۳۱ خرداد ۱۴۰۲ بود که از سوی بانک مرکزی اعلام شد الگوی امتیازدهی اعتباری اشخاص حقیقی بازنگری و مورد تصویب شورای سنجش اعتبار قرار گرفته است؛ یکی از شاخص‌های اعطای تسهیلات به متقاضیان همین اعتبارسنجی است.
اما موضوع اعتبارسنجی در کشور ما در سال ۱۳۸۵ مطرح و سال ۱۳۸۶ آیین‌نامه آن مصوب و سال ۱۳۸۸ نیز اصلاحات آن انجام شد و بر اساس آخرین آمار‌ها سال ۱۳۸۹ میزان استعلام از شرکت مشاور رتبه‌بندی حدود ۵ هزار عدد بود که این عدد در ابتدای سال ۱۴۰۰ به یک میلیون استعلام ماهانه رسید.
در نهایت زمستان ۱۴۰۰ بود که محبوب صادقی مدیر وقت اداره اطلاعات بانکی در بانک مرکزی گفت: با هدف کاهش مطالبات معوق، بانک‌ها مکلف شدند قبل از پرداخت تسهیلات برای متقاضی وام استعلام اعتبارسنجی اخذ کنند. مبلغ و سابقه تسهیلات گذشته رقم و سابقه چک‌های وصول یا برگشت شده متقاضیان از معیار‌های تعیین امتیاز اعتبارسنجی مشتریان شبکه بانکی است دسترسی به سامانه اعتبارسنجی برای عموم مردم فراهم شده است.
برنامه بانک مرکزی تسهیل دسترسی آحاد جامعه به تسهیلات خرد است
اجرای الگوی جدید اعتبارسنجی که سال ۱۴۰۲ عملیاتی نشد و در ادامه مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به آن اظهار کرد: این امر بر اساس شمول مالی و میزان بهره مندی مردم از خدمات مالی و به طور اخص استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک مورد بررسی است. در حال حاضر به گواه بانک جهانی ایران در زمینه استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک ایران جزء کشور‌های سرآمد در دنیا به شمار می‌رود، اما در زمینه ارائه تسهیلات الکترونیکی کشورمان دارای رتبه خوبی نیست.
او افزود: برنامه بانک مرکزی تسهیل دسترسی آحاد جامعه به تسهیلات خرد است و این نیازمند نظام اعتبارسنجی است تا افراد بتوانند بدون نیاز به ضامن و .. به تسهیلات خرد دسترسی داشته باشند و همچنین ریسک نکول وام بانک‌ها نیز کاهش یابد چرا که عدم بازپرداخت اقساط از عوامل افزایش ریسک اعتباری افراد است، بنابراین مشتریان تلاش می‌کنند اقساط وام خود را به موقع پرداخت کنند.
معاون فناوری‌های نوین بانک گفت: نظام اعتبارسنجی که طراحی شده بر مبنای هوش مصنوعی است و اطلاعات را از منابع اطلاعاتی مختلف مانند سازمان امور مالیاتی، وزارت رفاه، قوه قضائیه پلیس راهنمایی و رانندگی و ... جمع آوری می‌کند و در اوایل امسال(۱۴۰۳) این الگو عملیاتی خواهد شد.
الگوی جدید اعتبارسنجی در مرحله تست‌های نهایی
حالا به تازگی باشگاه خبرنگاران جوان برای پیگیری از جزئیات اجرای الگوی جدید اعتبارسنجی به سراغ مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی رفته و او در این راستا به ما گفت: در حال انجام اقدامات نهایی الگوی جدید اعتبارسنجی هستیم تا نهایی شود؛ باید اشاره کرد که برای الگوی جدید اعتبارسنجی اکنون در مرحله تست‌های نهایی هستیم.
او در پاسخ به این پرسش که برای اجرای الگوی جدید اعتبارسنجی می‌توان زمان اعلام کرد؟ بیان کرد: بانک مرکزی در این حوزه خیلی عجله دارد، اما اجازه دهید برای آن زمان اعلام نکنیم.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی همچینن در جمع خبرنگاران اظهار کرد: مرحله اول الگوی جدید اعتبارسنجی در یک بانک کوچک عملیاتی می‌شود تا اگر مشکلاتی بود سریع مشخص و بعد به تدریج برای کل شبکه بانکی عملیاتی شود.
اجرای الگوی جدید اعتبارسنجی که پیش از این هم آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: در پرداخت تسهیلات اعتبارسنجی موضوع بسیار حیاتی به شمار می‌رود، اعتبارسنجی که در الگوی فعلی دارای نواقصی است و در برخی موارد به جای تسهیلگری بازدارنده است، حالا بانک مرکزی خبر از الگوی جدید اعتبارسنجی داده است الگویی که می‌طلبد باتوجه به شرایط فعلی اقتصادی هر چه سریع‌تر عملیاتی شود تا این بازدارندگی الگوی فعلی شرایط را دشوارتر نکند.
در نهایت بنابر اظهارات مسئولان و کارشناسان بازیابی نظام اعتبارسنجی دو مسئله را شامل می‌شود؛ اول دلگرمی به سیستم بانکی برای بازپرداخت‌ها و دومی در سطح کلان و افزایش سرعت پرداخت تسهیلات خرد است موضوعاتی که می‌تواند برای شالوده اقتصادی کشور بسیار حائز اهمیت باشد. حالا باید منتظر ماند و دید سرانجام اجرای الگوی جدید اعتبارسنجی عملیاتی خواهد شد؟ موضوعی که باشگاه خبرنگاران جوان پیگیر آن خواهد بود.
خبرنگار: کیمیا قلی‌پور
باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی بانک و بیمه
