خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حسین نوری: صادرات کشمش یکی از اقتصادی‌ترین تجارت‌های ایران به شمار می‌آید. سالانه هزاران تن کشمش در ایران تولید می‌شود و از این مقدار درصد قابل‌توجهی به خارج از کشور صادر می‌گردد.
در سال‌های اخیر به دلیل کیفیت پایین کشمش تولیدی ایران و بالا بودن کیفیت محصول کشورهای دیگر، قیمت کشمش ایران در مقایسه با سایر کشورهای تولیدکننده کاهش قابل‌ملاحظه‌ای یافته است. کشمش از قدیم‌الایام یکی از صادرات مهم غیرنفتی ایران محسوب می‌شده و از این نظر تولید و صدور آن از اهمیت خاصی برخوردار است. امکانات بالقوه تولید در داخل کشور و ارزش افزوده آن در بخش‌های کشاورزی، صنعت، خدمات و نیز تقاضای بازارهای جهانی، اقدامات جدی‌تری را در جهت بالا بردن کیفیت کشمش طلب می‌کند. استفاده از روش‌های صحیح کاشت، داشت، برداشت و عمل‌آوری محصول موجب عرضه کشمش مرغوب به بازارهای جهانی و تضمین بازار برای سال‌های آینده خواهد شد.
چالش‌های پیش روی میزان صادرات این محصول به صورت تازه‌خوری حاکی از آن است که ایران از نظر میزان و ارزش دلاری صادرات در جایگاه ۲۹ دنیا قرار دارد. البته بخش عمده‌ای از انگور ایران به صورت کشمش صادر می‌شود. به عبارت دیگر، عمده محصول انگور ایران به صورت فراوری‌شده و به شکل کشمش صادر می‌شود، به طوری که ایران از نظر میزان تولید کشمش رتبه چهارم و در صادرات کشمش رتبه سوم دنیا (پس از آمریکا و ترکیه) را دارد.
در ایران چالش‌های متعددی در افزایش کمی و کیفی محصول کشمش و رقابت در بازارهای داخلی و خارجی وجود دارد. از آن جمله می‌توان به نبود ارقام مناسب، خشکسالی، بارندگی‌های آخر فصل، روش‌های هرس و تربیت، برداشت و پس از برداشت محصول، بارگاه‌های بهداشتی، منابع آب، روش‌های تهیه کشمش، روش‌های انبارداری، آماده‌سازی و بسته‌بندی، تنش‌های محیطی، تغذیه و بازار و از همه مهم‌تر قطعی برق در سال‌های اخیر اشاره کرد.
کشاورزی و باغداری در حال حاضر به حال خود رها شده است
حبیب‌الله حیدری، از تجار کشمش شهرستان خلیل‌آباد در گفتگو با خبرنگار مهر در این رابطه با اشاره به اینکه کشاورزی و باغداری در حال حاضر به حال خود رها شده است، اظهار کرد: امسال کیفیت کشمش منطقه مطلوب نبود و از آنجا که تحریم هم هستیم، صادرات به کشورهای اروپایی نداریم و دیگر کشورهای منطقه هم متأسفانه چین بازار کشمش را تسخیر کرده است.
یک تجار کشمش شهرستان خلیل آباد آموزش و توجه به حال و روز کشاورز را امری ضروری نام برد که متأسفانه در حال حاضر اکثر کشاورزان به سلیقه خود کار می‌کنند.
وی با انتقاد از عدم توجه مدیران به پیگیری مجوزهای ساخت یک کارخانه بسته‌بندی که ۵ سال است درگیر آن هستم، افزود: متأسفانه برای هر مجوزی باید راه بیراهه را طی کنیم که اصلاً درست نیست.
حیدری از اداره کل راه و شهرسازی استان خواست تا در صدور مجوز همراهی کند تا سریع‌تر این پروژه که در محدوده اقتصادی کلاته شادی شهرستان واقع است به ثمر برسد. وی گرانی سموم، کارگر و ارائه خدمات را از مشکلات حوزه باغداری بویژه در تولید انگور و کشمش نام برد و افزود: منابع آبی، خشکسالی‌ها و قطعی برق امان باغداران را بریده ولی صدایی از آنان بیرون نمی‌آید.
این تاجر حوزه کشاورزی و باغداری افزود: در حال حاضر در مکان کوچک فعالیت دارم، در صورتی که فضای کارخانه جدید با داشتن سه هزار متر مربع سوله آماده شود، به جای ۲۰ تا ۳۰ نفر کارگر، بیش از ۱۰۰ نفر بکارگیری خواهند شد.
وی به بازار صادرات اشاره کرد و گفت: بازار فعلی به دلیل عدم وجود کشمش با کیفیت خوب نیست و از طرفی کشور چین در کشورهای منطقه از جمله امارات جای باز کرده و کشمش ما خریدار کمتری دارد.
بیمه اصلاً جوابگوی میزان خسارت به کشاورز نیست
محمدرضا محمدزاده، باغدار انگورکار شهرستان خلیل آباد، با داشتن یک هکتار باغ انگور می‌گوید: هر ساله تا ۱۰۰ خروار انگور تولید داشتم که سهم زیادی به کشمش تبدیل می‌شد ولی در سال‌های اخیر به حدود ۴۰ خروار رسیده است.
