به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، احتمالاً بارها از جانب مسئولان به‌ویژه مسئولان وزارت کار شنیده‌اید که «کار هست، اما نیروی کار وجود ندارد». چندی پیش معاون اشتغال وزارت کار اعلام کرده بود گرچه کمبود نیروی کار در بیشتر استان‌ها گزارش شده، اما استان‌های سمنان، یزد، آذربایجان‌شرقی و نقاطی از بوشهر در ابعاد بیشتری با بحران کمبود نیروی کار روبه‌رو هستند.
به گفته مسئولان، نیروی کار متخصص و ماهر که عهده‌دار مشاغل شوند نداریم و همین امر سبب شده بسیاری از کارفرمایان با کمبود نیرو مواجه باشند. در کنار این سخنان، بد نیست بدانید جمعیت بیکار ما در پاییز سال جاری حدود 6/7درصد بوده که این میزان گرچه نسبت به‌سال گذشته بهبود یافته، اما همچنان گویای بیکار بودن بیش از 2 میلیون جوان در کشور است که اتفاقاً بخش بسیاری از آنان دانش‌آموختگان دانشگاهی هستند.
شاید خالی از لطف نباشد که نگاهی به آمار سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای بیندازیم. براساس اعلام این سازمان، طی 9 ماه سال جاری برای 752 هزار و 912 نفر دوره آموزش دولتی و برای یک میلیون و 190 هزار و 836 نفر دوره آموزش غیردولتی توسط آموزشگاه‌های آزاد و شاغلان بنگاه‌های اقتصادی برگزار شده، بنابراین طی 9 ماه نزدیک به 2 میلیون نفر زیر نظر سازمان فنی‌وحرفه‌ای آموزش دیده و مهارت کسب کرده‌اند، ازاین‌رو شاید بتوان این ادعا را که علت بیکاری تنها نبود مهارت از جانب کارجویان است را رد کرد.
به‌نظر می‌رسد امروز با معضلی بزرگ‌تر از بیکاری مواجه هستیم یعنی نیروی کاری داریم که حاضر به پذیرش شغل‌های موجود در بازار کار نیست، اما چرا و به چه علت؟
چرا دولت به 200 هزار نفر بیمه بیکاری می‌دهد؟
حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار و از مخالفان ادعای دولت مبنی بر اینکه کار وجود دارد، اما کارگر نه، در گفت‌وگو با قدس اظهار کرد: تعداد بیکاران ما بر اساس آمارهایی که دولت اعلام کرده بیش از 2 میلیون نفر است و این یعنی نرخ بیکاری حدود 7درصدی. نکته دوم اینکه بیش از 200 هزار نفر از دولت بیمه بیکاری دریافت می‌کنند، چنانچه دولت شغلی سراغ دارد، چرا به این افراد معرفی نمی‌کند تا هم آنان سر کار بروند و هم مجبور به پرداخت بیمه بیکاری نباشد و درصورت امتناع آنان از پذیرش شغل، طبق قانون بیمه بیکاری آنان را لغو کند.
وی روش‌های میدانی را از دیگر ابزارهای مشاهده تعداد و حجم بیکاران در جامعه دانست و ادامه داد: بر پایه اعلام مرکز آمار ایران نرخ بیکاری جوانان 10درصد و دانش‌آموختگان بیش از 5/11درصد است؛ به‌عبارتی بیش از 40درصد آمار بیکاری ما (2 میلیون و 200 هزار نفر) را دانش‌آموختگان به‌خود اختصاص می‌دهند. در کنار این موارد نرخ بالای بیکاری زنان هم وجود دارد که متقاضی کار هستند.
حاج‌اسماعیلی خاطرنشان کرد: باوجود اینکه بانوان در بخش خدمات راحت‌تر می‌توانند فعالیت کنند، اما از حدود 13 میلیون شغل در این حوزه تنها 2 میلیون شغل در اختیار بانوان است و این درحالی است که تغییرات اجتماعی و اقتصادی سبب شده بانوان هم متقاضی مشارکت اجتماعی و اقتصادی در جامعه باشند.
این کارشناس بازار کار اضافه کرد: در کنار این موارد برآورد می‌شود حدود 9 میلیون اتباع خارجی در کشور ما حضور دارند که بیش از 5/3میلیون نفر آنان در بازار کار ایران مشغول فعالیت هستند؛ آمارهای وزارت کار نشان می‌دهد بیش از نیمی از این تعداد نه روادید سیاسی دارند و نه پروانه اشتغال و به‌صورت غیرقانونی توسط کارفرمایان سودجو به‌کارگیری شده و عرصه را برای فعالیت اقتصادی جوانان ایران تنگ کرده‌اند.
