به گزارش ایران اکونا به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمدرضا فرزین در خصوص وضعیت جدید مرکز مبادله طلا و ارز اعلام کرده است، آنچه هم اکنون در قالب ارز توافقی در جریان است حاصل توافق میان دو نفر است که با چانه زنی به توافق می‌رسند ولی در سامانه طراحی شده در بازار، حراج صورت میگیرد و نرخ تعیین می شود؛ تلاش بانک مرکزی نیز براین است که «بازار نیما به بازار ارز توافقی منتقل شود» و نرخ نیز در این بازار تعیین شود. نرخ ارز در بازار توافقی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می گیرد و بانک مرکزی هم بخشی از ارز خود را در آنجا عرضه خواهد کرد و تلاش می کنیم تا نرخ در یک کانال حرکت کند. بانک مرکزی نقش ناظر را در این بازار ایفا خواهد کرد و تنها در صورت نیاز، اقدامات سیاستی خود را با ورود به بازار به عنوان عرضهکننده ارز در این بازار اجرا خواهد کرد.
بررسی چالش‌های تخصیص ارز در سامانه نیما و راهکارهای پیشنهادی
تخصیص ارز برای واردات از مسائل کلیدی و چالش‌برانگیز در تجارت خارجی ایران است. در حال حاضر، فرآیند تخصیص ارز در سامانه نیما و همچنین رویه واردات در مقابل صادرات غیر، گاهاً تا بیش از 200 تا 250 روز به طول می‌انجامد. این تأخیرها به مشکلاتی در زنجیره تأمین و افزایش هزینه‌های وارداتی منجر می‌شود و بر رقابت‌پذیری کسب‌وکارها تأثیر منفی دارد.
رسوب مجدد کالا در گمرکات با پایان یافتن مدت مصوبه ترخیص درصدی
انقضای مصوبه ترخیصِ درصدیِ کالا از گمرکات از ابتدای آبان، مشکلاتی برای واحدهای تولیدی ایجاد کرده است.
استناد مصوبه سران قوا در خصوص مجوز ترخیص درصدی کالا بدون اسناد ارزی که در یکی دو سال اخیر با وجود طولانی شدن صف تخصیص ارز در سامانه نیما پیاده شده بود مانع از رسوب کالات در گمرکات میشد.
این مصوبه اجازه ترخیص 90 درصد کالای ثبت سفارش شده را به فعالان اقتصادی میداد. حالا با پایان یافتن و عدم تمدید این مصوبه مشکلات فعالان اقتصادی در سیستم تجارت خارجی کشور آغاز شده است. 10 درصد مابقی کالا نیز با دریافت اسناد ارزی مثل تخصیص و... از گمرک ترخیص میشد.
مشکلات تخصیص ارز در سامانه نیما
دلایل اصلی تأخیر
1. **فرآیندهای بوروکراتیک پیچیده**: مراحل متعدد اداری برای تأیید و تخصیص ارز باعث ایجاد تأخیرهای طولانی می‌شود.
2. **کمبود عرضه ارز**: محدودیت در دسترسی به منابع ارزی باعث می‌شود که واردکنندگان در صف‌های طولانی منتظر بمانند.
3. **اولویت‌بندی نادرست**: گاهی اولویت‌بندی تخصیص ارز با نیازهای واقعی بازار همخوان نیست، که این امر مشکلات بیشتری ایجاد می‌کند.
راهکار پیشنهادی: سازوکار حراج در مرکز مبادله
معرفی شیوه جدید
استفاده از سازوکار حراج در مرکز مبادله می‌تواند به عنوان راهکاری مؤثر برای رفع چالش‌های موجود در تخصیص ارز مطرح شود. این روش مبتنی بر رقابت عرضه و تقاضا در یک فضای شفاف است که می‌تواند برخی از این مشکلات را کاهش دهد.
مزایای سازوکار حراج
1. **شفافیت بیشتر**: تمامی مراحل حراج با نظارت مستقیم انجام می‌شود که این امر شفافیت فرآیند را افزایش می‌دهد.
2. **کاهش زمان انتظار**: با استفاده از روش‌های سریع‌تر برای تخصیص ارز، مدت زمان لازم برای نهایی‌سازی مبادلات ارزی کاهش می‌یابد.
3. **افزایش کارایی بازار**: این سازوکار می‌تواند به توزیع بهینه ارز در میان اولویت‌های واقعی واردکنندگان کمک کند و توزیع منابع را بر اساس نیازهای واقعی و شفافیت بیشتر بهبود بخشد.
در شرایطی که تخصیص ارز با تأخیرهای قابل توجهی مواجه است و این موضوع با اعتراض شدید اما بی نتیجه فعالان اقتصادی مواجه شده است، پیاده‌سازی سازوکار حراج در مرکز مبادله می‌تواند به عنوان راهی نوین برای سرعت‌بخشی و کارآمدسازی فرآیند تخصیص ارز عمل کند. با اجرایی شدن این روش، انتظار می‌رود چالش‌های موجود کاهش یابد و کمک شایانی به بهبود اوضاع اقتصادی و تجارت خارجی کشور شود. از این‌رو، همکاری نزدیک‌تر نهادهای مرتبط با تجارت و ارزیابی مستمر این روش پیشنهادی، برای دستیابی به نتایج مطلوب ضروری است.
