به گزارش ایران اکونا به نقل از گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بحران اقتصادی در ترکیه همچنان ادامه دارد و دلار آمریکا رفته رفته به مرز 35 لیره نزدیک می شود. این در حالی است که رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در سال 2023 وعده داده بود که در صورت انتخاب مجدد، دلار را به زیر 20 لیره خواهد کشاند.
مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی و سکاندار اقتصاد در کابینه اردوغان، دیروز در نیویورک و پس از دیدار با فعالان بازار وال استریت، اعلام کرد که در سال 2025 میلادی، تورم در ترکیه به زیر 20 درصد خواهد رسید. اما رسانه‌های ترکیه و تحلیلگران اقتصادی این کشور، امید چندانی به تحقق این وعده ندارند. چرا که تورم در بخش‌هایی همچون مسکن، مواد غذایی و کالاهای اساسی، از 85 درصد نیز بالاتر رفته است.
با وجود اظهارات شیمشک درباره امکان کاهش تورم، آمارهای بانک مرکزی درباره نرخ بهره‌برداری از ظرفیت صنعت تولید (CUR) در ماه سپتامبر، نشان دهنده کاهش ظرفیت تولید است که به پایین‌ترین سطح خود از مارس 2023 رسیده است.
طی روزهای گذشته در ترکیه، بالاترین میزان افزایش قیمت کالا در گروه انرژی مشاهده شد که مربوط به افزایش هزینه شارژ کپسول‌های گاز خانگی بود.
شرکت‌های بزرگ گاز ترکیه یعنی آیگاز، ایپراگاز و بیزیم گاز قیمت شارژ کپسول‌های خود را به روز کردند و بر این اساس، یک گاز پیک نیک دو کیلوگرمی در ترکیه با هزینه 170 لیره (5 دلار) پر می‌شود! قیمت شارژ کپسول 12 کیلویی نیز 850 لیره است!
کنفدراسیون کسب و کار عمومی ترکیه نیز اعلام کرده که هزینه مورد نیاز برای تامین نیازهای اولیه یک خانواده چهار نفره در ترکیه در ماه سپتامبر به رکورد بی‌سابقه‌ای رسید.
بر اساس تحقیقات انجام شده، سقف گرسنگی نسبت به ماه قبل با افزایش 42 لیره‌ای به 21 هزار لیره رسیده است. (حقوق ماهیانه میلیون‌ها شهروند تنها 17 هزار و 200 لیره است.)
خط فقر که مجموع هزینه‌های مورد نیاز یک خانواده برای تامین نیازهای اولیه خود مانند سرپناه، پوشاک و حمل و نقل را نشان می‌دهد، با 1715 لیره افزایش به 65873 رسید.
وضعیتی که در 40 سال اخیر سابقه نداشته است
علاوه بر کشاورزان ترکیه که در چندین استان این کشور دست به راهپیمایی و اعتصاب زده‌اند، حالا بسیاری از سندیکاها و تشکیلات کارگری نیز در حال برگزاری راهپیمایی و اعتراض هستند. چرا که دستمزدهای آنها در برابر افزایش روزافزون تورم، تاب آوری پایینی دارد و میلیون‌ها خانوار دچار فقر مزمن شده‌اند.
ارگون آتالای رئیس «ترک ایش» (TÜRK-İŞ) یعنی بزرگترین تشکیلات کارگری ترکیه، در سخنرانی خود در راهپیمایی اعتراضی کارگران راه آهن آنکارا گفت: «هر اندازه که دستمزد ما را افزایش می‌دهند، باز هم حریف تورم نمی‌شویم. معیشت ما دچار بحران شده و اکنون در نقطه‌ای هستیم که در 40 سال گذشته چنین شرایطی را به خاطر ندارم. در چهل سال اخیر، سابقه نداشته برای تامین هزینه‌های زندگی، تا این اندازه دچار مشکل شویم».
