به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سال 2023 میلادی برای ترکیه سال مهمی بود. چرا که سررسید یکی از مهمترین اسناد بالادستی ترکیه در این سال فرا رسید.
حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، در دوران اوج شکوه و قدرت یعنی در سال 2011 میلادی، مدعی شده بود که در چهارچوب چشم انداز کلانی به نام «ترکیه 2023»، این کشور به یکی از 10 قدرت اقتصادی جهان تبدیل خواهد شد.
سال 2023 میلادی، یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه بود و اردوغان وعده داده بود که در این سال، ترکیه را به اوج می رساند و اقتصاد این کشور، سرآمد منطقه خواهد شد، اما دست بر قضا، مردم ترکیه در سال 2023 میلادی، دشوارترین و تلخ ترین دوران تورم و تنگی معیشت را تجربه کردند و تنها در عرض یک سال، هر 1 دلار آمریکا از 17 لیره به رقمی نزدیک به 30 لیره رسید.
به عبارتی روشن، بخش اعظم اهداف چشم اندازه 2023 اردوغان و حزب عدالت و توسعه با شکست مواجه شد. اما حالا، تیم آکپارتی یا حزب حاکم، شعار دیگری مطرح کرده و ظاهراً سند بالادستی دیگری نیز تدوین شده که اهداف شگرفی دارد.
چند اندیشکده وابسته به حزب حاکم ترکیه، بخشی از ابعاد سند 2053 میلادی را عرضه کرده و اهداف بلندپروازانه ای مطرح کرده اند که مشخص نیست تا چه اندازه امکان تحقق داشته باشد.
اردوغان امسال در سخنرانی خود در مراسم سالگرد حزب عدالت و توسعه گفت: ما همه امکانات خود را برای صلح و عدالت منطقه ای و جهانی بسیج می کنیم و به مسئولیت ها در بالاترین سطح ادامه می دهیم. من از صمیم قلب معتقدم که ما ترکیه را در راستای اهداف چشم انداز 2053 و 2071 هدایت می کنیم.
دو روز پیش، عبدالقادر اورال اوغلو وزیر حمل و نقل و زیرساخت های ترکیه اعلام کرد:«حالا جهان با ترکیه متفاوتی روبرو شده است. اگر در گذشته برای سال 2023 برنامه ریزی می کردیم، حالا صاحب چنان قدرتی هستیم که می توانیم برای سال 2053 و حتی برای سال 2071 میلادی برنامه ریزی کنیم. در 21 سال گذشته تحت رهبری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه سرمایه گذاری های زیادی در کشورمان انجام داده ایم. ما کارهایی انجام داده ایم که نه تنها به کشور، بلکه به جغرافیای ما و جهان خدمت می کند. اکنون شاهد ترکیه ای هستیم که توجه جهان را جلب کرده است. در حالی که در سال 2002 تنها به 60 مقصد پرواز داشتیم، امروز از کشور خود به 343 مقصد در جهان پرواز می کنیم. ما تعداد فرودگاه های خود را از 26 به 57 افزایش دادیم. تعداد بندرهای کشورمان از 152 به 197 رسیده است».
برخی از اهداف سند 2053 که توسط اندیشکده تاسام وابسته به حزب حاکم ترکیه اعلام شده اند، از این قرارند:
قرار گرفتن در میان 5 کشور برتر در توسعه انسانی
قرار گرفتن در میان 5 کشور برتر در شاخص رقابت پذیری
قرار گرفتن در میان 5 کشور برتر در شاخص بهره وری
قرار گرفتن در میان 5 کشور برتر در رتبه بندی ظرفیت قدرت نرم
افزایش گستره محصولات با فناوری متوسط و بالا به 40 درصد
قرار گرفتن در میان 5 کشور بزرگ صادرکننده در صنعت دفاعی و فضایی
اختصاص 7 درصد از تولید ناخالص ملی به صنایع دفاعی و فضایی
تولید انرژی و فناوری هسته ای با فناوری داخلی
قرار گرفتن در میان 10 کشور برتر در توسعه مالی، توسعه و بانکداری پروژه
قرار دادن امنیت انرژی، آب و غذا در کانون استراتژی امنیت چند بعدی
عمر پولاد وزیر بازرگانی ترکیه نیز اعلام کرده که بالاخره در سال 2053 میلادی، ترکیه صاحب یکی از 10 اقتصاد قدرتمند جهان خواهد شد. اینها تنها بخشی از اهداف سند بلندپروازانه ترکیه 2058 هستند و حزب حرکت ملی نیز بر روی سند ترکیه 2071 کار می کند.
سال 2053 میلادی مصادف با کدام رویداد است؟
فتح شهر آباد و دلفریب قسطنطنیه به عنوان مهمترین مرکز قدرت امپراتوری بیزانس، یکی از بزرگترین رویاهای سلطان متحد عثمانی بود. او در سال 1453 میلادی، با یک محاصره طولانی مدت دو ماهه و حفر چندین تونل و کانال برای کارگذاشتن باروت زیر دیوارهای قلعه، بالاخره توانست این شهر را به دست گیرد و لقب «سلطان محمد فاتح» را به دست آورد.
