به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سخنان رهبر حزب جمهوری خلق درباره ضرورت برگزاری انتخابات پیش از موعد، توجه رسانه‌ها و محافل سیاسی ترکیه را به سوی خود جلب کرده است.
اوزگور اوزل، داروساز و سیاستمدار جوانی که پس از چند دوره فعالیت به عنوان نماینده پارلمان، حالا سکان حزب قدیمی و 101 ساله جمهوری خلق (CHP) را در دست گرفته، اعتماد به نفس بالایی دارد و معتقد است که حزب او می‌تواند اردوغان را کنار بزند.
او می‌گوید: «مردم نمی‌خواهند تا 4 سال دیگر صبر کنند. باید در سال 2025 انتخابات پیش از موعد برگزار شود».
رجب طیب اردوغان که در سال 2024 میلادی برای سومین بار به عنوان رییس جمهور ترکیه برگزیده شد، حالا در کانون انتقادات سیاسی مخالفین و شهورندان قرار گرفته است. چرا که بحران اقتصادی و تورم بی‌سابقه در ترکیه، زندگی ده‌ها میلیون نفر از شهروندان این کشور را در شرایط دشواری قرار داده است.
اگر چه اردوغان می‌تواند قانوناً تا سال 2028 بر سر قدرت بماند، اما مساله اینجاست که در انتخابات شهرداری‌های ترکیه در سال جاری میلادی، حزب او برای نخستین بار پس از 22 سال، در رده دومین حزب ترکیه قرار گرفت و حزب جمهوری خلق، بر رده نخست احزاب کشور ایستاد.
علاوه بر آن که شهرداری کلانشهرهای مهمی همچون استانبول، آنکارا، ازمیر و آنتالیا یک بار دیگر به دست کمالیست‌های مخالف دولت افتاد، در مناطق سنتی آناتولی، جنوب، جنوب شرقی، دریای سیاه و دریای مدیترانه، بسیاری از محافظه کارانی که قبلاً هوادار دو آتشه اردوغان بودند، این بار حاضر نشدند به شهرداران معرفی شده حزب او رای دهند.
در چندین شهر ترکیه، شهرداران شکست خورده حزب اردوغان، بدهی‌های سنگینی بالا آورده‌اند و اتهامات فراوانی در مورد فساد مالی آنها و بستگانشان بیان شده است. در نتیجه حزب جمهوری خلق بر این باور است که می‌تواند در شرایط کنونی در صورت برگزاری یک انتخابات پیش از موعد، به راحتی اردوغان را از اریکه قدرت بردارد.
نقظه اتکای اوزگور اوزل چیست؟
رهبر حزب جمهوری خلق در سخنرانی دیروز خود در جمع اعضای برگزیده کنگره حزب اعلام کرد: "بدون شک، همه می‌خواهند که انتخابات هر چه سریعتر برگزار شود و این دولت تغییر کند. این حق ماست که در قدرت باشیم و مردم هم چنین چیزی می‌خواهند. ما قبلاً هم اعلام کردیم: اگر مشکل معیشت مردم حل نشود، راهی جز برگزاری انتخابات پیش از موعد باقی نخواهد ماند. بازنشستگان، پیشه وران، کشاورزان و کارگران، همگی به دولت هشدار دادند اما به هشدارها و پیام‌های سیاسی و اجتماعی آنها اعتنا نشد. بر اساس نتایج چند نظرسنجی میدانی، انتظارات برای برگزاری انتخابات زودهنگام بیش از 50 درصد است. این در حالی است که تا همین چند ماه پیش، فقط 25 درصد از مردم چنین درخواستی داشتند. اگر اردوغان به خودش اطمینان دارد، ما آماده برگزاری انتخابات زودهنگام در ماه نوامبر هستیم. نوامبر سال آینده اواسط دوره 5 ساله اردوغان است. اگر لجبازی کند و دو و نیم سال دیگر بماند و گرسنگی، فقر، بیکاری و فلاکت را بر مردم تحمیل کند، در سال 2028 نمی‌تواند نامزد شود. اما اگر جرات رقابت و مقابله دارد، هر چه زودتر برای انتخابات سال 2025 تصمیم بگیرد».