آتالای در ادامه گفته است: «بیش از 7 میلیون شهروند در ترکیه، ماهانه تنها 12 هزار لیره حقوق دریافت می‌کنند. حدود 17 تا 18 میلیون نفر حقوق بگیر نیز 17 هزار لیره حقوق دریافت می‌کنند. 40 درصد از کارگرانی که در بخش‌های راه آهن، دفاع و انرژی مشغول به کار هستند برای امرار معاش مجبور به یافتن شغل دوم و کار اضافی هستند. یکی در بازار کار می‌کند، یکی با کامیون بار می‌برد، یکی گارسون شده و به این ترتیب، زمانی برای استراحت و تفریح نداریم و فقط باید به فکر بقا باشیم».
همچنین شاهین بالجی اوغلو از فعالان اقتصادی مشهور ترکیه در مصاحبه خود با بلومبرگ اچ تی گفته است: «ما در حال حاضر، شاهد مشکلات بزرگی در بخش صنایع ترکیه هستیم. بخش صنعتی در تلاش است تا ورشکست نشود. اثر دومینویی ورشکست شدن شرکت‌های دیگر، می‌تواند صنعت و تجارت را با بحران بزرگی مواجه کند. در نتیجه بخش صنعتی در حال مبارزه برای بقا است. نمی‌توان در بخش صنعت در ترکیه، در حالی سرمایه‌گذاری کرد که با وجود همه مشکلات، نهایتاً می‌توانید به یک سود 10 درصدی دست پیدا کنید. با این بهره وری پایین، نمی‌توان کار کرد».
هزینه‌های نجومی کاخ ریاست جمهوری
روزنامه سوزجو چاپ آنکارا در عکس و تیتر صفحه نخست شماره امروز خود، نشان داده که اردوغان، حتی در نیویورک هم دست از ولخرجی و تجملگرایی بر نمی‌دارد.
در عکس روزنامه سوزجو، کاروانی از کامیونت‌های مخصوص تبلیغات در شهر نیویورک مشاهده می‌شوند که پشت سر هم حرکت می‌کنند و عکس‌ها و سخنان اردوغان را به نمایش می‌گذارند.
این روزنامه پرسیده «با این هزینه‌های گزاف، می‌خواهید چه چیزی را ثابت کنید؟ کدام سیاستمدار جهان در نیویورک دست به چنین کارهای نمایشی بی‌فایده و پرهزینه‌ای می‌زند؟»
همچنین روزنامه ینی چاغ چاپ آنکارا در یک گزارش ویژه اعلام کرده که علاقه وافر مقامات دولتی ترکیه به استفاده از خودروهای لوکس و گرانقیمت خارجی، هزینه‌های گزافی بر اقتصاد این کشور تحمیل می‌کند.
این روزنامه به نهاد دولتی «تشکیلات دینی و اوقاف» اشاره کرده که استفاده رییس این نهاد و معاونین او از خودروهای گرانقیمت آئودی، بی.ام.دبلیو و مرسدس بنز، صدای مردم را درآورده و حتی محافظه کاران و هواداران حزب حاکم به رفتارهای تجمل گرایانه و اسراف مفتی‌های دینی این تشکیلات دولتی، اعتراض کرده‌اند.
روزنامه بیرگون نیز در گزارشی، به هزینه تجملات در کاخ ریاست جمهوری ترکیه پرداخته و نوشته است: «متاسفانه با وجود تورم و بحران اقتصادی، دولت تمایلی به صرفه جویی و پایان دادن به ریخت و پاش ندارد و در هر شبانه روز، کاخ ریاست جمهوری ما، 21.5 میلیون لیره هزینه دارد که مبلغ بسیار گزافی است. بر اساس گزارش حسابرسی 2023 تهیه شده توسط حسابرسان دیوان محاسبات، اعتبار تخصیص یافته به ریاست جمهوری 5 میلیارد لیره بوده است».