جمع عدد 1453 به علاوه 600 می شود 2053 یا همان عددی که اردوغان برای سند جدید خود انتخاب کرده است! به عبارتی روشن، قرار است ترکیه در مسیر تحقق اهداف سندی حرکت کند که تاریخ انقضای آن مصادف با ششصدمین سالگرد فتح استانبول خواهد بود.
چرا اهداف 2023 محقق نشد
در سال گذشته میلادی، بسیاری از منتقدین اردوغان، از او به خاطر عدم تحقق اهداف سند چشم انداز ترکیه 2023 انتقاد کردند. اما او تقریباً هیچگاه به این انتقادات پاسخ نداد و گهگاه به صورت ضمنی، در مورد دلایل عدم توسعه ترکیه به این دلایل اشاره کرد:
1.گروه تروریستی پ.ک.ک به ترکیه لطمه زد و نتوانستیم در حوزه اقتصاد و جذب سرمایه خارجی به اهداف کامل دست پیدا کنیم.
2.کودتای فتح الله گولن ما را از حرکت باز داشت.
3.شیوع ویروس کرونا اهداف همه کشورها را نقش بر آب کرد و ما نیز مستثنی نیستیم.
4.حمله روسیه به اوکراین به اقتصاد ترکیه لطمه زد.
5.دشمنان توطئه گر خارجی در لندن و جاهای دیگر، از راه دور اقتصاد ما را هدف گرفتند.
خلاصه هر گاه تورم در ترکیه به حد بالا و غیرقابل تحمل رسید و منتقدین به اردوغان یادآوری کردند، «مگر قرار نبود بر اساس سند 2023ترکیه پرواز کند»، او یکی از بهانه های بالا را پیش کشید.
کارشناسان سیاسی و اقتصادی ترکیه، معتقدند که عدم تحقق اهداف سند چشم انداز 2023 میلادی در ترکیه، ارتباط مستقیمی با بهانه های مطرح شده آکپارتی ندارد و دلیل اصلی را باید در دل خود این چشم انداز جستجو کرد.
آنان بر این باورند که سند مزبور، دور از اصل واقع بینی تدوین شده و دیدگاه اغراق آمیزی درباره توانمندی ها و ظرفیت های ترکیه نزد طراحان این سند وجود داشته است. علاوه بر این، مشکلات داخلی حزب عدالت و توسعه و حرکت اردوغان به سمت تمامیت خواهی، حذف منتقدین و کنار نهادن اصل شایسته سالاری و دموکراسی حزبی، به عنوان دیگر دلایل عدم تحقق اهداف سند، ذکر شده اند.
سوال از یک رئیس جمهور 104 ساله!
ظاهراً اردوغان به این نتیجه واضح رسیده که اعلام چشم اندازهای کوتاه 10-12 ساله کار دوراندیشانه ای نیست! تا بخواهی کلاهت را بچرخانی، 10 سال سپری شده و اهدافی که در صدها سخنرانی و همایش، درباره آن صحبت کرده بودی، نقش بر آب شده است.
بنابراین بهتر است رقم انقضای اهداف سند را آن قدر دور تعیین کنی که حتی اگر شکست خورد، بتوانی تقصیر آن را بر گردن آیندگان بیندازی! چرا که اردوغان نهایتاً تا سال 2028 میلادی رئیس جمهور ترکیه است و قرار نیست مسئولیت مقاطع تاریخی پس از پایان قدرت خود را بر گردن بگیرد!
در سال 2058 میلادی، اگر اردوغان زنده بماند پیرمردی 104 ساله خواهد بود، شریک او دولت باغچلی رهبر حزب راست افراطی حرکت ملی گرا نیز اگر تا آن وقت زنده بماند در ششصدمین سالگرد فتح استانبول، پیرمردی 110 ساله خواهد بود و کسی توقع ندارد پاسخگوی عدم تحقق اهداف سند باشند!
البته علاوه بر سند 2028 میلادی، درباره سند 2071 نیز سخنانی به میان آمده است. سال 2071 میلادی، مصادف با یکهزارمین سال پیروزی ترک ها در نبرد ملازگرد است و ملی گرایان ترکیه معتقدند که ترکیه در آن دوران، یک کشور بسیار قدرتمند جهانی خواهد بود.
این در حالی است که علاوه بر اهمیت فلسفی موضوعی به نام «عدم قطعیت»، فاکتورهای مهم دیگری نیز در میان هستند که شاید یکی از مهمترین آنها، خشکسالی های مکرر و تغییرات اقلیمی باشد که ترکیه را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده که این کشورِ فاقد منابع سوخت و انرژی، به شکل طولانی مدت، با تورم پایدار و پیامدهای آن مواجه بماند.
