خبرگزاری تسنیم، کشاورزی قراردادی یا تولید قراردادی از برنامه های راهبردی است که در سال های اخیر در بخش کشاورزی ایران مطرح شد و از همان ابتدا طرفداران پر و پا قرص خود را در وزارت جهاد کشاورزی و بخش خصوصی داشت اما این طرح در مقام عمل نتوانسته است به وعده‌های داده شده جامه عمل بپوشاند.
طرح بزرگ کشاورزی قراردادی که در وزارت جهاد کشاورزی مطرح شد و قرار بود مشمول کلیه محصولات کشاورزی و حتی جایگزین خرید تضمینی شود و به تدریج کلیه محصولات زراعی و باغی و در مراحل بعد همه محصولات تولیدی در بخش کشاورزی از جمله دام و طیور و غیره را شامل شود اما وعده های داده شده نتوانست به اهداف خود در این سطح جامعه عمل بپوشاند.
سیل خسارتی به ذخایر گندم وارد نکردمشکلات تامین نقدینگی دولت برای کشاورزی قراردادی
وزارت جهاد کشاورزی تامین نشدن نقدینگی لازم و ارائه نشدن مشوق کافی به تولید کنندگان این طرح را از جمله دلایل اجرایی نشدن کامل برنامه‌های کشت کشاورزی قراردادی دانست؛ به طوری که اعلام شد 30 هزار میلیارد تومان نقدینگی برای اجرای کشاورزی قراردادی مورد نیاز است.
درحالی که دولت با مشکلات تامین اعتبار برای اجرای این طرح مواجه است، بخش خصوصی حتی بدون تامین منابع مالی دولتی، می‌تواند برای اجرای طرح های کشاورزی قراردادی اقدام کند، به طوری که از گذشته نیز قراردادهای موفقی در این ارتباط میان واحدهای تولیدی و کشاورزان منعقد و اجرایی شده است.
درست است که طرح های کشت کشاورزی قراردادی اجرا شده توسط بخش خصوصی در سطحی محدود تر از برنامه‌های مورد انتظار دولت است؛ اما راهکاری عملیاتی برای تجاری سازی و توسعه این مدال کشاورزی در کشور وجود دارد.
کشاورزی قراردادی یا خرید توافقی کالاهای اساسی؟
کشاورزی قراردادی یا بهتر است بگوییم خرید توافقی کالاهای اساسی، که در سال‌های گذشته انجام شده است، علاوه بر مشکلات تامین منابع مالی، خطاهای استراتژیکی نیز داشت. مطرح است، حتی بخشی از طلب مجری کشاورزی قراردادی (بابت ارائه ارائه نهاده‌ها و خدمات اعتباری به کشاورزان) وصول نشد.
ماجرا از این قرار است که از ابتدای فصل بیمه و کود رایگان در اختیار زارعان قرار گرفت تا آنها نیز محصول خود را به مراکز خرید تحویل دهند و پول آن در انتهای فصل و در زمان تسویه، از حساب کشاورزان کسر شود؛ اما تعدادی از کشاورزان محصول را با اسم خود به مراکز خرید تحویل ندادند و آن را با نام افراد دیگری عرضه کردند تا بتوانند پول خود را به طور کامل و بدون کسر هزینه کود و بیمه، دریافت کنند.
بنابراین گزارش، مجری این طرح ظاهرا خیلی هم بی گدار به آب نزده بود و قبل از تحویل کود و بیمه اعتباری به کشاورزان، از آنها چک وسفته گرفته بود؛ اما با توجه به اینکه تعداد این کشاورزان زیاد بود بر اساس اطلاعات موجود اقدامی صورت نگرفت، در صورتی که کارفرما چک و سفته‌های ضمانت را به اجرا می گذاشت باید با جمعیت زیادی وارد بحث حقوقی می‌شد که عملا امکان پذیر نبود.
همین موضوع باعث شد که در طرح‌های کشاورزی قراردادی دیگر کود قبل از آغاز کشت به صورت رایگان در اختیار کشاورزان قرار داده نشود و تنها بیمه به صورت اعتباری (تسویه بعد از تحویل محصول) در اختیار کشاورزان قرار گرفت.
برای رفع این مشکل نیز راهکارهایی وجود دارد و می‌توان با دریافت تضامین بانکی به طرفین ضمانت هایی را برای دریافت وصول مطالبات ارائه کرد.
در نهایت باید اذعان داشت که طرحی که در کشور تحت عنوان کشاورزی قراردادی اجرا می‌شود در واقع هنوز در حد خرید توافقی است، زیرا در کشاورزی قراردادی باید قبل از آغاز کشت، کلیه الزمات تولید ازجلمه بذر، کود، سم، آموزش وخدمات فنی به صورت اعتباری در اختیار کشاورزان قرار گیرد.
یادداشت از ابراهیم نژادرفیعی
