایطی که خودرو به کالای سرمایه‌ای تبدیل شده و واردات آن علاوه بر کاهش حباب قیمتی در بازار داخلی، می‌تواند در کاهش مصرف سرانه سوخت و کاهش آلودگی هوا تأثیرگذار باشد، چرا باید واردات یک تلفن همراه لاکچری به دغدغه دولت تبدیل شود؟

با توجه به انباشت تقاضا برای واردات آیفون در طول 2 سال گذشته و فرهنگ تجمل‌گرایی که در این سال‌ها ترویج شده، مشخصا شاهد حجم بالایی از واردات این تلفن همراه خواهیم بود.

همچنین باید مد نظر داشت که با توجه به برنامه اپل برای رونمایی از آیفون‌های زیر 600 دلار در ماه‌های آتی و تعرفه 5 درصدی که برای واردات تلفن‌های همراه زیر 600 دلار تعیین شده، می‌توان انتظار داشت واردات این تلفن همراه تشدید شود.

ابهاماتی که هنوز برطرف نشده است

مهم‌ترین ابهام در روند واردات آیفون این است که پس از 2 سال هنوز کسی به سوال اینکه چرا واردات آیفون ممنوع شد، پاسخ روشنی نداده است. همین حالا نیز با وجود اینکه گفته شده مشکل رجیستری آیفون برطرف می‌شود، زمان آغاز ثبت سفارش یا جزئیات رجیستری برای کسانی که این مدت تلفن همراه برند آیفون را به صورت قاچاق خریده‌اند، مشخص نیست. علاوه بر این، با وجود اینکه وزیر اقتصاد اعلام کرده است ارز واردات این برند با نرخ بازار توافقی خواهد بود ولی هنوز مشخص نیست آیا شرایط واردات آنها مانند سایر موبایل‌های بالای 600 دلار است یا خیر. با توجه به اینکه در سال‌های اخیر واردات موبایل‌های زیر 600 دلار با ارز نیمایی و موبایل‌های بالای 600 دلار با ارز حاصل از صادرات انجام می‌شد، آیا احتمالا همین روند برای آیفون نیز ادامه خواهد یافت یا نه؟ دقیق اطلاع‌رسانی نشده است.

* دوراهی سیاست‌گذار: واردات آیفون یا مدیریت منابع ارزی؟

برخی فعالان بازار موبایل معتقدند با روش اعلام‌شده کنونی، حق انتخاب از مصرف‌کننده سلب می‌شود. این گروه همچنین اشاره می‌کنند قیمت موبایل‌های پرچم‌دار سامسونگ تفاوت چندانی با آیفون‌های جدید ندارد و اگر علت تعیین میزان تعرفه واردات، ارزبری است، باید شامل همه برندها شود.

* میزان ارزبری آیفون در سال‌های اخیر چقدر بوده؟

پاسخ به این سوال ساده نیست. در 2 سال گذشته تنها مدل‌های آیفون 13 به قبل به کشور وارد شده و مدل‌های بالاتر به صورت قاچاق وارد شده‌اند. شاید بتوان به شکل دیگری پاسخ داد؛ میزان طرفداران موبایل‌های پرچم‌دار بالای 600 دلار چقدر است؟

سهم برندهای مختلف  از بازار موبایل

آمارهای گمرک نشان می‌دهد سال گذشته 3.4 میلیارد دلار گوشی تلفن همراه به 2 شیوه تجاری و مسافری وارد کشور شده است. از این میزان 4.5 درصد از ارزش کل واردات کشور به گوشی تلفن همراه اختصاص داشت. سهم موبایل‌های زیر 150 دلار حدود 500 میلیون دلار، سهم موبایل‌های 150 تا 600 دلار حدود 1.8 میلیارد دلار و سهم موبایل‌های بالای 600 دلار 1.1 میلیارد دلار بوده است.

کل واردات کشور در سال 1402 حدود 66.2 میلیارد دلار بود، بنابراین سهم موبایل‌های بالای 600 دلار از کل واردات کشور فقط 1.6 درصد بود. همچنین واردات موبایل‌های بالای 600 دلار در سال 1400، پیش از ممنوعیت ورود آیفون 14 به بعد، 1.47 میلیارد دلار بود که نشان می‌دهد با ممنوعیت مدل‌هایی از برند آیفون، فقط 370 میلیون دلار در ارزبری صرفه‌جویی شده است؛ معادل 0.5 درصد از کل واردات کشور.