خبری از سرمایه گذار خارجی نیست
ترکیه در یک سال گذشته تلاش کرده تا بسیاری از سرمایه گذاران آمریکا، اروپا و آسیا را تشویق کند که به بازار بورس استانبول، صنایع و گردشگری ترکیه روی بیاورند. اما به استثنای یک توفق نسبی در جذب سرمایه گذاران عرب از امارات، قطر، کویت و عربستان سعودی، نتیجه دیگری کسب نشده است.
اردال ساغلام، از تحلیلگران اقتصادی ترکیه می‌گوید: «تیم اقتصادی کابینه اردوغان، تمام تخم مرغ‌ها را در سبد جذب سرمایه خارجی گذاشته و اتفاق خاصی در عالمِ تولید و افزایش صادرات روی نداده است. مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی با سرمایه گذاران آلمانی دیدار کرد و سپس با اردوغان به آمریکا رفت تا در نیویورک، او را با بزرگان وال استریت و بازار آمریکا پشت میز بنشاند. اما واقعیت این است که برای تک رقمی شدن تورم و نجات از وضعیت فعلی، به اصلاحات سیاسی و حقوقی نیاز داریم. به ویژه در زمینه‌های دموکراسی و حاکمیت قانون، باید اقدامات فراوانی انجام شود، استقلال دستگاه عدالت باید تقویت شود و محدودیت‌های آزادی بیان باید برداشته شود. اگر در این حوزه‌ها کار خاصی نکنیم، جذب سرمایه مستقیم خارجی برای شرایط کنونی ترکیه بسیار دشوار است».
تورم و انتخابات پیش از موعد
بسیاری از تحلیلگران سیاسی و اقتصادی ترکیه بر این باورند که تداوم وضعیت فعلی و دشوارتر شدن تامین معیشت برای مردم این کشور، مشروعیت حزب حاکم و دولت اردوغان را زیر سوال برده است. چرا که روز به روز تقاضا برای برگزاری انتخابات پیش از موعد، بیشتر و بیشتر می‌شود.
روزنامه ینی آسیا در یک گزارش کوتاه از این موضوع خبر داده که غیر از اردوغان و شریک سیاسی او یعنی دولت باغچلی، همه احزاب دیگر، خواهان برگزاری انتخابات هستند.
ینی آسیا در گزارش خود به نظرسنجی اخیر موسسه تحقیقاتی ASAL Research استناد کرده که در 26 استان ترکیه بین 17 تا 27 اوت یک نظرسنجی میدانی انجام داده است.
در نظرسنجی مزبور46.6 درصد از شرکت کنندگان معتقدند که باید هر چه زودتر در ترکیه انتخابات برگزار شود. 12.2 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی گفتند که نظری ندارند و 41.2 درصد نیز با برگزاری انتخابات مخالفند.
در این نظرسنجی، همچنین پرسیده شد که چرا شهروندان، انتخابات زودهنگام را ضروری می‌دانند. مهمترین دلایلی که شرکت کنندگان فکر می‌کردند انتخابات زودهنگام ضروری است، اقتصاد و افزایش هزینه زندگی با نرخ 25.9 درصد بود.
موضوعاتی مانند معضل مهاجران سوری مقیم ترکیه و بی‌عدالتی با نرخ 8.8 درصد در رتبه دوم قرار گرفت. فقدان شایسته سالاری و سوء مدیریت با نرخ 7 درصد در رتبه سوم و سایر دلایل با نرخ 4.9 درصد در رتبه آخر قرار گرفتند.
اگر نتیجه افراد بدون نظر را به نسبت دقیق سرشکن کنیم، می‌توانیم دریابیم که بیش از 52 درصد از شهروندان ترکیه، امیدی به اصلاحات اقتصادی دولت اردوغان ندارند و می‌خواهند هر چه زودتر پای صندوق‌های رای بروند.
