۲۶ اردیبهشت بود که رئیس کل بانک مرکزی وعده راه اندازی بازار ارز توافقی را داد بازاری که با راه اندازی آن صادر کنندگان خرد بخش خصوصی می‌توانند ارز خود را با قیمت توافقی در این یک بازار رسمی و ضابطه‌مند عرضه کنند.
نیاز به بازار ارز توافقی که محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی در خصوص آن اظهار کرد: حجم صادرات خرد بخش خصوصی به حدود ۸ تا ۹ میلیارد دلار در سال می‌رسد که عمده مشکلات ارزی در زمینه رفع تعهد نیز به این گروه مربوط می‌شود. با بررسی این موضوع و در راستای اصلاح و کارآمدی بیشتر سیاست تثبیت ارزی، با همکاری وزارت صمت تصمیم گرفته شد تالار ارز اشخاص در مرکز مبادله ارز و طلای ایران در آینده نزدیک راه‌اندازی شود.
در ادامه هم علی شهیدی مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی مرکز مبادله ایران درباره زمان راه‌اندازی تالار ارز توافقی بیان کرد: طراحی مدل کسب و کار تالار ارز توافقی ذیل سامانه بازار ارز مرکز مبادله ایران به پایان رسیده و طراحی فناوری آن شروع شده است که به زودی تکمیل می‌شود آزمون‌های مراحل بهره‌برداری از آن به‌طور تدریجی طراحی شده‌اند. بدین ترتیب می‌توان انتظار داشت که تمامی ذی‌نفعان این بازار پس از انجام تست‌های عملکردی، تست‌های امنیتی و تست‌های نفوذ و ... به تدریج و در طول زمان، معاملات خود را به این بازار منتقل کنند.
نرخ ارز در بازار توافقی مبتنی بر توافق میان صادرکنندگان و واردکنندگان است
این مقام مسئول همچنین درباره دخالت دولت در تعیین نرخ تالار ارز توافقی بیان کرد: همچنان‌که از نام این بازار پیداست، نرخ این تالار مبتنی بر توافق میان صادرکنندگان و واردکنندگان خواهد بود. در واقع مرکز مبادله تحت نظارت بانک مرکزی به دنبال انسجام، یکپارچه‌سازی و بهینه کردن بازار ارز است.
اما چه کسانی در بازار ارز توافقی امکان مبادله ارز دارند؟ در همین راستا شهیدی مدیر ارز بازرگانی و عملیات ارزی مرکز مبادله بیان کرد: تمام صادرکنندگان مشمول بند (۲) ماده (۸) آیین نامه اجرایی تبصره (۶) بند (ح) ماده (۲) مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ که ملزم به ایفای معادل ۹۰ درصد ارزش پروانه صادراتی خود به یک یا ترکیبی از روش‌های برگشت ارز به تشخیص خودشان هستند، می‌توانند ارز ناشی از صادرات خود را در این بازار به فروش برسانند. همچنین خریداران این بازار نیز مشتمل بر تمام واردکنندگان دارنده تخصیص ارز معتبر از محل صادرات غیر یا سپرده ارزی دیگران است که می‌توانند در تالار ارز توافقی اقدام به خرید ارز کنند.
افزایش عرضه با راه اندازی بازار ارز توافقی
اما راه اندازی بازار ارز توافقی چه اهمیتی دارد؟ موضوعی که مسعود توکلی تحلیلگر مسائل ارزی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با آن اظهار کرد: بازار توافقی ارز از جمله مواردی بود که در گذشته از زمانی که بازار متشکل ارز ایجاد شد احساس نیاز به آن شکل گرفت. معالات خرد صرافی‌ها بنا بر بحرانی که رقم خورد مسدود شد و همین طور صادرکنندگان مجبور بودند ارز را به قیمت ترجیحی عرضه کنند تمام این موضوعات باعث می‌شود تقاضا برای عرضه کاهش پیدا کند و این عرضه‌ها به سمت بازار غیر رسمی حرکت داشته باشند موضوعی که مخاطراتی مختلفی را به همراه دارد.
این تحلیلگر مسائل ارزی بیان کرد: اکنون پس از ارزیابی‌های مختلف نیاز به بازار ارز توافقی مشهود شده برآورد‌ها نشان می‌دهد راه اندازی بازار توافقی یقینا موجب افزایش عرضه خواهد شد چرا که در یک بازار کارا، شفاف و بر اساس عرضه و تقاضا، ارز عرضه می‌شود و بدون شک نرخی که در این بازار کشف می‌شود می‌تواند یک نرخ واقعی و مرجع باشد. ایجاد شفافیت، افرایش تمایل برای عرضه بیشتر ارز، جلوگیری از سفته بازی، افزایش فعالیت صرافی‌ها، نظارت مطلوب‌تر بانک مرکزی، کمک به کنترل بازار ارز و... از جمله دیگر مزایای راه اندازی بازار ارز توافقی به شمار می‌رود.
کمک به شفافیت و کارایی بازار ارز با راه اندازی بازار توافقی
در ادامه هم اصغر بالسینی سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: انتظار می‌رود با راه اندازی سامانه ارز خدماتی و همچنین سامانه ارز توافقی که ابزار‌های مهمی برای مدیریت بازار ارز هستند شاهد عمق بخشی به بازار ارز و کارآمدی بیشتر ابزار‌های بانک مرکزی باشیم؛ همچنین باید تاکید کرد بازار ارز توافقی به شفافیت و کارایی بازار ارز کمک خواهد کرد.
حالا باید منتظر ماند و دید سرانجام بازار ارز توافقی چه زمانی به شکل عملی راه اندازی خواهد شد؟ بازار ارز توافقی که به گفته مسئولان و کارشناسان علاوه بر کمک به مشکلات صادرکنندگان می‌تواند در عمق بخشی به بازار ارز هم نقش آفرینی کند.
خبرنگار: کیمیا قلی‌پور
