به گزارش ایران اکونا به نقل از خبرنگار اقتصای خبرگزاری تسنیم، رشد انفجاری قیمت دلار در بازار ارز طی روزهای اخیر درحالی همچنان ادامه دارد که قیمت این ارز هم اکنون در بازار تهران از 76 هزار تومان هم عبور کرده است.
رکوردزنی قیمت دلار در بازار ارز موجب شده تا قیمت ها در بازار طلا و سکه نیز با افزایش محسوس همراه شوند؛ قیمت سکه امروز وارد کانال 55 میلیون تومان شده است و هر گرم طلای 18 عیار نیز در آستانه ثبت یک رکورد تاریخی است. طلای 18 عیار امروز به مرز 5 میلیون تومان نزدیک شده است.
از مهمترین دلایل افزایش قیمت دلار، در روزهای اخیر افزایش قیمت ارز نیما، افزایش تقاضای خرید ارز توسط شرکت ها در روزهای پایانی سال میلادی، تنش های منطقه ای و تحولات سیاسی، پالس های منفی از سوی امریکا و انتظارات تورمی است.
هر سال در چنین ایامی شاهد افزایش قیمت دلار در بازار آزاد هستیم چراکه هم تقاضای خرید ارز از سوی مسافران در آستانه سال نو میلادی افزایش می یابد و هم تقاضای شرکت ها برای خرید از به دلیل تسویه پایان سال اوج می گیرد.
در عین حال امسال در کنار افزایش تقاضا برای خرید ارز در آستانه سال جدید میلادی، با تشدید تنش های سیاسی از جمله تحولات سوریه همراه بودیم؛ همزمان نیز تهدیدهای سیاسی از سوی امریکا وارد فاز جدیدی شده است که همه این موارد در کنار تغییر سیاست ارزی سیاست گذار موجب شده تا قیمت دلار یکه تازی کند.
هرچند مسئولان اقتصادی معتقد بودند افزایش قیمت ارز در نیما می تواند به کاهش هیجانات در بازار آزاد هم ختم شود ولی از همان ماه های قبل که بانک مرکزی استارت افزایش پلکانی قیمت ارز نیما را زد، بازار آزاد سیگنال افزایشی را دریافت کرد و همچنان هم سودای افزایشی دارد.
از روز شنبه 24 آذرماه بانک مرکزی تصمیم گرفت معاملات ارز در سامانه نیما با نرخ توافقی انجام شود و برهمین اساس نیز قیمت دلار نیما که تا روز پنج شنبه در کانال 54 هزار تومان بود به یکباره از روز شنبه 24 آذرماه به 60 هزار تومان رسید.
آخرین قیمت توافقی در سامانه نیما امروز دوشنبه 26 آذر ماه 1403 بیانگر افزایش قیمت دلار نیما به 61 هزار و 289 تومان است؛ در سامانه نیما دلار با نرخ 61 هزار و 289 تومان، مبادله یورو با نرخ 64 هزار و 362 تومان و مبادله درهم با نرخ 16 هزار و 688 تومان معامله می شود. همچنین در تالار اسکناس ارز سامانه نیما، دلار با نرخ توافقی 63 هزار و 5 تومان، یورو با نرخ 66 هزار و 164 تومان و درهم با نرخ 17 هزار و 156 تومان مورد مبادله قرار گرفت.
بانک مرکزی و وزارت اقتصاد با این استدلال که کاهش اختلاف قیمت دلار آزاد و رسمی موجب از بین رفتن رانت می شود، سیاست جدید ارزی را در دستور کار قرار دادند؛ این مهم ازابتدای تشکیل دولت چهاردهم در دستور کار وزارت اقتصاد بود؛ همتی وزیر اقتصاد به دفعات از توزیع رانت از این محل انتقاد کرده و گفته بود که پارسال از محل اختلاف نرخ ارز هزار و 700 همت رانت توزیع شد.
او بعد از حذف ارز نیما و انجام معاملات نیما با نرخ توافقی هم در پیامی نوشت که قیمت گذاری دستوری جز توزیع رانت، ایجاد فساد و تشدید سفته بازی و التهاب در بازار ارز نتیجه‌ای به بار نمی‌آورد.
سیاست جدید ارزی بانک مرکزی شامل تجمیع انواع معاملات ارزی، از جمله ارز نیما، در بازار ارز تجاری (توافقی) است که مبنای کشف نرخ در آن صرفاً بر پایه عرضه و تقاضای بازار است. طبق این سیاست، نرخ ارز نیما از امروز شنبه 24 آذرماه 1403 به تاریخ پیوست، از اول بهمن ماه نیز سامانه نیما به‌طورکلی برچیده خواهد شد.
بر همین اساس نیز از امروز دوشنبه 26 آذرماه همه معاملات توافقی بین واردکنندگان و صادرکنندگانی که پیش از این تحت عنوان روش واگذاری ارز حاصل از صادرات به غیر انجام می‌شد در سامانه معاملات بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران انجام می‌شود.
وحید شقاقی شهری کارشناس اقتصادی در همین ارتباط می گوید:در حال حاضر شرایط اقتصادی کشور به هیچ عنوان برای اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز مساعد نیست و کسانی که شعار یکسان سازی نرخ ارز را می‌دهند باید به تجربه سال 72 مراجعه کنند.
او البته این را هم گفته که با کلیات بازار توافقی موافق هستم و هیچ مخالفتی با مرکز توافقی ارز ندارم چراکه عملا بازار توافقی می‌تواند رانت بزرگ ارزی در کشور را از بین ببرد و واردات را کنترل و عطش واردات را مهار کند، اجازه نمی‌دهد که جیب یکسری اقلیت پر شود و این موضوعات از مزایای نرخ توافقی ارز محسوب می‌شوند. اما ایراد کار این است که نرخ توافقی دنباله رو بازار آزاد است.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: نرخ ارز توافقی پیرو و دنباله‌رو نرخ ارز بازار آزاد خواهد بود و متاسفانه دولتمردان هم بازار آزاد ارز را به گردن نمی‌گیرند و مدعی هستند که بازار آزاد ارتباطی به دولت ندارد و این بسیار خطرناک است. مردم برای علامت‌گیری تنها نرخ بازار آزاد را ملاک قرار می دهند از این رو نرخ ارز در بازار و مرکز و سامانه دیگری به این حد اهمیت ندارد.
به‌باور بسیاری از کارشناسان این دست اصلاحات فوری و شتاب‌زده آن هم در شرایط تنش‌های خارجی و تشدید انتظارات تورمی، به‌صورت مشخص معیشت مردم را تهدید می‌کند، چرا که با افزایش قیمت کالاها و خدمات، قدرت خرید مردم کاهش و هزینه‌های زندگی افزایش می‌یابد.
کارشناسان اقتصادی هشدار می دهند سامانه توافقی ارز اگر با کنترل نرخ ارز غیر رسمی همراه نشود به موتور خلق تورم شتاب خواهد بخشید. باید دید که آیا بازارساز فکری به حال بازار غیررسمی ارز خواهد کرد یا در مقابل پیشتازی ارز فعلا صبوری خواهد کرد!