اوزگوز اوزل اعلام کرده که برخلاف کمال کلیچدار اوغلو رهبر پیشین حزب، تمایلی ندارد در میدان انتخابات ریاست جمهوری به عنوان نامزد حضور پیدا کند. اما پیشبینی می شود که حمایت او از اکرم امام اوغلو شهردار استانبول یا منصور یواش شهردار آنکارا، یکی از این دو سیاستمدار محبوب را در ترکیه به قدرت برساند. همه اینها در حالی است که در حزب عدالت و توسعه، هنوز هم به طور جدی درباره جایگزین اردوغان سخنی به میان نیامده است. اما برخی از روزنامه نگاران نزدیک به حزب حاکم، بر این باورند که هاکان فیدان وزیر امور خارجه کابینه اردوغان، فردی است که به احتمال قوی در انتخابات آتی، به عنوان نامزد حزب اردوغان به میدان خواهد رفت.
اوزل اعلام کرده که در چند ماه گذشته، علاوه بر هواداران کمالیست، لاییک و سوسیال دموکرات، تعداد قابل توجهی از محافظه کاران نیز به حزب او گرایش پیدا کرده اند و این مهمترین نقطه اتکای حزب است.
اربکان: ملت ما به اردوغان کارت قرمز می‌دهد
فاتح اربکان فرزند نخست وزیر فقید ترکیه نیز حالا یکی از مخالفین سرسخت اردوغان است. او به عنوان رهبر رفاه مجدد، مداوم از عملکرد حزب حاکم انتقاد می‌کند.
اربکان دیروز هم درباره اردوغان گفت: ملت ما اکنون خواهان تغییر در صحنه سیاسی کشور است و می‌خواهد دوران 22 ساله زمامداری حزب عدالت و توسعه به پایان برسد. ملت ترکیه در انتخابات محلی سال 2024 میلادی، به اردوغان و حزب او کارت زرد را نشان داد و حالا خود را مهیا کرده که کارت قرمز را بالا ببرد و به اردوغان بگوید: از زمین خارج شو! حزب عدالت و توسعه، مانند کشتی تایتانیک به کوه یخ برخورد کرده و در حال غرق شدن است».
قانون اساسی چه می‌گوید؟
بر اساس نص آشکار قانون اساسی ترکیه، برای برگزاری انتخابات پیش از موعد، رای سه پنجم از نمایندگان پارلمان، لازم و ضروری است.
پارلمان ترکیه هم اکنون ششصد کرسی دارد و سه پنجم معادل 360 کرسی است. این در حالی است که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان 266 کرسی و شریک او دولت باغچلی یعنی رهبر حزب حرکت ملی نیز 50 کرسی دارد که مجموع آن به 316 کرسی می‌رسد. در نتیجه حزب جمهوری خلق با 128 کرسی، برای رسیدن به رقم سه پنجم کرسی‌ها، مسیر دشواری پیش رو دارد و نمی‌تواند رضایت احزاب دیگر را تامین کند.
بنابر این راهی نیست که مخالفین کمالیست اردوغان بتوانند در داخل پارلمان و با تصویب نمایندگان، مجوز برگزاری انتخابات بگیرند. اما آنها راهکار دیگری دارند: راهکاری به نام ایجاد جوّ رسانه‌ای و جنگ روانی علیه دولت و حزب حاکم. در چنین راهکاری، مخالفین می‌توانند آن قدر درباره ناکارآمدی و عجز دولت سخن پراکنی و اظهار نظر کنند که عملاً اعتبار اجتماعی و توان تمرکز حزب حاکم از میان برود و در برابر خواسته مخالفین کوتاه بیاید.
قیمت هر 1 دلار آمریکا در ترکیه در حال حاضر برابر با 34 لیره است و پیشبینی شده که این رقم در آغاز سال 2025 میلادی از 38 لیره نیز فراتر برود. علاوه بر این، بحران‌های بزرگی همچون بدهی سنگین دولت و بخش خصوصی به بانک‌های خارجی، افزایش میزان کسری تجارت خارجی، افزایش تورم و بیکاری، ناتوانی دولت در تامین مالی پروژه‌های کلان، تورم روزافزون مواد غذایی و کالاهای اساسی، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه را با مشکلات بزرگی روبرو کرده است.
از دیگر سو، وعده های مهمت شیمشک نخبه اقتصادی و وزیر امور مالی و دارایی کابینه اردوغان برای جذب سرمایه خارجی و پایین آوردن قیمت دلار هنوز به جایی نرسیده است. در نتیجه بعید نیست که در سال آتی میلادی، شرایط اقتصادی ترکیه، کاری کند که حزب حاکم در یک انتخاب ناگزیر، رفته رفته موضوع برگزاری انتخابات پیش از موعد را در دستور کار قرار دهد.