کشاورز شهرستان خلیل آباد عدم حمایت بیمه‌ها از حوزه کشاورزی از مشکلات پیش رو عنوان کرد و گفت: متأسفانه بیمه اصلاً جوابگوی میزان خسارت به کشاورز نیست و به هر دلیلی توجیه در عدم پرداخت دارد.
وی به قیمت کشمش منطقه اشاره داشت و گفت: قیمت‌های فروش کشمش باید در شهرستان مدیریت شود، زیرا مثلاً در اردبیل و یا سرعین از آنجا که زیرساخت‌های کشاورزی بهتر از این منطقه است، هزینه‌های کشاورزی پایین‌تر است و برای باغدار و کشاورز صرفه دارد ولی در این منطقه هزینه‌های سرسام‌آور به جهت عدم زیرساخت‌ها بالا است.
محمدزاده گفت: بحث قطعی آب چاه موتورها در این سال‌ها امان ما را بریده است و کسی هم پاسخگو به درستی نیست.
تجارت بازار کشمش نامطلوب است
حسین انوری، دیگر فرد بومی شهرستان در حوزه تجارت کشمش و تولید کننده، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: از مبلغ ۵۰ میلیارد تومان که برای خرید کشمش از باغداران اختصاص یافته است اطلاعی ندارم ولی این مبلغ دردی را دوا نمی‌کند و مسکن است.
تاجر حوزه کشاورزی در یک برآورد اولیه میزان نقدینگی برای حدود ۴۰ هزار تن کشمش تولیدی در شهرستان را بالغ بر ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیارد تومان نام برد که رقم ۵۰ میلیارد تومان عددی نیست و آن هم در صورتی که کسی بتواند بگیرد.
وی موضوع تجارت بازار کشمش را نامطلوب ذکر کرد و افزود: کشمش درجه یک که از کشور صادر نمی‌شود، لذا کشمش درجه دو و سه هم برای صادرات و خرید آن در کشورهای هدف منطقه آنقدر توی سرش می‌زنند که فقط باید ضرر کنید.
انوری از دپوی کشمش زرد در منطقه و انبارها خبر داد و گفت: کشمش زرد ما الان بازاری ندارد و باغدار باید محصول خود را به افرادی بفروشد که چک چند ماهه می‌دهند.
بازار کشمش حال و روز خوبی ندارد
محمود شبان، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در حال حاضر وضعیت بازار کشمش شهرستان خلیل‌آباد در دیار تاکستان‌های سرسبز قطب تولید کشمش استان خراسان رضوی حال و روز خوبی ندارد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد با بیان اینکه با توجه به قطع روزانه برق چاه‌های کشاورزی، طوفان و تگرگ باعث کاهش کیفیت و کمیت کشمش تولیدی شهرستان خلیل‌آباد شده است به طوری که در سال زراعی گذشته این عوامل دست به دست هم داد و ۶۰ درصد کشمش تولیدی شهرستان را کاهش داده است.
وی افزود: کشمش در طبقه‌بندی و درجه‌بندی در این شهرستان که روزی نام و آوازه داشت به درجه ۳ تنزل یافته و از طرفی با توجه به اینکه کشور هدف صادراتی کشور پاکستان بود، تعرفه زیاد بر کشمش ایران باعث عدم انگیزه صادرکنندگان این محصول شده است. باعث شده است که علی‌رغم افزایش قیمت نهاده‌ها مانند کود، سم و آب و کارگر نسبت به سال گذشته، این درجه کشمش نسبت به سال گذشته کاهش یافته و حتی به قیمت زیر هزینه تولید مجبور به فروش محصول خود به دلیل عدم نقدینگی باغداران باشند.
شبان به توصیه‌های کارشناسان در زمینه برنامه‌های تغذیه باغات برای افرادی که دارای مالکیت پایدار آب هستند، اشاره داشت و افزود: در راستای حل مشکلات باغداران که دارای کشمش درجه کیفی پایین‌تر هستند، پیگیری تخصیص اعتبار انجام شده و در مرحله اول مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال تسهیلات از محل تسهیلات خرید توافقی سازمان تعاون روستایی به شبکه اتحادیه تعاونی‌های روستایی معرفی گردیده است که در حال پیگیری جذب هستند. ولی مشکلات واریز نقدی خودیاری در حدود ۲۵ درصد مبلغ تسهیلات و عدم پذیرش اسناد کارخانجات توسط بانک کشاورزی باعث شده که شبکه اتحادیه تعاون روستایی مراحل جذب تسهیلات به کندی انجام پذیرد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد، با توجه به شرایط نامساعد باغداران و کندی انجام تسهیلات، از مسئولان بانک عامل خواست تا جهت جذب این تسهیلات نگاه ویژه‌ای داشته باشند تا شبکه تعاون روستایی بتواند این تسهیلات را جذب کند که کمک به باغداران دارای کشمش درجه ۲ در شهرستان خواهد بود.
وی میزان تولید کشمش شهرستان را نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش ذکر کرد و از متصدیان امر خواست تا به وضعیت بازار کشمش توجه خاص داشته باشند.
