محمد سرگزی رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به جلسه اخیر کمیسیون متبوعش، گفت: رسیدگی به طرح تصویب‌نامه‌های قانونی نامعتبر دوره فطرت اولین دستورکار اعضا در این جلسه بود که پس از انجام بررسی‌های لازم کلیات این طرح به تصویب اعضا رسید.
وی افزود: دستورکار بعدی طرح اصلاح قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور بود که کلیات طرح مذکور نیز به تصویب اکثریت اعضا رسید و قرار شد معاونت حقوقی قوه قضاییه تا ظرف یک ماه پیشنهاداتش را در مورد جزئیات طرح مذکور به کمیسیون ارایه کند.
رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس بیان کرد: رسیدگی به طرح مقابله با قاچاق انسان، مهاجران و اعضای بدن و مجازات عبور غیرمجاز از مرزهای کشور نیز در دستورکار بود که کلیات آن نیز مورد موافقت اعضا قرار گرفت.
نماینده زابل در مجلس گفت: از جلسات بعدی وارد بررسی جزئیات طرح‌های مذکور می‌شویم تا گزارش کمیسیون درباره آنها برای بررسی در جلسه علنی تقدیم هیئت رئیسه مجلس شود.
متن طرح مبارزه با قاچاق انسان مهاجرین و اعضای بدن و مجازات عبور غیر مجاز از مرزهای کشور به شرح ذیل است:
ماده 1- قاچاق انسان عبارت است از:
الف- خارج یا وارد کردن یا عبور دادن ترانزیت فرد یا افراد از مرزهای کشور با رضایت آنها یا با اجبار، اکراه، تهدید، فریب یا سوء استفاده از قدرت یا موقعیت خود یا وضعیت فرد یا افراد یاد شده با قصد فراهم ساختن موجبات فحشاء یا سایر اشکال بهره کشی جنسی، بردگی و یا ارائه اجباری خدمات کار ازدواج یا آزمایش پزشکی؛
ب- هرگونه فعالیت از قبیل تحویل دادن تحویل گرفتن انتقال، نگهداری و پنهان کردن افراد موضوع بند (الف) این ماده پس از عبور از مرز و در هر نقطه از کشور با حداقل یکی از مقاصد مندرج در بند مذکور.
تبصره- هرگونه فعالیت از قبیل تحویل دادن، تحویل گرفتن، انتقال، پنهان کردن و نگهداری افراد موضوع بند (الف) این ماده قبل از عبور از مرز در هر نقطه از کشور چنانچه با حداقل یکی از اهداف و مقاصد مندرج در این ماده باشد در حکم قاچاق انسان است و مجازات قاچاق انسان در مورد مرتکب اعمال می شود.
ماده 2- هر شخص مرتکب قاچاق انسان موضوع ماده (1) این قانون ،شود علاوه بر ضبط عوائد حاصل از جرم و اموال مورد استفاده در ارتکاب جرم قاچاق انسان به حبس و جزای نقدی درجه چهار محکوم می شود
تبصره- در صورتی که مشخص شود اموال مورد استفاده در جرم متعلق به دیگری بوده یا دیگری نسبت به آن صاحب حق باشد و آن اموال به منظور انجام افعال مجرمانه در اختیار مرتکب یا مرتکبان قرار نگرفته باشد اموال مزبور به مالک یا صاحب حق مسترد و مرتکب معادل ارزش آن به جزای نقدی محکوم می شود و یا چنانچه مشخص شود مجرم نسبت به دیگری دین حال دارد و اموال استفاده شده در ارتکاب جرم یا تهیه شده به منظور ارتکاب جرم متعلق به خود او است و ناشی از جرم نیست اموال وی معادل ارزش دین حال به طلبکار یا طلبکاران مسترد و مجرم معادل ارزش اموال مسترد شده به جزای نقدی محکوم می شود.
ماده 3- هر شخص به هر طریقی مرتکب خارج یا وارد کردن یا عبور (ترانزیت غیر مجاز انسان مرده یا بافت یا عضو یا سایر نسوج و اجزای بدن انسان اعم از زنده یا مرده مانند کلیه، خون و استخوان شود و یا پس از ورود آنها به داخل کشور مبادرت به حمل یا نگهداری آنها کند، چنانچه اقدامات فوق به قصد تجارت واقع شده باشد به حبس و جزای نقدی درجه پنج و در غیر این صورت به حبس و جزای نقدی درجه شش محکوم میشود در صورت وجود یکی از شرایط مندرج در ماده (4) این قانون به جز بند (پ) ماده مذکور مجازات مرتکب یک درجه تشدید میشود همچنین در صورتی که بزه دیده طفل یا نوجوان باشد مجازات مرتکب نیز یک درجه تشدید می شود.
