به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، توافق گازی بین اتحادیه اروپا، مصر و رژیم صهیونیستی، اتفاق مهمی است که به شکل عینی و نمایان بر منافع ترکیه تاثیر می گذارد و تحولات جدیدی را به دنبال می آورد.
مشخص نیست آیا پس از توافق اخیر اروپا و اسرائیل، ترکیه باز هم می تواند برای گاز منطقه، نقشه بکشد یا خیر. در هر حال، همه چیز زیر سر رئیس کمسیون اتحادیه اروپا و اتاق فکرهایی هست که «کاهش وابستگی به روسیه» را به یک استراتژی جدی تبدیل کردند.
البته باید این واقعیت را هم به خاطر داشته باشیم که منابع شرق مدیترانه محدود هستند و در مقایسه با ذخایر گازی قدرت های بزرگی همچون روسیه و ایران، دارای اهمیت جهانی نیستند.
روسیه حدود 40 درصد از مصرف سالانه گاز طبیعی اروپا یعنی بیش از 150 میلیارد متر مکعب را تامین می‌کرد و رژیم صهیونیستی نمی‌تواند کاملاً جایگزین روسیه شود اما کشورهای شرق دریای مدیترانه می‌توانند سالانه حدود 20 میلیارد متر مکعب را تامین کنند.
در اخبار مطبوعات صهیونیستی آمده است که اسرائیل در حال آماده شدن برای دو برابر کردن ظرفیت تولید گاز طبیعی خود به حدود 40 میلیارد متر مکعب با میادین جدید تولید و فرآوری در سال های آینده است.
دیپلماسی فون درلاین از کی یف تا قاهره
اورزلا فون درلاین رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، در هفته گذشته، چند کار مهم انجام داد. او ابتدا به اوکراین سفر کرد و پس از دیدار با زلنسکی رئیس جمهور این کشور جنگ زده، برای روسیه خط و نشان کشید و همانجا اعلام کرد که اروپایی ها می خواهند میزان وابستگی به منابع انرژی فسیلی روسی را به صفر برسانند.
اورزلا از اوکراین به انتهای شرق مدیترانه سفر کرد و پس از دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی، تشکیلات خودگردان فلسطین و پادشاه اردن، به قاهره پایتخت مصر رفت و با عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر دیدار کرد.
سپس وزرای انرژی مصر و اسرائیل را پشت یک میز نشاند تا با اتحادیه اروپا توافق مشترکی امضا کنند که در نوع خود، یک اقدام سیاسی – امنیتی و اقتصادی مهم محسوب می شود.
اورزولا فون درلاین در سفر به بیت‌المقدس اعلام کرد:«اتحادیه اروپا از اسراییل کمک خواست. حمله به روسیه اتحادیه را بر آن داشت تا از سوخت‌های فسیلی روسیه دور شود، از جمله با افزایش واردات گاز طبیعی از شرق مدیترانه. ما می خواهیم همکاری‌های انرژی خود را با اسرائیل تقویت کنیم. به همین خاطر است که 27 کشور اتحادیه اروپا، اسرائیل و مصر یادداشت تفاهمی امضا می‌کنند که بر اساس آن اسرائیل گاز طبیعی را در یک خط لوله به مصر صادر می کند، در آنجا به گاز طبیعی مایع (LNG) تبدیل شده و سپس به کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحویل داده می‌شود. این برای ما بسیار مهم است و من بسیار سپاسگزارم که اکنون در حال بحث در مورد این پروژه جذاب هستیم.»
فوندرلاین، خودشیرینی در برابر رژیم صهیونیستی را با این سخنان، به اوج رساند: «اتحادیه اروپا و اسرائیل، موظفند دوست و متحد باشند. زیرا تاریخ اروپا، تاریخ قوم یهود است. من متعهد به مبارزه با یهودستیزی و تقویت زندگی یهودی در اتحادیه اروپا هستم. خیلی خوشحالم که در اسرائیل هستم. بیایید برای تقویت بیشتر شراکتمان با هم کار کنیم.»
اهمیت روابط اروپا و مصر
ترکیه نامزد عضویت در اتحادیه اروپا است و اساساً بخشی از ترکیه در قلمرو اروپا قرار گرفته است. با این حال، اتحادیه اروپا، روابط گرم و موثری با ترکیه ندارد و در عضو به دنبال توسعه روابط با کشور عربی – آفریقایی مصر در این سوی شرق مدیترانه است.