شرایط کار ناعادلانه
وی تأکید کرد: باتوجه به‌اینکه این افراد مجوز قانونی ندارند بیمه برای آنان پرداخت نمی‌شود، ساعت کار طولانی‌تری دارند و با حقوق پایین‌تر فعالیت می‌کنند و در مقابل حق انتقاد و اعتراض هم ندارند؛ همه این‌ها سبب شده شرایط کار برای نیروی کار ایرانی تحت تأثیر قرار گیرد و رقابت ناعادلانه شود درنتیجه کارگر ایرانی رغبت کار کردن را از دست بدهد.
حاج‌اسماعیلی به دستمزدهای پایین اشاره و ضمن مؤثر دانستن میزان آن در ایجاد بی‌انگیزگی در نیروی کار، ابراز کرد: در بخش خصوصی حداقل قانون کار به‌عنوان حقوق در نظر گرفته می‌شود که این توهین به کارگر ایرانی است که دارای مهارت، دانش و تجربه است. باید شرایط پرداخت را در این بخش مورد بازنگری قرار دهیم و بستر را برای حضور کارگر ایرانی فراهم کنیم تا در حق کارگران متخصص و تحصیلکرده اجحاف نشود. بخشی از مهاجرت‌ها که امروز شکل گرفته ناشی از نبود انگیزه در بازار کار ایران است.
وی، این ادعای مسئولان که نبود مهارت در نیروی کار در بروز بیکاری بی‌تأثیر نیست را سخنی قدیمی خواند که نباید مورد تأکید قرار گیرد. درحقیقت توسعه دانشگاه‌ها یکی از عوامل تغییر این مسئله بوده، از طرفی شرکت‌های دانش‌بنیانی را داریم که با هدف ایجاد ارتباط میان صنعت‌ودانشگاه، ایجاد شده است، این موارد نشان می‌دهد به‌اندازه کافی نواقص برطرف شده است.
حاج‌اسماعیلی در پایان، این گفته را که مهارت نیست پس بیکاری زیاد است را همچون ادعای کار هست، اما نیروی کار نداریم را عوامانه دانست و تصریح کرد: در بخش دولتی افراد نمی‌توانند بر اساس یک رقابت برابر و سالم جذب شوند، بنابراین برای اینکه این نیروها را جذب کنیم باید بخش اقتصادی بزرگی داشته باشیم و مشکلات آنان را کاهش دهیم. در حال حاضر نظارت‌ها در بخش خصوصی ضعیف است و دولت پشتیبانی لازم را ندارد، دستمزدها واقعی نیست و ضمانت اجرایی حقوق کار در این بخش وجود ندارد که تمامی موارد باید مورد بازنگری قرار گیرند.
دولت سازوکار دستمزد را واقعی کند
حسن صادقی، رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری در گفت‌وگو با قدس این گفته مسئولان را غیرتخصصی دانست و گفت: جمله صحیح و کارشناسی این است که نیروی کار داریم، اما بازار کار مرتبط با این نیروی کار را در اختیار نداریم. به‌عبارتی مشاغل تعریف شده توسط دولت پاسخگوی مدارج و مدارکی که جویندگان کار به دنبال آن هستند، نیست.
وی یکی از مهم‌ترین عواملی که سبب شده نیروی کار وارد مشاغل موجود نشوند را دستمزدها و مزایای بسیار پایین دانست و ضمن اشاره به‌اینکه گفتمان موجود در مدیریت روابط کار، قدرت تجزیه مسائل روز را ندارد و حاصل این می‌شود که حوزه صنعت نیازمند نیروی کار است، اما نیروی کار حاضر به استخدام در این حوزه نیست، افزود: نبود جاذبه در مشاغل صنعتی (به‌دلیل پایین بودن حقوق و مزایا) موجب شده نیروی کار ورود به حوزه‌های غیرمولد را ترجیح دهد.
رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری تأکید کرد: باید سازوکار دستمزد را واقعی کنیم و به‌قدری جاذبه ایجاد کنیم تا نیروی انسانی ما وارد مشاغل غیرمولد که هیچ بهره‌وری برای اقتصاد کشور ندارد، نشود.
صادقی دولت را مسبب این وضعیت بازار کار دانست و خاطرنشان کرد: دولت تنها عنوان می‌کند کار هست، اما نیروی کار نداریم؛ اما به دلیل به وجود آمدن این رویه فعلی نمی‌پردازد.
منبع: قدس
