امروز در نشستی که با حضور جمع کثیری از اصحاب رسانه استان و مدیران سلامت استان کرمان در سالن جلسات این اداره برگزار شد، جزئیات طرح هزار روز طلایی با حضور دکتر نوذر نخعی عضو هیئت علمی و پزشک اجتماعی استان کرمان تشریح شد.
در ابتدای جلسه محمد جعفری، مدیرکل بیمه سلامت استان کرمان با اشاره به اجرای این طرح برای اولین بار در کشور گفت: در تمام دنیا سال‌ها است طرح‌های پیشگیرانه از بدو تولد در حال اجرا است؛ اما در کشور ما این طرح برای نخستین بار در استان کرمان از شهر کهنوج آغاز می‌شود.
وی افزود: این طرح پس از اجرا و بازخورد در شهرستان کهنوج به دیگر شهر‌های استان و کشور تسری می‌یابد.
جعفری از برگزاری جلسه اجرایی این طرح در روز شنبه ۱۹ اسفندماه در فرمانداری کهنوج خبر داد و گفت: این طرح رسما با بسته ویژه حمایتی سلامت محور خود از کهنوج با حضور مدیران سلامت کشور کلید می‌خورد.
سپس نوذر نخعی، استاد پزشکی اجتماعی استان کرمان با اشاره به مزایای طرح گفت: اصحاب رسانه یکی از تاثیرگذارترین اقشار در جامعه هستند و برخی کلمات از سوی اصحاب رسانه مانند کلمه تک فرزندی یا فاصله گذاری اجتماعی وارد دایره المعارف پزشکی شد و دوست داریم کلمه پیشگیری آغازین کلمه دیگری باشد که از سوی رسانه‌های استان کرمان به ادبیات وزارت بهداشت وارد شود.
وی تصریح کرد: شاید یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت این مساله این باشد که اولین و مهم‌ترین دانشگاه برای هر فردی هزار روز اول زندگی است.
نخعی افزود: می‌توان تمام بیماری‌ها، مانند فشارخون، سرطان، بیماری قلبی و دیگر مشکلات روحی را که از آغاز زندگی و همان انعقاد نطفه و در شکم مادر و سال اول و دوم زندگی است ریشه کن کرد و قابل مهار هستند. در خصوص افکار خودکشی هم به عنوان یک آسیب اجتماعی می‌توان از همین دوران طلایی هزار روزه برنامه ریزی کرد؛ زیرا کودکی که از دروان جنینی برای زندگی آینده اش فکر شده است در برابر ناملایمات زندگی به فکر خودکشی نمی‌افتد؛ بلکه تحمل خودش را بالا می‌برد.
نخعی در خصوص ارتباط بین مادر و کودک و ساعت طلایی اولیه زندگی نوزاد نیز بیان کرد: مقالات علمی می‌گویند به محض تولد، بچه باید روی بدن مادر قرار بگیرد و ارتباط اولیه با مادر در آینده باعث خود تنظیمی می‌شود و این خود تنظیمی در آینده باعث مسائلی همچون: رعایت قانون و برقراری ارتباط درست فرد در جامعه می‌شود؛ ولی وقتی زایمان سزارین را به این شکل در جامعه داریم ساعت اولیه هم به سبب بیهوشی مادر وهم قرار گرفتن بچه در باکس جدا از مادر این ارتباطات درست شکل نمی‌گیرد.
وی گفت: مغز یا فرمانده بدن انسان در پایان ۲ سال اول زندگی ۸۰ درصد عملکردش شکل می‌گیرد و این زمانی است که ما به آن انتهای مسیر هزار روز طلایی عمر می‌گوییم.
این پزشک اجتماعی استان کرمان تاکید کرد: بچه وقتی به دنیا می‌آید سلول‌های عصبی اش شکل می‌گیرد به همین دلیل ۲ سال اول زندگی سیم کشی‌های مغز بچه نباید بهم بخورد و دانشمندان علت بیماری‌های مختلف مغزی در دوران بزرگسالی را نتیجه بی توجهی در ۲ سال اول زندگی به نوزاد می‌دانند، در واقع بچه هروقت دوره زندگیش عوض می‌شود باید خاطرات خوب در ذهنش باشد و این سبب ارتباط با مادر در ۵ دقیقه اول زندگی است که می‌توانیم فکر کنیم دنیا جای خوبی است.
وی یکی از ارکان مهم این طرح را بازگشت از مدرنیته به سنت‌های درست زندگی ایرانی دانست و گفت: اصطلاح بچه بغلی می‌شود و نباید زیاد وی را در آغوش کشید اشتباهی است که بچه را دچار استرس و بیماری هایی، چون کولیت و گریه‌های شبانه می‌کند، تا جایی می‌توان باید بچه را در آغوش کشید.
نخعی از دیگر ویژگی‌های ارتباط در ساعت اولیه و طلایی بین مادر و نوزاد را در قوه خلاقانه فرد دانست و بیان کرد: خلاقیت بچه‌هایی که ارتباط چشمی و پوستی اولیه با مادر دارند، بیشتر است.
