سال‌هاست که معضل قاچاق سوخت و مشکلات فراوان پیش‌آمده ناشی از این پدیده دامن‌گیر سیستان و بلوچستان شده است. هم مرز بودن با دو کشور افغانستان و پاکستان، این استان را گرفتار معضلی به نام قاچاق سوخت کرده و فرآورده‌هایی که سهمیه مازاد دیگر استان‌هاست و با توجه به نیاز پاکستان به قصد خروج غیرقانونی از کشور به سمت این خطه قاچاق می‌شود و مشکلات زیادی را برای مردمان منطقه مانند افزایش آمار بالای تصادفات منجر به فوت به بار آورده است.
سوخت کشی یکی از شغل‌های کاذبی به شمار می‌رود که در سیستان و بلوچستان رواج و سود حاصل از آن جوانان زیادی را برای این امر وسوسه کرده است به طوریکه برخی از افراد شغل‌های خود را رها و رو به سوخت‌کشی آورده‌اند.
با توجه به اینکه سیستان و بلوچستان ظرفیت‌های کشاورزی، شیلاتی و معادن را داراست و فرصت مناسبی برای اشتغالزایی جوانان در این استان وجود دارد نیاز بوده تا با سرمایه‌گذاری و توجه ویژه به این ظرفیت‌ها زمینه اشتغال پایدار و مؤثر برای جوانان جویای کار این استان در نظر گرفته شود؛ چرا که برخی از جوانان با طمع سود هنگفت و کسب درآمد نجومی به اشتباه به بهانه نبود فرصت اشتغال در استان رو به این کار پرخطر می‌آورند؛ اما ظرفیت‌های بالقوه این استان در زمینه اشتغال پایدار در حوزه‌های مختلف این ادعا‌ها را رد می‌کند.
اگر چه برای رهایی از این معضل، راهکار مسوولان شناسایی و باطل کردن کارت‌های سوخت مهاجر و تجهیز جایگاه سوخت به دوربین پایش تصویری آنلاین برای جلوگیری از تخلفات بوده؛ اما سود هنگفت در این معضل وسوسه‌ای است که جان شهروندان را تهدید می‌کند.
روستایی معروف به اوپک ایران
در یکی از روستا‌های مرزی کشور در جنوب سیستان و بلوچستان که به اوپک ایران معروف شده، برخی افراد بنزین را خریداری کرده و با روش‌های مختلف به کمک اتوبوس‌های بدون صندلی، تریلی حامل سوخت، وانت بار و سواری‌هایی که فاقد پلاک مشخص یا با پلاک خودروی مخدوش هستند سوخت خریداری شده را حمل و به روستا می‌رسانند.
این افراد پس از رسیدن به روستا بنزین‌ها را در قالب گالن و بشکه در اندازه‌های مختلف تقسیم‌بندی کرده و فروش خود را با چندین برابر قیمت واقعی در سطح کوچه و خیابان به صورت علنی و یا در پوشش مخصوصی در مغازه‌ها، انبار‌ها و تمام محیط‌هایی که امکان فروش دارد عرضه می‌کنند.
نگاهی به حیاط منازل برخی از افراد ساکن در این منطقه از وجود تانکر‌های بزرگ و بشکه‌های متعددی خبر می‌دهد که تمامی آنها محل ذخیره موقت سوخت هستند، به طوریکه چهره روستا نیز تغییر پیدا کرده است.
به گفته اهالی این منطقه، سودجویان پس از انتقال بنزین به منطقه صفر مرزی و فروش آن به خریداران کشور‌های همسایه سود کلانی به جیب می‌زنند که درآمد ناشی از آن را در مناطق لوکس استان یا در شهر‌هایی مانند چابهار در قالب خرید واحد‌های تجاری، مسکونی و سایر کالا‌های سرمایه‌ای هزینه می‌کنند تا هم منطقه روستایی واقع در نزدیکی مرز کشور را از هر گونه جلب توجه در امان دارند و هم لذت رفاه را به دور از دغدغه بچشند.
تفاوت قیمت سوخت علت اصلی قاچاق در سیستان و بلوچستان
مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان با بیان اینکه اختلاف قیمت سوخت در مرز علت اصلی قاچاق است، گفت: برای حل این موضوع نیازمند عزم و اراده جمعی تمام بخش‌های مسوول هستیم.
قربانعلی مردانی بیان کرد: شرایط خاص سیستان و بلوچستان که در زمره سه استان پهناور کشور به لحاظ وسعت تلقی می‌شود و نیز پراکندگی جمعیت، باعث شده تا حجم عملیات شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و تامین به موقع سوخت مصرفی مورد نیاز مردم از مبادی تامین و توزیع آن درمکان‌های مورد نظر بسیار زیاد باشد.
وی ادامه داد: بُعد مسافت سیستان و بلوچستان با مبادی تامین فرآورده، مورد دیگری به شمار می‌رود، در ۳۷ منطقه کشور از مبادی متعدد و مختلف تامین فرآورده می‌شود و در این زمینه مبادی تامین اصلی این استان نیز بندرعباس و کرمان، رفسنجان و بعضا نیز از مشهد، تربت حیدریه و اصفهان بوده که عمده فرآورده از طریق نفتکش‌های جاده‌پیما و بخشی از آن توسط مخزن‌دار‌های ریلی انجام می‌شود، کار سخت و بسیار توان فرسایی که با همت و تلاش کارکنان منطقه، عملیات سوخت‌رسانی به نحو مطلوب و بدون وقفه در حال انجام است.
مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان اظهار کرد: در فواصلی از سال مانند زمستان که پیک مصرف و مصارف بالاتر می‌رود و نفت سفید نیز باید تامین شود این بُعد مسافت برای ما حائز اهمیت بوده و در برخی موارد چالشی ایجاد می‌کند؛ از سوی دیگر به علت اینکه مبادی تامین در این برهه بیشتر استان‌ها را تغذیه می‌کنند، ترافیک در عملیات انبار‌ها طولانی می‌شود تا یک محموله به دست ما برسد؛ این در حالیست که حداقل روزانه باید بیش از هشت میلیون لیتر فرآورده بنزین، نفت گازو نفت سفید در سیستان و بلوچستان توزیع کنیم که این حجم زیاد فرآورده معادل ۲۶۶ محموله نفتکش تریلرجاده پیما است.
وی تاکید کرد: موضوع دیگری که خاص سیستان و بلوچستان بوده مرز است. حدود ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با ۲ کشور افغانستان و پاکستان داریم، با توجه به اینکه قیمت فرآورده در دو سوی مرز متفاوت بوده این تفاوت قیمت یکی از متغیر‌هایی به شمار می‌رود که کار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی را در بخش نظارت پررنگ‌تر و فعالیت و ارائه خدمات را بیشتر می‌کند.
مردانی دامه داد: موضوع مهم دیگر تعداد زیاد خانوار‌های مصرف کننده نفت سفید و گاز مایع موجود در سیستان و بلوچستان بوده که از این حیث رتبه اول به این استان اختصاص دارد. در منطقه زاهدان به تنهایی ۵۱۱ هزار خانوار در سامانه سدف ثبت هستند که باتوجه به گازرسانی خانوار‌های شهر زاهدان و برخی خانوار‌ها در سایر شهر‌های استان، عملیات پایش و قطع سهمیه خانوار‌های دارای گاز شهری درحال انجام است و با اجرای این مرحله از پایش تاکنون حدود ۲۷ هزار خانواراز سامانه خارج شده اند و حدود ۴۸۴ هزار خانوار دیگروجود دارند.
وی افزود: تخلفات و قاچاق که به واسطه مرز صورت می‌گیرد و از سایر استان‌ها به این منطقه می‌آید، چالش دیگری است، در این زمینه می‌توان گفت حدود ۲۵ درصد از قاچاق سوختی که از مرز‌های استان صورت می‌گیرد مربوط به خود استان و مابقی قاچاق سوخت از سایر استان‌ها است که این موضوع کار نظارت را سخت‌تر کرده و می‌طلبد یک خرد جمعی و عزم استانی شکل گیرد، همه پای کار باشند تا ورود به مرز‌ها کنترل شود.
مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان گفت: تشکیل پرونده تخلف و معرفی به مراجع قضایی مالکان ۹۴۵ دستگاه کامیون، اتوبوس و مینی بوس ناوگان حمل و نقل بار و مسافر که در زمینه استفاده از بارنامه‌های صوری فعالیت داشتند و همچنین تخلف ۴۵۰ تاکسی و وانت فاقد فعالیت که مبادرت به قاچاق سوخت می‌کردند، بخشی از فعالیت‌های انجام شده از سوی این منطقه در۲ ماهه اخیردرراستای مقابله با قاچاق سوخت است.
مدرک‌گرایی و مشاغل کاذب؛ رقیب مهارت آموزی در سیستان و بلوچستان
مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای سیستان و بلوچستان با بیان اینکه مدرک‌گرایی و مشاغل کاذب قاچاق سوخت ۲ رقیب مهارت آموزی در سیستان و بلوچستان هستند، گفت: کسب دانش در دانشگاه باید توام با مهارت باشد و نباید از مهارت آموزی غافل شویم و نگاه مدرک گرایی باید از ذهن دانشگاهیان زدوده شود.
جلیل شهریاری با اشاره به شتاب طرح‌های مختلف اقتصادی و عمرانی در طول سال‌های اخیر در سیستان و بلوچستان و تبدیل شدن این منطقه به یک کارگاه عمرانی، اظهار کرد: اداره فنی و حرفه‌ای استان همگام با این اتفاقات، پیش بینی و زمینه را برای مهارت آموزی نیروی متخصص فراهم کرده است.
وی افزود: کارگاه تخصصی جوشکاری مرتبط با صنعت پتروشیمی که یکی از کارگاه‌های سرآمد سیستان و بلوچستان است با همکاری منطقه آزاد و قرار دادن فضا، تجمیع امکانات و تجهیزات در چابهار راه‌اندازی و مورد بهربرداری قرار گرفت.
مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای سیستان و بلوچستان جذابیت مشاغل کاذب و ناپایدار مرتبط با مرز، سوختبری، قاچاق و کسب درآمد‌های یک شبه برای جوانان و نوجوانان را علت عدم تمایل و اشتیاق آنها برای افزایش اشتغال پایدار و کم خطر دانست و گفت: برای ارائه آموزش‌های مهارتی به افرادیکه در روستا‌ها و مناطق دوردست زندگی می‌کنند و امکان دسترسی به امکانات آموزشی مهارتی را ندارند، در شهرستان‌های که قطب و قدیمی‌تر محسوب می‌شوند امکانات اقامتی را فراهم کرده‌ایم.
منبع:ایرنا