تبصره - حکم به قصاص یا پرداخت دیه در موارد در این ماده تابع قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.02.01 است.
ماده4- هرگاه ارتکاب جرائم موضوع این قانون همراه با حداقل یکی از موارد زیر باشد مجازات مرتکب یک درجه تشدید می شود.
الف- جرم نسبت به زنان بیماران صعب العلاج افراد ناتوان یا کم توان جسمی یا ذهنی واقع شود؛
ب- جرم به نحو سازمان یافته واقع شده باشد؛
پ- جرم نسبت به افراد ممنوع الخروج یا ممنوع الورود و یا نسبت به مرتکبین جرائم مستوجب قصاص یا حد یا مجازاتهای تعزیری درجه های یک تا شش ولو آنکه هنوز تحت تعقیب کیفری قرار نگرفته باشند واقع شود و مرتکب با علم به این وضعیتها اقدام نموده باشد.
تبصره- چنانچه فرد عبور داده شده به خارج از کشور محکومیت به پرداخت جزای نقدی یا محکومیت مالی از جمله پرداخت دیه داشته و وی فاقد دارایی در ایران بوده یا دارایی وی کفایت نکند جزای نقدی یا محکوم به مالی وی از محل اموال عبور دهنده پرداخت می شود. عبور دهنده می تواند پس از پرداخت جزای نقدی یا دیه برای دریافت آن به فرد عبور داده شده رجوع کند.
ت- مرتکب از کارکنان نهادهای حکومتی و دستگاههای اجرائی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب1386.07.08 و ماده (29) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395.12.14 و یا از نیروهای مسلح باشد و در حین انجام وظیفه قانونی یا با سوء استفاده از موقعیت شغلی خود مرتکب این جرائم شده باشد
تبصره - جز در خصوص رفتارهای موضوع ماده (1) این قانون که موجب انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی یا محرومیت دائم از اشتغال به فعالیت شغلی حرفه ای مربوطه است، در سایر موارد مرتکب حسب مورد به انفصال موقت از دو تا پنج سال از خدمات دولتی و عمومی یا محرومیت از دو تا پنج سال از اشتغال به فعالیت شغلی حرفه ای مربوطه می شود.
ث- جرم با استفاده از سلاح واقع شده باشد یا نسبت به بزه دیده از مواد مخدر یا روانگردان استفاده شده باشد.
تبصره 1- در صورتی که رفتار مرتکب موضوع ماده (1) این قانون به قصد شرکت یا همکاری در فعالیتهای علیه امنیت داخلی و خارجی یا تروریستی از طریق معرفی افراد به گروهها و سازمانهای تروریستی واقع شود مجازات مرتکب یک تا دو درجه تشدید می شود؛
تبصره 2- هرگاه رفتار مرتکب مشمول عنوان سردستگی گروه مجرمانه سازمان یافته قرار گیرد مجازات مرتکب دو درجه تشدید می شود.
ماده 5- در صورتی که بزه دیده موضوع ماده (1) این قانون طفل یا نوجوان باشد مرتکب علاوه بر مجازاتهای مقرر در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399.02.23به جزای نقدی درجه سه نیز محکوم می شود.
ماده 6- هر فرد که با رضایت خود و با داشتن حداقل یکی از مقاصد مندرج در بند «الف» ماده (1) این قانون موجبات وقوع جرم قاچاق انسان را نسبت به خود فراهم کند به مجازات معاون در جرم ارتکابی محکوم می شود.
ماده 7- هر شخصی که به منظور قاچاق انسان یا مهاجرین یا اعضای بدن آنها مبادرت به شناسایی یا جذب یا معرفی افرادی در این خصوص در فضای حقیقی یا مجازی نماید به حبس درجه شش یا جزای نقدی معادل دو برابر اموال و وجوه حاصل از جرم محکوم می شود.