آمارهای انجمن واردکنندگان موبایل در سال 1400، پیش از ممنوعیت واردات آیفون 14 و بالاتر نشان می‌دهد سهم سامسونگ از بازار موبایل ایران 49 درصد، شیائومی 26 درصد، نوکیا 13 درصد، اپل 6 درصد و جی پلاس، جی ال‌ایکس و هووای هر کدام یک درصد بوده است.

آیا دولت به واسطه انتقادها از تعرفه آیفون عقب‌نشینی کرد؟

برای پاسخ به این سوال باید به تعرفه‌های اعلامی مرداد برای واردات تلفن همراه اشاره کرد. در بخشنامه جدید که برای واردات سال 1403 منتشر شده بود، تعرفه واردات تجاری تلفن هوشمند کمتر از 150 دلار 10 درصد و تلفن هوشمند با ارزش 150 تا 600 دلار هم 5 درصد اعلام شد. همچنین تعرفه واردات مسافرتی گوشی‌های کمتر از 150 دلار 16 درصد و تعرفه گوشی‌ها با ارزش 150 تا 600 دلار هم 16 درصد تعیین شد. البته در بخشنامه ذکر شده است که واردکنندگان تجاری گوشی‌های بالای 600 دلار باید 15 درصد و واردکنندگان مسافری این گوشی‌ها باید 30 درصد تعرفه بپردازند و واردات آیفون 14 به بالا ممنوع اعلام شده بود.

* تغییرات جدید در واردات گوشی‌های همراه و تضاد آن با واردات اپل

وزارت صمت پیشنهاد قبلی ممنوعیت واردات گوشی‌های هوشمند اپل (Apple) را اصلاح و اعلام کرد ممنوعیت واردات این برند فقط شامل مدل‌های 14 به بعد می‌شود. همچنین سود بازرگانی واردات گوشی‌های اپل به 96 درصد افزایش یافت.

این پیشنهاد به تصویب هیات وزیران رسیده و در متن اصلاحی تصویب‌نامه هیات وزیران درباره اصلاح تصویب‌نامه موضوع تعیین اصلاحات تعرفه‌ای 372 ردیف شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی، تفکیک، ایجاد، حذف و اصلاح شرح تعرفه و مندرجات ذیل یادداشت برخی فصول کتاب مقررات صادرات و واردات گنجانده شده است.

طبق این تصویب‌نامه، ممنوعیت واردات گوشی‌های اپل تنها شامل مدل‌های 14 به بعد بود و سود بازرگانی واردات این گوشی‌ها به 96 درصد افزایش می‌یافت.

این در حالی است که وزارت صمت سود بازرگانی دیگر برندهای گوشی تلفن همراه هوشمند را برای ارزش‌های بالاتر از 600 دلار به میزان 28 درصد تعیین کرده است.

گزارش‌ها نشان می‌دهد در هفته‌های اخیر عملکرد وزارت صمت در حوزه تجارت خارجی به دلیل ابلاغ بخشنامه‌های مبهم و مشکل‌دار با انتقادات زیادی مواجه شده است. این انتقادات منجر به لطمات جدی به بخش تولید شده و باعث سردرگمی صنعت و بازرگانی کشور و ضرر و زیان صاحبان کسب‌وکار و فعالان اقتصادی شده است. فعالان اقتصادی خواستار ورود نهادهای نظارتی به بررسی چگونگی سیاست‌گذاری‌های لحظه‌ای، تدوین بخشنامه‌های تجارت خارجی و فرآیند ایجاد ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها در مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت شده‌اند.

