به گزارش ایران اکونا به نقل از خبرگزاری تسنیم از سنندج، استان کردستان در شمال غربی ایران واقع شده و با کشور عراق همسایه است. اقتصاد این استان با کشاورزی و دامپروری تأمین می‌شود و فعالیت‌های صنعتی در این استان رونق آنچنانی ندارد.
استان کردستان با 227 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق یکی از استان‌های مهم کشور از نظر موقیعت استراتژِیکی است که از طریق چهار شهرستان مریوان، بانه، سروآباد و سقز به این کشور متصل می‌شود. در این میان سه بازارچه و یک مرز رسمی دارد که با توجه به وسعت و تعداد مرزها میان دو کشور فرصت خوبی برای صادرات است. وجود مرز رسمی و بین‌المللی باشماق مریوان و سیرابند بانه در سایه امنیت پایدار باعث شده که بسیاری از تجار و بازرگانان ایرانی و عراقی این مرز را برای صادرات انتخاب کرده و کالاهای مورد نیاز خود را از ایران و از طریق بازارچه مرزی باشماق تحویل می‌گیرند.
مردم این استان اغلب امور زندگی خود را از طریق کشاورزی و دامداری می‌گذرانند و محصولات مختلف مازاد خود را به کشور همسایه یعنی عراق ارسال می‌کنند، این استان علاوه بر اینکه نیازهای داخلی خود را تأمین می‌کند می‌تواند نیازهای خارجی را به طور مشخص‌تری پاسخ دهد و صادرات محصولات مرغوب خود را به عراق و کشورهای دیگر ارسال کند.
یکی از دستگاه‌های که مستقیماً با مرزهای کردستان سروکار دارد و در مرزها مستقر است، گمرک است که مسئولیت اجرای تمام مقررات، وصول تمامی وجوه گمرکی و قوانین مربوط به کالاهای ورودی، خروجی و جابجایی یا انبار کردن کالاها را برعهده دارد. در زمینه واردات کالا و صادرات کالا نظارت می‌کند تا الزامات قانونی توسط وارد کننده و صادر کننده انجام و ممنوعیت‌های لازم رعایت شده باشد.
گمرکات
در گمرک سنندج امور مربوط به امانات پستی و کارنه تیر مبدا و مقصد، واردات و صادرات قطعی و موقت کالاها انجام می‌گیرد. همچنین این گمرک دارای واحد قضایی مستقل برای رسیدگی به شکایت تجار، مشکلات و در صورت قاچاق کالا تشکیل پرونده و ارجاع به دادسرا است.
گمرک بانه: این گمرک فقط امور مربوط به مرزنشینان را برعهده دارد و دارای واحد قضایی مستقل است.
گمرک بازارچه سیرانبند، گمرک بازارچه باشماق، گمرک بازارچه سیف سقز: در این گمرکات فقط واردات و صادرات قطعی کالا انجام می‌گیرد. البته بازارچه سیف چندین سال است که تعطیل شده و بازگشایی آن از مطالبه اصلی مرزنشنیان از دولت است.
گمرک باشماق: در گمرک باشماق فقط ترانزیت خارجی مبدا و قصد کالاها و امور مرزنشینان و صادرات قطعی انجام می‌گیرد. این گمرک هم دارای واحد قضایی مستقل است.
خبرنگار تسنیم به بهانه روز صادرات، گفت‌وگویی را با حضور فرامرز امیدی ناظر گمرکات استان کردستان در دفتر خبرگزاری تسنیم برگزار کرده و وضعیت صادرات و مرزهای استان را را مورد بررسی قرار داده است که در ادامه از نظر خوانندگان محترم می‌گذرد:
تسنیم: وضعیت گمرکات استان کردستان را تشریح بفرمائید؟
امیدی: خدمات گمرک سنندج با گمرکات مرزها متفاوت است، به طوری‌که ارزیابی در محل داریم، 100 درصد واحدهای تولیدی در مسیر سبز هستند اگر ارزیابی سبز نباشد، همکاران درب محل واحدها یا کارخانه‌ها حضور یافته و کارشان را انجام می‌دهند. خوشبختانه در شش ماهه نخست سال‌جاری صادرات از این گمرک از لحاظ ارزشی 136 درصد و از نظر وزنی 118 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.