ماده 8- خارج یا وارد کردن یا عبور دادن ترانزیت غیر مجاز فرد یا افراد از مرزهای کشور بدون مقاصد مذکور در بند (الف) ماده (1) این قانون و به منظور کسب منافع مالی مستقیم یا غیر مستقیم قاچاق مهاجر محسوب می شود و مرتکب علاوه بر ضبط عوائد حاصل از جرم و اموال مورد استفاده در ارتکاب جرم به مجازات حبس درجه پنج محکوم می شود و به ازای قاچاق هر نفر مهاجر به جزای نقدی معادل حداکثر مبلغ جزای نقدی درجه چهار محکوم می گردد.
تبصره- هرگاه شخصی دیگری را به طور غیرمجاز از مرز عبور دهد و مشمول موارد فوق نباشد به یکی از مجازاتهای درجه شش محکوم می شود.
ماده 9- اتباع بیگانه قربانی قاچاق انسان که پرونده مرتبط با قاچاق آنان در مراجع قضائی در حال رسیدگی است یا منجر به صدور حکم شده است با تشخیص مقام قضائی به کشور متبوع خود بازگردانده می شوند. وزارت امور خارجه به درخواست مرجع ذی صلاح برای بازگرداندن اتباع مذکور یا سایر اقدامات از جمله اخذ هزینه های انتقال و درمان با کشور متبوع آنان و سازمانهای بین المللی و نهادهای مربوط به حمایت از قربانیان قاچاق انسان هماهنگیهای لازم را به عمل می آورد.
ماده 10- هر شخص با علم و ،اطلاع تبعه بیگانه ای که به طور غیر مجاز وارد کشور شده یا به طور غیرمجاز در کشور گزیده است را حمل یا جابه جا یا نگهداری یا پنهان کند یا اسکان دهد علاوه بر ضبط عوائد حاصل از ،جرم به جزای نقدی درجه پنج محکوم و به ازای هر نفر تبعه بیگانه، به جزای نقدی مرتکب معادل حداکثر مبلغ جزای نقدی درجه پنج نیز اضافه می شود.
تبصره 1- در صورت وجود یکی از شرایط زیر، مرتکب باید عدم علم و اطلاع خود را ثابت کند در غیر این صورت علاوه بر مجازات مذکور در این ماده اموال مورد استفاده در حمل یا جابه جایی تبعه بیگانه نیز ضبط می شود.
1- در وسیله نقلیه تغییراتی به منظور تسهیل وقوع جرم ایجاد شده باشد.
2- تبعه بیگانه در وسیله نقلیه به صورت مخفیانه حمل شده باشد.
3- شروع حمل از مبادی غیر رسمی مناطق مرزی انجام شده باشد.
4- راننده از توقف در ایستگاههای ایست و بازرسی نیروی انتظامی خودداری کرده باشد.
5- نگهداری و اسکان تبعه بیگانه در اماکن اقامتی به نیروی انتظامی محل اعلام نشده باشد.
6 -مرتکب حداقل دارای یک فقره سابقه محکومیت کیفری نگهداری یا اسکان یا پنهان کردن اتباع بیگانه غیر مجاز باشد.
تبصره 2- مشاوران املاک موظفند در تنظیم قراردادی که یکی از طرفین آن اتباع بیگانه باشد اسناد اقامتی تبعه بیگانه را احراز نمایند و در صورت عدم احراز یا عدم ثبت قرارداد منعقده فیمابین در سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور مرتکب به مجازات معاونت در این جرم محکوم می شود
تبصره 3 -هر شخص با علم و اطلاع، اتباع بیگانه ای که به طور غیر مجاز وارد کشور شده یا به طور غیر مجاز در کشور اقامت گزیده اند را به کارگیری نماید علاوه بر مجازاتهای مقرر در مواد (181) قانون کار مصوب 1369.08.29 با اصلاحات و الحاقات بعدی و بند (ج) ماده (11) قانون تنظیم مقررات مالی دولت مصوب1380.11.27 به ازای هر نفر تبعه بیگانه، به حداکثر جزای نقدی درجه شش محکوم می شود.
تبصره 4- هر شخص با علم و اطلاع اتباع بیگانه دارای مدارک اقامتی مجاز را در مشاغلی که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مجاز ندانسته است به کارگیری نماید علاوه بر مجازاتهای مقرر در مواد (181) قانون کار مصوب1369.08.29 با اصلاحات و الحاقات بعدی و بند (ج) ماده (11) قانون تنظیم مقررات مالی دولت مصوب1380.11.27 به ازای هر نفر تبعه بیگانه، به حداکثر جزای نقدی درجه هفت محکوم می شوند.