سهم آیفون از بازار جهانی چقدر است؟

طبق برآورد شرکت تحقیقاتی IDC، آیفون با حدود 235 میلیون دستگاه فروش در سال گذشته، یک‌پنجم بازار جهانی را به خود اختصاص داد. در این میان، فروش گوشی‌های سامسونگ با کاهش 2 رقمی به 226,6 میلیون دستگاه رسید و این شرکت کره‌ای را در جایگاه دوم، بالاتر از سازندگان چینی مانند شیائومی قرار داد. این افزایش فروش سالانه اپل نسبت به سامسونگ بی‌سابقه است و نشان می‌دهد اپل بهتر از رقبایش، رکود صنعت را سپری کرده است. اپل از مدل‌های قدرتمندی که باعث جذب کاربران به سمت دستگاه‌های گران‌قیمت شده، بهره برده است. با وجود استقبال نه‌چندان گرم از آیفون 15 در چین که بزرگ‌ترین بازار بین‌المللی این گوشی است و در آنجا با محبوبیت روزافزون شرکت فناوری هواوی و ممنوعیت گسترده استفاده از دستگاه‌های خارجی در سازمان‌ها و نهادهای دولتی روبه‌رو شده است، اپل در سال 2023 موفق به افزایش فروش خود شد.

نبیلا پوپال، مدیر تحقیقات IDC گفت: هرچند شاهد رشد قوی از سوی بازیکنان رده پایین اندروید مانند ترانسیون و شیائومی در نیمه دوم سال 2023 بودیم اما واضح است که بزرگ‌ترین برنده اپل است. این نقطه عطف با وجود افزایش چالش‌های نظارتی و رقابت مجدد هواوی در چین حاصل شد. موفقیت و تاب‌آوری همیشگی اپل تا حد زیادی به دلیل روند رو به رشد دستگاه‌های گران‌قیمت است که اکنون بیش از 20 درصد بازار را تشکیل می‌دهند.

طبق گزارش موسسه IDC، اپل تنها سازنده گوشی بود که در بین 3 شرکت برتر جهان، رشد 3.7 درصدی را به ثبت رساند اما از کاهش بیشتر مصون نمانده است. فروش جدیدترین نسل آیفون در چین نسبت به نسل قبلی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است و برخی تحلیلگران انتظار دارند این کاهش بیشتر هم شود.

بر اساس گزارش بلومبرگ نیز، بخشی از چالش اپل در بزرگ‌ترین بازار تلفن همراه جهان، ناشی از قدرت گرفتن دوباره هواوی است که با عرضه گوشی هوشمند «میت 60 پرو» مجهز به یک پردازنده پیشرفته ساخت چین، بخشی از سهم بازار را که پس از تحریم‌های آمریکا از دست داده بود، پس گرفت. برای جلوگیری از کاهش بیشتر فروش، اپل اخیرا تخفیف‌های کم‌سابقه‌ای را برای جدیدترین مدل‌های آیفون در چین ارائه کرد که معادل 5 درصد قیمت هر گوشی بود.

قیمت آیفون با تعرفه 30 درصدی چقدر برای مردم تمام می‌شود؟

بسیاری از متقاضیان گوشی‌های آیفون این پرسش را دارند که با اعلام سود بازرگانی 30 درصدی، آیفون با چه رقمی در بازار ایران قیمت‌گذاری می‌شود. برای محاسبه قیمت تقریبی آیفون، کافی است قیمت جهانی آیفون را با سود بازرگانی (30 درصد) و سود فروش (حداقل 10 درصد) ضرب کرده و هزینه رجیستری را به آن اضافه کنید.

به‌ عنوان مثال، آیفون 16 پرومکس GB256 در بازار جهانی به قیمت 1199 دلار عرضه می‌شود. اگر تعرفه 30 درصدی به آن اضافه شود، در همان بدو ورود، 359 دلار به آن اضافه می‌شود و با نرخ 1558 دلار به دست فروشندگان می‌رسد. حال اگر فروشنده هم حداقل 10 درصد سود فروش داشته باشد، حدود 156 دلار دیگر به نرخ آن اضافه می‌شود و به 1714 دلار می‌رسد.

حال اگر نرخ دلار، 14 آبان 1403 که در کانال 68 هزار تومان است مبنا قرار بگیرد، نرخ ریالی آن به 116 میلیون و 500 هزار تومان می‌رسد. در نهایت نیز نرخ رجیستری که 30 میلیون تومان است را باید به آن اضافه کرد که به 146 میلیون و 500 هزار تومان می‌رسد.

البته باید در نظر داشت نرخ رجیستری برای تمام مدل‌ها یکسان نیست و محاسبات مختص خود را دارد. طبق محاسبات انجام‌شده، قیمت گوشی‌های آیفون مدل‌های 14، 15 و 16 به شرح زیر است:

منبع: وطن امروز