باید زمینه‌ای فراهم شود تا هزینه‌های تولید برای صادرات کاهش یابد چراکه معتقدیم هزینه‌ها متغیر واحدها جهت واردات و صادرات پایین بیاید تا بتوانند قدرت رقابت داشته باشند.در گمرک سیرانبد بانه در شش ماهه نخست سال‌جاری، صادرات از لحاظ وزنی 36 درصد و از نظر ارزشی 13 درصد رشد داشته است.در مرز باشماق در شش ماهه نخست سال‌جاری، صادرات از لحاظ وزنی 16 درصد و دلاری 23 درصد کاهش داشته است.در مجموع گمرکات استان از نظر وزنی یک درصد و از لحاظ دلاری 12 درصد کاهش داشته‌ایم.
تسنیم: علت کاهش صادرات از گمرکات استان چیست؟
امیدی: مرز باشماق یکی از مرزهای رسمی و بین‌المللی کشور است که دارای مشکلاتی است، اتاق بازرگانی و صمت به عنوان متولی تجارت خارجی کشور تسهیلات و راهکارهای رونق صادرات را ایجاد و موانع را بردارد. کشور عراق به بارهای صادراتی از این مرز هزینه‌های گزافی را وارد می‌کند در حالی‌که تا حدودی در مرزهای رسمی همجموار با کشور عراق مقداری هزینه‌ها پایین‌تر است و یا در بازارچه‌های غیررسمی وجود ندارد. به عنوان نمونه کرایه حمل و نقل ناوگان عراقی که از باشماق به سلیمانیه می‌برند با کرایه‌ای که اگر همین کالا را از مرز سیرانبند بانه یا بازارچه شیخ صله (ثلاث باباجانی) و شوشمی کرمانشاه صادر کنیم، 35 تا 40 هزار دینار اختلاف دارد.
عراق یک داکت ضدعفونی گذاشته که در فصل سرما و گرما از هر ماشینی که رد می‌شود، 10 دلار می‌گیرد. همچنین یک دستگاه آشکارساز گذاشته که تمام ماشین‌ها چه با کالا و چه خالی باید از این مسیر رد و برای اسکن هر ماشین 25 هزار دینار می‌گیرند! - 35 هزار دینار ویژه اظهارنامه گمرکی و امورات داخلی خودشان می‌گیرند، که در مجموعه هر ماشین صادراتی 5 تا 8 میلیون تومان باید عوارض پرداخت کنند. هفته گذشته در نشستی با معاون سیاسی استاندار کردستان با طرف عراق صحبت کردیم که این هزینه‌ها کاهش یابد و چاره‌ای اندیشیده شود، چراکه ما این هزینه‌ها را برای طرف عراقی ایجاد نکرده‌ایم و از 400 تا 500 ماشین وارده به مرز باشماق به صورت راندمی 80 ماشین اسکن کرده و داکت ضدعفونی کننده نداریم. در مجموع 600 هزار تومان از هر ماشین می‌گیریم. واردات از کشور عراق به ایران از طریق همین مرز 100 درصد افزایش یافته در حالی‌که صادرات کاهش داشته است.
گرفتن هزینه‌های اضافی از تجار و بازرگانان باعث شده که دیگر تمایل آنچنانی به صادرات از این مرز نداشته باشند. اگر تجاری 10 ماشین گوجه فرنگی داشته باشد باید برای هر ماشین 8 میلیون تومان و در مجموع 80 میلیون تومان پرداخت کند، بنابراین سعی می‌کنند که از طریق مرزهای دیگر که هزینه‌ای برایشان ندارد، صادرات را انجام دهند.
تسنیم: ساماندهی مرز باشماق مریوان به کجا رسید؟
امیدی: در طول یک سال اخیر ساماندهی محوطه ترانشیپ کالا در مرز باشماق مریوان آغاز شده و امیدواریم که زیرساخت‌های لازم هر چه سریع‌تر آماده شود. استاندار کردستان نیز در بازدید از مرز اعلام کردند که وضعیت کنونی قابل قبول نیست.
در کنار این وضعیت، مشکلاتی دیگر در مرز باشماق وجود دارد که باید پایش‌های موازی سایر دستگاه‌ها برداشته شود، ما به عنوان گمرک آمادگی همکاری با دستگاه‌هایی که قصد پایش در محوطه مرزی را دارند، داریم.