تبصره 5- وزارتخانه های تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ،صنعت معدن و تجارت و اتحادیه های مربوط موظفند بر اجرای تبصره های (3) و (4) این ماده نظارت کنند و مستنکف یا مستنکفین از اجرای این تبصره به مجازات مقرر در ماده (576) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده مصوب1375.03.02 محکوم می شوند
ماده 11- هر تبعه بیگانه که به طور غیر مجاز وارد کشور شده یا در کشور اقامت غیر مجاز داشته باشد علاوه بر حکم به اخراج از کشور به یکی از مجازاتهای حبس یا جزای نقدی درجه شش محکوم می شود دادگاه می تواند با توجه به اوضاع و احوال و سابقه متهم صرفاً حکم به اخراج وی صادر نماید.
تبصره 1- چنانچه متهم سابقه ورود یا اقامت غیر مجاز به کشور نداشته باشد و به تشخیص دادستان تعقیب وی ضروری نباشد دادستان می تواند رأساً دستور اخراج وی را صادر و پرونده را مختومه نماید.
تبصره 2- به پرونده متهم موضوع این ماده خارج از نوبت رسیدگی می شود و متهم تا زمان صدور حکم دادگاه یا اجرای دستور اخراج حداکثر به مدت دو ماه در اردوگاه نگهداری می شود.
تبصره 3- افرادی که به طور مجاز وارد کشور شده اند و اقامت غیر مجاز آنان ناشی از طولانی شدن فرآیندهای اداری تمدید اقامت باشد از شمول این ماده مستثنی هستند.
تبصره 4- هر تبعه بیگانه به تبع دام وارد خاک ایران ،شود علاوه بر حکم بر اخراج از کشور در مرتبه نخست به جزای نقدی درجه شش و در صورت تکرار، علاوه بر ضبط دامهای عبور داده شده به حداکثر جزای نقدی درجه شش محکوم می شود در مواردی که در این زمینه بین ایران و کشورهای همسایه موافقتنامه دو یا چند جانبه منعقد شده ،باشد مطابق آن عمل می شود.
ماده 12- در صورتی که در حین قاچاق تبعه بیگانه یا حمل و نقل غیر مجاز ،وی براثر حوادث رانندگی به تبعه بیگانه ای که به صورت غیر مجاز وارد کشور شده است، خسارات جانی یا بدنی وارد شود و مطابق این قانون جرم قاچاق یا حمل و نقل غیر مجاز محرز گردد صندوق تأمین خسارتهای بدنی و بیت المال مسؤولیتی در پرداخت دیه و خسارت به وی ندارند.
ماده 13- هر ایرانی که از مبادی مجاز بدون گذرنامه با اسناد در حکم گذرنامه از کشور خارج به کشور وارد شود، به حبس یا جزای نقدی درجه هفت محکوم می شود.
تبصره 1 - چنانچه ورود یا خروج از مبادی غیر مجاز باشد ، مرتکب به حبس یا جزای نقدی درجه شش محکوم می شود دستگیری مرتکب قبل از خروج از مرز مستوجب محکومیت به حداقل جزای نقدی درجه شش می شود.
تبصره 2 - هر تبعه ایرانی به تبع دام با سوء نیت مرتکب عبور غیر مجاز از مرز شده باشد به جزای نقدی درجه شش محکوم میشود در هر صورت مرتکب و صاحب دامهایی که عبور از مرز با علم و اطلاع یا دستور او بوده به محرومیت از تردد در نوار مرزی کشور به مدت پنج سال محکوم می شوند.
ماده 14- هر شخص مرتکب یکی از رفتارهای زیر شود، به حبس یا جزای نقدی درجه شش محکوم می شود:
الف- برای تحصیل گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه و یا اسناد اقامتی به نام خود یا دیگری، اظهار خلاف واقع کند یا شهادت کذب بدهد یا اسناد و مدارک و اطلاعات خلاف واقع یا متعلق به شخصی غیر از متقاضی را به مراجع و مقامات ذیصلاح ارائه دهد یا به کتمان موضوعاتی بپردازد که در تشخیص تابعیت و هویت فرد مؤثر است.
تبصره- چنانچه رفتارهای فوق منجر به صدور این اسناد ،شود علاوه بر حکم بر ابطال اسنادی که صادر شده است مرتکب به مجازات مذکور در این ماده و در صورتی که متقاضی اصالتاً متقاضی اسناد مزبور باشد به محرومیت از حق داشتن این اسناد به مدت یک تا سه سال محکوم می شود.