وی تصریح کرد: لوله گوارش مغز دوم انسان است و شیر مادر باعث می‌شود گوارش اولیه درست شود و در بزرگسالی کودکانی که شیرمادر خورده اند، سیستم گوارشی سالم تری داشته باشند وبه تبع آن زندگی بهتری خواهندداشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان تاکید کرد: بیماری‌ها اغلب به سبب بهم خوردن وضعیت باکتری‌های مفید روده در سال اول زندگی است به همین دلیل توصیه می‌شود آنتی بیوتیک در یک سال اول به شیرخوارداده نشود؛ چرا که اگر ترکیب روده بهم بخورد در آینده باعث بیماری‌هایی مثل: پارکینسون، آلزایمر، روده تحریک پذیرو اوتیسم خواهد شد.
وی افزود: بچه‌ای در کودکی مادرش او را زیاد بوسیده باشد، در آینده آلزایمر نمی‌گیرد و حافطه اش قوی می‌ماند.
این استاد دانشگاه مصداق شخصیت‌های بزرگی که در ۲ سال اول زندگی برای بزرگسالی آن‌ها برنامه ریزی در خانواده شده است را حضرت زینب (س) ذکر کرد و گفت: وقتی از ایشان در حادثه کربلا با آن همه رنج و فجایعی که رخ داد سوال می‌کنند یا زینب در کربلا چه دیدی؟ پاسخ داد جز زیبایی ندیدم و این به سبب همان هزار روز طلایی زندگی ایشان است.
وی سپس به نقش پدر در طرح اشاره و بیان کرد: مشارکت پدر در هزار روز اول و نیز مشارکت و حضور وی در منزل و کمک به مادر در پیشرفت تحصیلی، کم کردن رفتار‌های پرخطر و بزهکاری در نوجوانی، کم شدن میزان گرایش به جرم و کاهش افسردگی موثراست.
دکتر نخعی همچنین از طراحی سایتی به نام همین طرح که در آن تمام نیاز‌های یک مادر دارای فرزند کوچک در قالب کلیپ‌های کوتاه قرار داده می‌شود، خبر داد و گفت: خیر کرمانی جلال پور در این کار فرهنگی کمک زیادی به ما کرد.
وی به وجود ۳ نخ موثر در باهم بودن که باعث استحکام زندگی انسان شده و وی را سعادتمند می‌کند اشاره کرد و افزود: نخ اول شیر مادر، نخ دوم محبت و نخ سوم بازی با کودک است و دانشمندان هم معتقدند زندگی انسان به ۳ برهه ۷ ساله برمی گردد ۷ سال اول محبت، ۷ سال دوم تربیت و ۷ سال سوم رفاقت با جوان است، در نتیجه باید صبوری و حوصله مان را بیشتر کنیم و به عبارتی برای تربیت صحیح فرزند اول خودمان را اصلاح کنیم؛ چرا که فرزندما مقصر مشکلات ما نیست.
این استاد دانشگاه درباره برخی سنت‌های خوب گذشته در بحث بارداری و تربیت فرزند گفت: به طور مثال در گذشته زایمان در منزل انجام می‌شد و امروزه نیز در بسیاری کشور‌ها نظیر انگلیس و هلند زایمان طبیعی در منزل بسیار زیاد است؛ زیرا زیرساخت‌های لازم برای کار فراهم است و اگر ما در استان زیرساخت‌های لازم را داشتیم قطعا زایمان طبیعی در منزل بهتر از زایمان در بیمارستان است.
وی برای تاکید براین بحث گفت: یک دانشمند زن آمریکایی به هلند می‌رود تا زایمان طبیعی در منزل و پیامد‌های آن را بررسی کند که متوجه می‌شود نوزادان در اینجا سالم‌تر هستند، اعضای خانواده دور هم زندگی می‌کنند، بچه‌ها به راحتی بازی‌های کودکانه دارند و همه اعضای خانواده صبحانه را درکنار هم می‌خورند و این مسائل باعث وجود خانواده‌های شاد وسالم در هلند شده است.
نخعی بیان کرد: قوانین زایمان در ایران بسیارخوب هستند و آمریکا یک روز مرخصی زایمان ندارد؛ ولی در ایران ۹ ماه مرخصی زایمان دارند؛ اما برخی مادران بعد از ۵ ماه به سرکار برمی گردند؛ چرا که امنیت شغلی و اینکه وی شغلش را از دست خواهد داد در ایران جای کار دارد.
وی از آمادگی فرمانداری، شهرداری و مرکز بهداشت کهنوج برای آغاز طرح هزار روز طلایی خبرداد وگفت این طرح عملا از شنبه آینده کلید می‌خورد.
به نظرمی رسد بیمه سلامت استان کرمان عملا برای عمل به اهداف سلامت محور خود دست به مهره اساسی زده است، حرکت از مبدا و تامین سلامت نوزاد و مادر یکی از اهداف بزرگ و آرمانی تمام جوامع بشری بوده است و اگر بیمه سلامت بتواند به این هدف عالی خود برسد، می‌توان امیدوار بود در آینده نه چندان دور، تکان خوبی به کاهش هزینه‌های درمان به ویژه در بخش نوزادان و اطفال را شاهد باشیم.
گزارش از مرضیه السادات حسینی راد
باشگاه خبرنگاران جوان کرمان کرمان