در تجارت بین‌الملل شرایط متفاوت‌تر است و تجار و بازرگانان دنبال کاهش هزینه و ثبات صادرات هستند، بنابراین باید زمینه رونق صادرات بیش از پیش فراهم شود. در سال 1400 به صورت میانگین روزانه یک بخشنامه صادر می‌شد! 400 بخشنامه صادر شده که 70 درصد آن حالت محدودکننده داشت، بخشنامه‌های خلق‌الساعه نتایجی نخواهد داشت و ناخواسته به تجارت خارجی و صادرات ضربه خواهیم زد، گمرک به عنوان متولی واردات و صادرات دستورالعمل در راستای تسهیل بخشنامه صادر می‌کنیم اما بخشنامه صادر نمی‌کنیم. در بحث قوانین باید ثبات کنیم، برای تعهدات ارزی صادرکنندگان نباید نسخه واحد بپیچیم.
تسنیم: میزان صادرات و واردات در مرزهای کردستان چقدر است؟
امیدی: در شش ماهه نخست سال‌جاری بیش از 765 هزار تن کالای صادراتی به ارزش 377 میلیون دلار از کردستان به خارج از کشور صادر شده است. در همین مدت میزان اظهارات انجام شده در گمرکات استان بیش از 572 هزار تن به ارزش 230 میلیون دلار بوده است.
کالاهای وارداتی در چند مقوله "ورود موقت جهت پردازش و واردات قطعی" است، در شش ماهه نخست سال‌جاری مجموع واردات قطعی ورود موقت بیش از 118 هزار تن به ارزش 431 میلیون دلار بوده که از نظر وزنی 129 درصد و از لحاظ ارزشی 41 درصد رشد داشته است. از این میزان 48 هزار تن به ارزش 47 میلیون دلار ورود موقت جهت پردازش بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 139 درصد وزنی و 46 درصد ارزشی رشد داشته است.
در همین مدت؛ میزان واردات قطعی از گمرکات استان بیش از 13 هزار تن کالا به ارزش 100 میلیون دلار بوده است که از نظر وزنی 31 درصد و ارزشی 47 درصد کاهش داشته‌ایم.
تسنیم: وضعیت ترانزیت خارجی و مبادلات تجاری چطور است؟
امیدی: گمرک باشماق استان کردستان به عنوان سومین مرز ترانزیتی کشور با یک میلیون و 612 هزار تن پس از گمرک پرویزخان با 3.1 میلیون تُن و گمرک شهید رجایی با 2.9 میلیون تُن کالا، بیشترین میزان ترانزیت خارجی را به عنوان گمرک مبدا به خود اختصاص داده است که از نظر وزنی 102 درصد و از لحاظ ارزشی 50 درصد رشد داشته‌ایم.
در کل حجم مبادلات تجاری استان کردستان (ترانزیت، صادرات، واردات، ورود و خروج موقت) دو میلیون و 835 هزار تن به ارزش سه میلیارد و 233 میلیون دلار بوده که از لحاظ وزنی 38 درصد و ارزشی 14 درصد رشد داشته‌ایم.
تسنیم: میزان ورود و خروج خودروها و مسافران از مرزهای کردستان چقدر بوده است؟
امیدی: مرزهای زمینی باشماق در شهرستان مریوان و سیرانبند در شهرستان بانه مجاز به ورود و خروج مسافر هستند، در مجموع در شش ماهه نخست سال‌جاری حدود 11 هزار و 100 خودرو وارده و 12 هزار و 350 خودرو از مرز باشماق از کشور خارج شده است که به ترتیب نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9 و 11 درصد افزایش داشته است.
در همین مدت شش ماهه نخست امسال؛ میزان ترد کامیون‌های عراقی (ترانزیتی) از استان 79 درصد رشد داشته به طوری‌که 73 هزار و 600 کامیون وارد و 110 هزار کامیون خارج شده است.
میزان مسافران ایرانی وارد شده به کشور 207 هزار و 550 نفر بوده و 225 هزار نفر از کشور خارج شده‌اند. خروجی اتباع غیرایرانی 207 هزار نفر و وارده 222 هزار نفر بوده که نسبت به سال گذشته از لحاظ ورودی 24 درصد و از نظر خروجی 14 درصد رشد داشته‌ایم.
در این بازدید گنجی، مسئول روابط‌عمومی اداره‌کل گمرکات استان کردستان نیز حضور داشت.