ب - استفاده از گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه یا اسناد اقامتی که به روشهای موضوع بند (الف) این ماده تحصیل شده است.
پ- استفاده از اسناد یا اوراق هویت متعلق به غیر برای معرفی هویت با تابعیت خود یا دیگری تحویل دادن اسناد با اوراق هویت متعلق به خود با غیر به شخص دیگری جهت اثبات تابعیت یا هویت همان شخص است.
ماده 15- هر شخص مرتکب جعل گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه یا مجوز اقامت یا پروانه کار شود و یا با علم به مجعول بودن از آنها استفاده کند به حبس و جزای نقدی و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه پنج محکوم می شود.
ماده 16- تبعه بیگانه ای که برای فرار از اجرای تصمیم یا حکم اخراج که توسط مراجع ذی صلاح قانونی درباره او اتخاذ شده است مخفی شود، به جزای نقدی درجه شش و اخراج محکوم می شود و چنانچه پس از اخراج از ایران بدون مجوز قانونی به خاک ایران وارد شود به حبس درجه شش یا جزای نقدی درجه پنج محکوم می شود و پس از اجرای مجازات از کشور اخراج می شود.
ماده 17- مبادی مرزی مجاز برای ورود و خروج اتباع بیگانه و محدوده تردد آنها در داخل کشور، ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون توسط هیأت وزیران تعیین و به دستگاههای ذیربط اعلام می.شود تخلف از محدوده تعیین شده مشمول تردد غیر مجاز موضوع این قانون می باشد.
ماده 18- چنانچه تبعه بیگانه که به طور غیر مجاز وارد کشور شده است به محض ورود به کشور درخواست پناهندگی کند ابتدا به درخواست او رسیدگی می.شود در صورتی که با تقاضای پناهندگی او موافقت شود از مجازاتهای مقرر در این قانون معاف بوده و در غیر این صورت بر اساس این قانون با وی رفتار میشود مگر اینکه ثابت کند صرفاً برای پناهندگی وارد کشور شده است.
تبصره 1- مراجع قانونی ذی ربط مکلفند حداکثر ظرف دو ماه در خصوص درخواست پناهندگی متقاضیان موضوع این ماده تصمیم گیری کنند.
تبصره 2- متهم موضوع این ماده تا تعیین تکلیف درخواست پناهندگی وی توسط مراجع قانونی در اردوگاههای موضوع ماده (11) این قانون نگهداری می شود.
ماده 19- زنان نوجوانان و اطفالی که حسب مورد به تبع شوهر یا سرپرست قانونی ورود و خروج غیر مجاز داشته اند از شمول مقررات کیفری این قانون مستثنی می باشند و در هر صورت به کشور متبوع خود بازگردانده می شوند.
ماده 20- در پرونده های موضوع این قانون وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز ضابط می باشند.
ماده 21- در بند (الف) ماده (6) قانون بکارگیری سلاح توسط مأمورین نیروهای مسلح در موارد ضروری مصوب1373.10.18 با اصلاحات و الحاقات بعدی عبارت یا قاچاق انسان بعد از عبارت کالای قاچاق اضافه می شود.
ماده 22- آیین نامه اجرائی این قانون ظرف مدت سه ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این ،قانون توسط وزارت کشور با همکاری وزارتخانه های دادگستری، اطلاعات، امور خارجه، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت درمان و آموزش پزشکی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ستاد کل نیروهای مسلح تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
ماده 23- قانون مبارزه با قاچاق انسان مصوب 1383.04.28قانون مجازات عبور دهندگان اشخاص غیرمجاز از مرزهای کشور و اصلاح بعضی از مواد قانون گذرنامه و قانون ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب 1367.07.14، مواد (34)، (35)، (37)، (38) و (41) قانون گذرنامه مصوب 1351.12.10، بند «د» ماده (13) موضوع ماده (1) قانون اصلاح ماده (13) قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب 1336.01.29 لایحه قانونی تشدید مجازات بزه عبور از مرز 1331.08.28 و قانون «الحاق دو تبصره به ماده (15) قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب 19 اردیبهشت ماه 1310» مصوب 1357.03.03، ماده (155) قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب 1310.02.19 و مصوب اصلاحات و الحاقات بعدی آن نسخ می شود.
