تغییر عادت خرید از فروشگاههای کوچک محلی به فروشگاههای بزرگ و زنجیرهای، فرایندی است که از چند سال قبل در اقتصاد ایران آغاز شده و به نظر میرسد این فرایند در سالهای آینده حرفهای بیشتری برای زدن داشته باشد.
با وجود آنکه هیچ برنامه ریزی کلانی برای تغییر رویه در عادتهای اجتماعی خرید کردن اجرایی نشده، علت این تغییر رویکرد در جامعه را باید به امتیازها و مزیتهایی ارتباط داد که خرید از فروشگاههای زنجیرهای برای اقشار مختلف جامعه به وجود آورده است. موضوعی که خود را در بررسی تجربیات شخصی افراد در خرید از این فروشگاهها نیز نشان میدهد.
یکی از مشتریان فروشگاههای زنجیرهای در گفت و گو با اقتصاد آنلاین علت تغییر رویکرد خود را در تنوع محصولات این فروشگاهها میداند. او میگوید: هرچند خرید از فروشگاههای کوچک محلی یک عادت قدیمی بوده اما با آشنایی با فروشگاههای زنجیرهای، امکان تامین تمام نیازها وجود داشت. مثلا وقتی به یک فروشگاه کوچک مراجعه میکنی، شاید از هر محصول و کالا تنها یک مدل داشته باشد اما در فروشگاههای زنجیرهای تنوع کالا بالاست و با توجه به فضایی که محصولات در آن عرضه میشود، امکان بررسی و مقایسه محصولات خرید بهترین گزینه وجود دارد. به همین دلیل ترجیح میدهم در هفته یک بار به یکی از این فروشگاهها مراجعه کنم و تمام نیازهای هفتگی را به شکل یک جا بخرم.
امکان خرید تمام نیازهای روزانه از فروشگاههای زنجیرهای، موضوع دیگری است که برای مشتریان آنها اهمیت فراوانی دارد. یکی از این مشتریها میگوید: فروشگاههای زنجیرهای بزرگ، طیف گستردهای از کالاها را عرضه میکنند. در بعضی از آنها از گوشت و مرغ گرفته تا برخی میوهها عرضه میشود. به همین دلیل خرید از آنها یک صرفه جویی مطلوب در وقت نیز به وجود میآورد زیرا به جای اینکه برای خرید چند قلم کالا، مجبور به حضور در چند مغازه شوی، امکان خرید همه آنها از یک مغازه وجود دارد و این موضوعی برای شاغلان اهمیت زیادی دارد.
تضمین کیفیت محصولات ارائه شده در فروشگاههای زنجیرهای، عامل دیگری است که برای مشتریانشان اهمیت زیادی دارد. یکی از مشتریان این فروشگاهها از تجربه شخصی خود در این زمینه میگوید: وقتی یکی از خریدهایی که داشتم فاسد شده بود، آن را به فروشگاه برگرداندم و مسئول شعبه، کالایی جایگزین با کیفیت مناسب برگرداند. در این فروشگاهها، کالاها معمولا از برندهای مشهور و با کیفیت مشخص عرضه میشوند و خرید از آنها هم این اطمینان خاطر را میدهد که کالا از نظر کیفی قابل قبول است و هم در صورتی که مشکلی برایش به وجود بیاید امکان تعویض آن وجود دارد.
ارائه تخفیفهای گروهی نیز یکی دیگر از انگیزههایی است که مشتریان فروشگاههای زنجیرهای را به سمت استفاده از آنها سوق داده است. یکی از مشتریان در این رابطه میگوید: اگر تنها بر روی یک یا دو کالا حساب کنیم، خرید از مغازههای کوچک با فروشگاههای زنجیرهای تفاوت چندانی ندارد اما وقتی تمام مایحتاج خانه را از فروشگاههایی که بر روی کالاهای مختلف تخفیف میدهند بخریم، رقم قابل قبولی میشود که امکان خرید بیشتر با قیمت پایینتر را فراهم میکند. برای کارمندها یا گروههایی از جامعه که هزینههای ماهانه خود را به شکل جزئی محاسبه میکنند، این خریدهای با تخفیف میتواند جنبه مثبتی داشته باشد.
هرچند هنوز عمر فروشگاههای زنجیرهای در اقتصاد ایران طولانی نیست و به نظر میرسد راهی دراز تا جا افتادن آنها به عنوان گزینه نخست خرید برای مردم باقی مانده اما به نظر میرسد امتیازهای مختلفی که خرید از این مجموعهها برای مشتریان به وجود آورده، شانس آنها برای گرفتن سهمی بیشتری از بازار را افزایش داده است. در کنار آن امکان جذب واحدهای صنفی محلی در فروشگاههای زنجیرهای، میزان دسترسی مردم در محلات مختلف شهر به این فروشگاهها را نیز افزایش داده است، موضوعی که میتواند چهره شهرها در سالهای آینده تغییر دهد.