فوندرلاین در دیدار با عبدالفتاح سیسی، سخنان معنی دار و مهمی بر زبان آورده و گفت: «مشارکت ما در حال رشد است و اتحادیه اروپا از سرمایه گذاری های قابل توجهی در کشور شما حمایت می کند. ما باید برای جلوگیری از یک بحران بزرگ امنیت غذایی در منطقه با یکدیگر همکاری کنیم. اکنون اتحادیه اروپا 100 میلیون یورو برای حمایت از مردم و کشاورزان در مصر فراهم می کند. ما با هم، یک واکنش جهانی قوی را بسیج خواهیم کرد. بیایید با هم برای بهبود ظرفیت تولید منابع غذایی بومی و رفع وابستگی، کار کنیم. من از شما می خواهم، با تغییرات آب و هوایی سازگار شوید و از عرضه پایدار مواد غذایی با کیفیت و مقرون به صرفه برای همه اطمینان حاصل کنید. تغییرات بزرگی در راه است. مصر در قلب این تغییر بزرگ خواهد بود. ما همچنین با مصر همکاری می کنیم تا امنیت تامین انرژی خود را بهبود بخشیم و به سمت اهداف آب و هوایی جهانی خود پیش برویم. ما با امضای توافقنامه سه جانبه گاز بین اسرائیل، اتحادیه اروپا و مصر، گام مهمی برمی داریم.»
آیا ترکیه تنها شد؟
سندی که در قاهره امضا شد، این واقعیت را نشان داد که ترکیه حالا حالاها نمی تواند در شرق مدیترانه، صاحب امتیاز طلایی شود. به عبارتی دیگر، امضای توافق صادرات گاز از سرزمین های اشغالی و از طریق مصر به اتحادیه اروپا، بخش مهمی از استراتژی سیاست خارجی ترکیه در مدیترانه شرقی را به چالش کشید. این در حالی است که ترکیه در چند سال اخیر، تلاش برای استفاده از منابع انرژی شرق مدیترانه را به یک راهبرد مهم تبدیل کرده و اساساً عادی سازی روابط با مصر و رژیم صهیونیستی نیز در راستای همین راهبرد بوده است.
دولت اردوغان امیدوار بود که گاز موجود در میادین سرزمین های اشغالی را از طریق یک لوله به اروپا بفرستد و در جهان ترانزیت انرژی، قدرت و امتیاز بیشتری به دست بیاورد. اما شرایط اضطراری کنونی، سناریو را در مسیر دیگری پیش برد. چرا که وقت و زمانی برای تاسیس خط انتقال چند صد کیلومتری در قعر دریای مدیترانه وجود ندارد و حالا که اروپا برای تامین گاز دچار مشکل شده، ناچار است گاز را نه از طریق لوله، بلکه به شکل مایع، از اسرائیل و مصر، تحویل بگیرد.
در تحلیل پس زمینه اصلی ناکامی ترکیه برای انتقال گاز اسرائیل به اروپا، باید به این موضوع اشاره کنیم که حمله روسیه به اوکراین، زنجیره ای از تحولات سیاسی و اقتصادی مهم را در جهان و منطقه به دنبال آورد و ترکیه نیز در چندین حوزه، تحت تاثیر این رویداد قرار گرفت.
اما سوال مهم اینجاست: آیا کار برای ترکیه تمام شده و از گاز سرزمین های اشغالی هیچ بهره ای نخواهد برد؟ پاسخ به این سوال، دشوار است و نهایتاً می توان به چنین احتمالاتی اندیشید:
الف) ترکیه به دنبال تاسیس خط لوله انتقال بود. اما اگر توانمندی پالایشگاهی و ترانزیتی مصر با شراکت صهیونیست ها و حمایت اروپایی ها تقویت شود، نیازی به خط لوله نیست و این ثروت مهم، در آینده نیز به صورت گاز مایع به اروپا می رسد و سر ترکیه بی کلاه می ماند. در این صورت، بخش مهمی از استراتژی سیاست خارجی ترکیه در یونان، قبرس و شرق مدیترانه، بی معنی و بی اثر خواهد شد.
ب) رژیم صهیونیستی، کل پروژه تامین مالی لوله کشی زیردریایی را بر عهده خود ترکیه می گذارد و ترکیه بر اهداف پیشین خود، پافشاری خواهد کرد.
در هر صورت مقامات دولت اردوغان فعلاً سکوت کرده اند و امیدوارند که بعدها، پس از جنگ اوکراین، با پیشنهادهای تازه ای به اسرائیل بروند. اما باید دید در ماه های آتی، مصری ها در این توافق تا چه اندازه موفق عمل می کنند و آیا می توانند در شرق مدیترانه و در برابر ترکیه، به قدرت برجسته یا تبدیل شوند یا خیر.
کمیسیون اروپا: امروز توافقنامه‌ای بین اتحادیه اروپا، مصر و اسرائیل برای صادرات گاز به اروپا امضا می‌کنیم
