سیدجواد موسوی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در مشهدمقدس اظهارداشت: یکی از برنامههای میراث فرهنگی استفاده از فضای هتلها برای معرفی هنرمندان شاخص است. در نظر داریم بخشی از فضای لابیها را به هنرمندان صنایع دستی اختصاص دهیم. باتوجه به اینکه 22 هزار هنرمند در استان داریم انتخاب سخت است؛ اما شاخصهای برجستهای مانند ظرافت، دقت و مهارت بالا در برخی از هنرمندان باعث میشود که ارائه آثار قابل ارائه و متناسب با این فضای خاص باشد. توجهبه این سطح مهارت در هنرها مشوقی برای هنرمندان است، درعینحال بهعنوان مثال خرید یک انگشتر منقش به قلمکاری ظریف بهمعنای فرصتی برای معرفی فرهنگ بهویژه فرهنگ زیارت و انتقال هویتها به آن سوی مرزها است.
تعیین تکلیف پروندههای ثبت آثار خراسان در تابستان
موسوی در خصوص آخرین وضعیت پروندههای ثبت آثار میراث در خراسان رضوی گفت: تقریبا 8 پرونده اثر ثبت ملی داریم مانند قلمزنی، فیروزهتراشی، سنگهرکاره و ثبت دو شهر جهانی در دستور کار ما است. شهر زاوین که مرکز ابریشم بافی و شهر لایین مرکز نواربافی ابریشم بهعنوان شهرهای ملی و روستای آقداش به واسطه تولید گلیم با ایجاد طرح و نقش خاص خود بهعنوان روستای ملی پیشنهاد شده که پروندههایها آنها ایجاد و منتظر جلسه نهایی برای تصویب پیشنهاد هستیم. احتمالاً نتیجه آن بعد از هفته صنایع دستی (20 خرداد) در تیرماه یا مرداد ماه مشخص خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خراسان رضوی افزود: مجموع 22 هزار نفر شاغل در 92 رشته صنایع دستی در استان داریم که حدود 30 درصد از 294 رشته صنایع دستی در کشور است. حدود 5 هزار نفر مدارک خود را بروزرسانی کردند و با این وجود حدود 22 رشته از این تعداد اختصاصی استان یا حداقل منشاء آن از خراسان بوده است، مانند هنر فیروزهکوبی اصفهان.
در حوزه صادرات مشکلات مالی مشهود است
رضا ابراهیمنیا، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی نیز در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در مشهدمقدس در خصوص چالشهای اصلی فروش صنایع دستی اظهارداشت: بخشی از ویژگی صنایع دستی مربوط به کاربرد محصولات است که با همه کاستیها میتواند جایگاه خود را در بازار به دست آورد؛ ولی در بخش دیگری از محصولات صنایع دستی، وجه زیبایی و هنری غالب است که از همین جهت نیز موقعیت آنها در بازار وابستگی شدید به شرایط اقتصادی جامعه و البته رونق گردشگری دارد. وقتی این فاکتورها رو به رشد نباشد، این محصولات از اولویت خرید مردم خارج میشود.
ابراهیمنیا ادامه داد: در حوزه صادرات یک سری مشکلات مالی مشهود است و از آن سو نیز قوانینی وجود دارد که نیاز به بازنگری دارد و حتی در برخی موارد مانعی در صادرات ایجاد میکند. در حوزه قوانین از دو سال گذشته بهطور جدی از طریق مکاتبات متعدد با کارگروه اقتصادی استان و نمایندگان مجلس،کمیسیون اصل نود مجلس و وزارتخانههای مرتبط در حال پیگیری هستیم و بهتدریج شاهد نتایج خوبی هستیم و امیدواریم که این نتایح زودتر عملیاتی شود تا در بحث صادرات تسهیل و ممانعتها رفع شود. در بخش بینالملل نیز مشکلات انتقال پول را داریم و برای صادر کننده موانع ایجاد میکند که با دیپلماسی دولت روبه کاهش و رفع خواهد رفت.
ایجاد بازار اختصاصی صنایع دستی در مشهد با حمایت شهرداری
ابراهیمنیا درباره چالش پراکندگی عرضهکنندگان صنایع دستی در مشهد و کاهش پتانسیل فروش گفت:مشکلی که در مشهد وجود دارد پراکندگی عرضهکنندههای صنایع دستی است. تعدادی در بازار امام رضا(ع) هستند و آن هم تنها صنف خاصی مانند صنف زیورآلات و انگشتر. هنوز ما مکانی اختصاصی برای عرضه صنایع دستی در کلانشهر مشهد بهعنوان قطب گردشگری و زیارتی نداریم برای ایجاد بازارچههای صنایع دستی در حال رایزنی با شهرداری هستیم. در بحث مکانیابی اگر شهرداری مشوقهایی مانند پروانه رایگان و ایننوع موارد را ارائه دهند، ما نیز میتوانیم سرمایهگذاران را ترغیب کنیم تا در حوزه صنایع دستی ورود پیدا کنند و بازار اختصاصی صنایع دستی ایجاد شود.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی در خصوص برآورد اشتغالزایی بازار اختصاصی صنایع دستی در مشهد اظهار کرد: البته باتوجهبه گستردگی صنایع دستی و پتانسیل بالای آن نمیتوان در این مقطع برآورد دقیقی داشت، ولی قطعاً با برنامه راهاندازی 100 غرفه یا کارگاه در فاز اول و احتساب اشتغال میانگین دو یا سه نفر و البته ظرفیت شغل در زنجیره تامین مواد اولیه و سیستم توزیع؛ اشتغال قابلتوجهی بهطور مستقیم و غیرمستقیم شکل خواهد گرفت. این مربوط به خود حوزه صنایع دستی است از فعالیت پتانسیل گردشگری و جذب توریسم، فرصت اشتغالزایی بیشتر نیز خواهد شد درعین حال این بازار جذاب، سبب جلب سرمایهگذاریهای بیشتر خواهد شد.
ابراهیمنیا درباره حمایتهای آموزشی میراث از هنرمندان صنایع دستی گفت: بودجه برنامههای آموزشی محدود است و از همین نظر بهصورت هدفمند صرف میشود، بهعنوان مثال در سال جاری برنامههای خاصی در حوزه «سفال مند» گناباد داشتیم و با آوردن هنرمندان برجسته سفال و سرامیک از تهران برای آموزش در جهت ارتقاء این هنر هستیم. از این جهت بودجه آموزشی ویژه برای رشد هنرهای خاصی است تا بتوانیم ظرفیت آنها را شکوفا کنیم و هر سال این برنامهها بنا بر مقتضیات بهروز میشود.
صنایع دستی بهعنوان رکن اصلی اقتصاد روستا
معاون صنایع دستی در خصوص ظرفیت صنایع دستی بهعنوان رکن سوم اقتصاد روستایی در خراسان رضوی بیان کرد: صنایع دستی این پتانسیل را دارد که بهعنوان رکن سوم اقتصاد روستا یا حتی در کنار دامپروری و کشاورزی معاش روستایی را تامین کند. هم اکنون نیز روستاهایی هستند که وجه تولید صنایع دستی آنها بارزتر است. در برخی روستاهای استان در کنار کشاورزی و دامداری دار گلیمبافی، فرتبافی، به طور جدی فعال است. درعینحال روستاهایی داریم که فعالیتهای دیگری نیز دارند؛ ولی بهخاطر صنایع دستی خود معروف هستند مانند روستای بسک در تربتحیدریه که ابریشم کشی شغل اصلی آنها بهشمار میرود.